मोहरी-मेथीच्या हिरव्या भाज्यांमध्ये 186% लोह:आजीची पहिली पसंती, मिनरल्सचा खजिना, कोणी खाऊ नये?

'हिवाळ्यातील सुपरफूड' मालिकेतील आजचे अन्न आहे - 'मोहरी आणि मेथीच्या हिरव्या भाज्या.' वाढत्या थंडीमुळे भाजी मंडईच्या सजावटीत हिरवा रंग वाढू लागला आहे. बाजारात विविध प्रकारच्या भाज्या मिळतात. यामध्ये लोकांना मोहरी आणि मेथीच्या भाज्यांची वेगळीच आवड आहे. हे असे समजून घ्या की, हिवाळ्यात उत्तर भारतातील अनेक उपाहारगृहे आणि ढाबे फक्त मोहरी आणि मेथीच्या भाजीवरच चालतात. या हिरव्या भाज्यांना उत्कृष्ट चव आहे आणि शरीरासाठी आवश्यक पोषण पूर्ण आहे. त्यात अनेक आवश्यक जीवनसत्त्वे आणि खनिजे देखील असतात. त्याची खास गोष्ट म्हणजे हे कमी उष्मांक असलेले अन्न आहे आणि शरीराला सर्व आवश्यक सूक्ष्म पोषक घटक देखील पुरवतात. आपल्या आजीबाईदेखील अनेक वर्षांपासून मोहरी आणि मेथीच्या हिरव्या भाज्या बनवतात. हेच कारण आहे की पूर्वीच्या लोकांना 60-70 वर्षांच्या वयापर्यंत सुईमध्ये धागा टाकण्यासाठी चष्मा लागत नसे. आता इन्स्टंट फूडची इच्छा भाजीला ताटापासून दूर ठेवत आहे. हे रेस्टॉरंट्सच्या खास मेनूचा एक भाग बनत आहे. म्हणूनच, हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे की फक्त 100 ग्रॅम मेथीच्या हिरव्या भाज्या 186% लोह पुरवतात. फक्त एक कप मोहरीच्या हिरव्या भाज्या 120% व्हिटॅमिन के प्रदान करतात. म्हणूनच, आज 'हिवाळ्यातील सुपरफूड' मालिकेत आपण मोहरी आणि मेथीच्या हिरव्या भाज्यांबद्दल बोलणार आहोत. तुम्ही हे देखील शिकाल की- महाग फळे हिरव्या भाज्यांशी स्पर्धा करू शकत नाहीत. पोषणतज्ञ डॉ.अनु अग्रवाल सांगतात की, हिवाळ्यात जर कोणी रोज हिरव्या भाज्या खात असेल तर अनेक महागडी फळे खाण्यापेक्षा ते जास्त फायदेशीर ठरू शकते. याचे कारण म्हणजे हिरव्या भाज्यांमध्ये कॅलरीज कमी असतात आणि भरपूर पोषकद्रव्ये असतात. मोहरी आणि मेथीच्या हिरव्या भाज्यांमध्ये साखर आणि चरबी कमी असते. त्यात कार्बोहायड्रेट्सही कमी असतात, तर फायबर पुरेशा प्रमाणात असते. ग्राफिकमध्ये त्याचे पोषण मूल्य पाहा: मोहरी आणि मेथी हे खनिजांचा खजिना आहेत. मोहरीमध्ये शरीरासाठी आवश्यक असलेले बहुतेक जीवनसत्त्वे असतात. या दोन्ही हिरव्या भाज्या लोह, पोटॅशियम आणि मॅग्नेशियम सारख्या आवश्यक खनिजांचा खजिना आहेत. ग्राफिक पाहा: मोहरी आणि मेथीच्या भाज्या खाल्ल्याने अनेक आजारांपासून बचाव होतो निसर्ग प्रत्येक ऋतूत शरीराच्या गरजेनुसार फळे आणि भाज्या पुरवतो. हिवाळ्यात हिरव्या भाज्या आपल्यासाठी वरदान असतात. डॉक्टर अनू अग्रवाल सांगतात की, हिवाळ्यात आठवड्यातून दोन-तीन वेळा मोहरी आणि मेथीच्या भाज्या खाल्ल्या तर अनेक आजारांचा धोका कमी होऊ शकतो. हिरव्या भाज्या खाल्ल्याने सांधेदुखीपासून आराम मिळतो आणि कोरोनरी हृदयरोगाचा धोका कमी होतो. त्वचा निरोगी आणि चमकते. यामुळे मेंदूची कार्यक्षमताही सुधारते. ग्राफिक पाहा: मोहरी आणि मेथीच्या हिरव्या भाज्यांशी संबंधित काही सामान्य प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे प्रश्न: मोहरी आणि मेथीच्या हिरव्या भाज्या आपण एका दिवसात किती खाऊ शकतो? उत्तर: डॉ. अनु अग्रवाल सांगतात की, साधारणपणे मोहरी आणि मेथीच्या एक किंवा दोन भाज्या एका दिवसात खाणे सुरक्षित असते. जास्त हिरव्या भाज्या खाल्ल्याने अतिसार, आतड्यांमध्ये सूज आणि पोटदुखी देखील होऊ शकते. अनेक दिवस सतत जास्त हिरव्या भाज्या खाल्ल्याने देखील किडनी स्टोन होऊ शकतो. प्रश्न: मोहरीच्या हिरव्या भाज्या खाल्ल्याने काही दुष्परिणाम होतात का? उत्तर: साधारणपणे, मोहरीच्या हिरव्या भाज्या प्रत्येकासाठी सुरक्षित मानल्या जातात. तथापि, काही प्रकरणांमध्ये त्याचे दुष्परिणाम देखील दिसू शकतात - प्रश्न: मेथीची पाने खाल्ल्याने कोणते दुष्परिणाम होतात? उत्तर: मेथीची पाने खाल्ल्याने काही लोकांमध्ये ऍलर्जी होऊ शकते. प्रश्न: मोहरीच्या हिरव्या भाज्या खाल्ल्याने मुतखडा होऊ शकतो का? उत्तरः होय, हे खरे आहे. त्यात ऑक्सलेटचे प्रमाण जास्त असल्याने किडनी स्टोन होण्याचा धोका असतो. ज्या लोकांना किडनी स्टोन आहे किंवा पूर्वी असा त्रास झाला आहे त्यांनी मोहरीच्या हिरव्या भाज्या खाण्यापूर्वी एकदा डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. प्रश्न: मोहरी आणि मेथीच्या भाज्या कोणी खाऊ नयेत? उत्तर: लोकांनी मोहरी आणि मेथीच्या हिरव्या भाज्या खाऊ नयेत यासाठी खालील सूचना पाहा: या लोकांनी मोहरीच्या हिरव्या भाज्या खाऊ नयेत या लोकांनी मेथीच्या भाज्या खाऊ नयेत.

​​​​​​​केमिकलद्वारे पिकलेली केळी खाणे हानिकारक:अनेक आरोग्य समस्यांचा वाढता धोका, या 7 कारणांवरून ओळखा रसायनयुक्त केळी

केळी हे जगातील सर्वाधिक सेवन केले जाणारे फळ असल्याचे म्हटले जाते. हे केवळ एनर्जीचे पावर हाऊसच नाही तर शरीराला अनेक रोगांपासूनही वाचवते. केळी हे चवदार तसेच सहज पचणारे फळ आहे, जे सर्व वयोगटातील लोक खाऊ शकतात. हे जीवनसत्त्वे, खनिजे आणि फायबरचा उत्कृष्ट स्त्रोत आहे. तथापि, हे सर्व फायदे तेव्हाच मिळतात जेव्हा केळी नैसर्गिकरित्या पिकवली जाते. आजकाल केमिकलद्वारे पिकवलेली केळीही बाजारात विकली जात आहेत. ही केळी खाणे शरीरासाठी फायद्यापेक्षा जास्त हानिकारक आहे. त्यामुळे आज कामाच्या बातमीमध्ये आपण केळी पिकवण्यासाठी कोणत्या प्रकारची घातक रसायने वापरली जातात याबद्दल बोलणार आहोत. आपण हे देखील शिकाल तज्ञ: डॉ. अमृता मिश्रा, पोषण आणि आहारशास्त्र (नवी दिल्ली) पचनापासून ते हृदयापर्यंतची काळजी घेते केळी केळी हे वर्षाचे 12 महिने सहज उपलब्ध होणारे फळ आहे. सर्वात स्वस्त फळांमध्ये त्याची गणना होते. ज्याला प्रत्येकजण खाऊ शकतो. केळीमध्ये प्रथिने, कार्ब्स, फायबर, मॅग्नेशियम, तांबे यासारखे आवश्यक पोषक घटक आढळतात. केळीचे नियमित सेवन केल्यास अनेक समस्या दूर होतात. खालील ग्राफिकवरून हे समजून घ्या. प्रश्न- केळी पिकवण्यासाठी कोणत्या प्रकारची घातक रसायने वापरली जातात? उत्तर : भारतात केळी कृत्रिमरीत्या पिकवण्यासाठी अनेक घातक रसायने वापरली जातात. जसे- कॅल्शियम कार्बाइड: हे एक रासायनिक संयुग आहे, जे केळी लवकर पिकवण्यासाठी सर्वात जास्त वापरले जाते. त्यामुळे केळीचा रंग आणि चव बदलते. इथिलीन राईपनर: हा एक वायू आहे जो केळी लवकर पिकवण्यासाठी वापरला जातो. सोडियम हायड्रॉक्साइड: हे एक मजबूत अल्कधर्मी आहे, जे केळी पिकवण्यासाठी वापरले जाते. त्यामुळे केळीचा रंग आणि चव बदलते. प्रश्न: रसायनांनी पिकवलेली केळी खाल्ल्याने कोणत्या आरोग्य समस्यांचा धोका वाढतो? उत्तर- रासायनिक पद्धतीने पिकलेली केळी सामान्य दिसतात, परंतु त्यांच्या वरच्या पृष्ठभागावर जमा झालेले कार्बाइड आणि रसायने पचनसंस्थेशी संबंधित समस्या निर्माण करू शकतात. जर कोणी जास्त काळ केमिकलयुक्त केळी खात असेल तर त्याला पोट आणि श्वसनाचा त्रास होऊ शकतो. याशिवाय यामुळे आरोग्याच्या अनेक गंभीर समस्याही उद्भवू शकतात. प्रश्न- केळी पिकवण्याची नैसर्गिक पद्धत कोणती? उत्तर : झाडावरून तोडल्यानंतर केळी पूर्णपणे पिकण्यासाठी उन्हात 3 ते 4 दिवस लागतात. या दरम्यान केळीमध्ये कोणत्याही प्रकारची रसायने वापरली जात नाही, तर ती नैसर्गिकरित्या पिकू दिली जाते. यासाठी केळी फॉइल पेपरमध्ये गुंडाळून ठेवली जातात. याशिवाय कच्च्या केळ्यासोबत काही पिकलेली केळीही ठेवली जातात. प्रश्न: कार्बाइडने पिकलेली केळी कशी ओळखता येईल? उत्तर: भेसळ करणारे केळी नैसर्गिकरीत्या पिकण्यापूर्वीच तोडतात. यानंतर ते पटकन पिकवून विकण्यासाठी रसायनांचा वापर केला जातो. पण तुम्ही कार्बाइडने पिकलेली केळी सहज ओळखू शकता. यासाठी तुम्ही खालील ग्राफिकमध्ये दिलेल्या या पद्धतींचा अवलंब करू शकता. प्रश्न- एका दिवसात किती केळी खावीत? उत्तर- पोषणतज्ञ आणि आहारतज्ञ डॉ. अमृता मिश्रा सांगतात की, केळी हे आरोग्यासाठी चांगले आहे, मात्र त्याचे जास्त प्रमाणात सेवन करणे टाळले पाहिजे. निरोगी व्यक्तीने दिवसातून एक किंवा दोन केळी खावीत. जे लोक वर्कआउट करतात ते त्यांच्या ट्रेनरला विचारून त्याचे प्रमाण वाढवू शकतात. केळी जास्त प्रमाणात खाल्ल्याने तुमचे वजन वाढू शकते कारण त्यात कार्बोहायड्रेट्स आणि साखर दोन्ही असतात. त्यामुळे संतुलित प्रमाणात सेवन करणे चांगले.

अमेरिका आणि ऑस्ट्रेलियाला ज्वारीचे लागले वेड:मधुमेहात फायदेशीर, कॅन्सरपासून बचाव, याचे दुष्परिणाम काय?

'विंटर सुपरफूड' मालिकेतील आजचे खाद्य आहे – ज्वारी. जर तुम्ही तुमच्या आजींला ज्वारीबद्दल विचारले तर ती तुम्हाला त्याच्या अप्रतिम चवीबद्दल अनेक कथा सांगेल. हिवाळ्यात ज्वारीच्या चविष्ट भाकरीची आठवण बहुतेक ज्येष्ठांना असते. सुमारे 5000 वर्षांपूर्वी ऑस्ट्रेलिया, आफ्रिका, आशिया आणि मध्य अमेरिकेत ज्वारीचे पीक मोठ्या प्रमाणावर घेतले जात होते. हे लोकांच्या आहाराचा प्रमुख भाग असायचे. आता त्याची जागा गव्हाने घेतली आहे. मात्र, गेल्या काही वर्षांत कर्नाटकातील हुबळी येथे पिकवलेल्या ज्वारीची मागणी पुन्हा ऑस्ट्रेलिया आणि अमेरिकेत वाढली आहे. भारतात आजही ज्वारीची लागवड मोठ्या प्रमाणावर केली जाते. प्रथम त्याची हिरवी पाने जनावरांना खायला दिली जातात. ज्वारीचे पीक तयार झाल्यावर ते धान्य म्हणून वापरले जाते. ज्वारी हे जगातील पाचव्या क्रमांकाचे धान्य आहे. ज्वारी जितकी त्याच्या अप्रतिम चवीसाठी ओळखली जाते तितकीच ती त्याच्या पोषक तत्वांसाठी देखील ओळखली जाते. ज्वारी वजन कमी करण्यास मदत करते, मधुमेहींसाठी सुरक्षित. हे दाहक-विरोधी आहे आणि त्यात कर्करोगविरोधी घटक देखील आहेत. त्यामुळे आज ' विंटर सुपरफूड ' मालिकेत आपण ज्वारीबद्दल बोलणार आहोत. ज्वारी ग्लुटेनमुक्त आहे ज्वारी हे ग्लुटेन-मुक्त धान्य आहे. याचा अर्थ असा की ज्वारी खाणे बहुतेक लोकांसाठी सुरक्षित आहे. हे धान्य ग्लूटेन-इनटॉलरेंट लोकांसाठी देखील सुरक्षित आहे. हे इतर कोणत्याही भाज्या किंवा धान्यांशिवाय शिजवून खाऊ शकते. तथापि, त्याचे पीठ सहसा तयार केले जाते आणि खाल्ले जाते. ज्वारीचे पौष्टिक मूल्य ज्वारीमध्ये फायबर, कार्ब्स आणि प्रथिने यांसारखे महत्त्वाचे पोषक घटक असतात. त्यामुळे शरीराला आवश्यक ऊर्जा मिळते आणि पचन सुलभ होते. प्रथिनांच्या उपस्थितीमुळे पोट दीर्घकाळ भरलेले वाटते. त्यामुळे वजन कमी होण्यास मदत होते. ग्राफिकमध्ये त्याचे पोषक पाहा: ज्वारीमध्ये आवश्यक जीवनसत्त्वे आणि खनिजे असतात ज्वारीमध्ये व्हिटॅमिन B6 भरपूर प्रमाणात असते. त्यात पोटॅशियम, कॅल्शियम आणि लोहासारखी शरीरासाठी आवश्यक असलेली खनिजे असतात. त्यांच्या उपस्थितीमुळेच ज्वारी आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे. यातून शरीराच्या दैनंदिन गरजा किती भागवल्या जातात, ग्राफिकमध्ये पाहा: ज्वारी खाणे आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे ज्वारी खाल्ल्याने पचनक्रिया सुधारते. हे खाल्ल्याने रक्तातील साखर नियंत्रणात राहते. त्यामुळे मधुमेहींसाठीही ते फायदेशीर आहे. ज्वारी व्हिटॅमिन बी सह अनेक पोषक तत्वांनी समृद्ध आहे. हे चयापचय सक्रिय करते आणि मज्जातंतू पेशींच्या विकासास मदत करते. यामुळे त्वचा आणि केस निरोगी राहतात. मॅग्नेशियमसारख्या महत्त्वाच्या खनिजांमुळे रक्तदाब नियंत्रणात राहतो आणि हृदयाचे आरोग्य चांगले राहते. याशिवाय ज्वारी खाण्याचे इतर कोणते फायदे आहेत, ग्राफिकमध्ये पाहा: ज्वारीशी संबंधित काही सामान्य प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे प्रश्न: एक दिवसात किती ज्वारी खाऊ शकतो? उत्तरः जर तुम्ही ज्वारीची रोटी तयार करून खात असाल तर तुम्ही ती रोज खाऊ शकता. याचा अर्थ असा की तुम्ही ज्वारीपासून बनवलेल्या रोट्या दिवसातून दोन वेळा खाऊ शकता. गव्हापूर्वी भारतात ज्वारीच्या रोट्या खाल्ल्या जात होत्या. ज्वारीचा वापर आजही अनेक देशांमध्ये प्राथमिक धान्य म्हणून केला जातो. म्हणजे ज्वारी खाणे पूर्णपणे सुरक्षित आहे. त्याची मर्यादा मोजण्याची किंवा तोलण्याची गरज नाही, परंतु जास्त प्रमाणात खाल्ल्याने पोट फुगणे किंवा पोटदुखी होऊ शकते. प्रश्न: ज्वारी खाल्ल्याने काही दुष्परिणाम होऊ शकतात का? उत्तर: साधारणपणे ज्वारी खाणे सुरक्षित असते. तथापि, त्याचे काही दुष्परिणाम देखील होऊ शकतात. जसे- प्रश्न: ज्वारी खाल्ल्याने गॅस आणि सूज येऊ शकते का? उत्तर: होय, ज्वारी खाल्ल्याने गॅस आणि सूज येऊ शकते. ज्वारीमध्ये फ्रक्टन्स नावाचा फायबर असतो, ज्यामुळे गॅस आणि सूज येऊ शकते. एखाद्याला इरिटेबल बोवेल सिंड्रोम (IBS) किंवा इतर कोणत्याही प्रकारची पाचक समस्या असल्यास, लक्षणे गंभीर असू शकतात. प्रश्न: ज्वारी खाल्ल्याने ऍलर्जी होऊ शकते का? उत्तर: होय, ज्वारी खाल्ल्याने काही लोकांना ऍलर्जी होऊ शकते. यामुळे शरीरावर काही पुरळ उठू शकतात किंवा श्वास घेण्यास त्रास होऊ शकतो. यामुळे नाकाला सूज येऊ शकते. दमा आणि त्वचेची ऍलर्जी यांसारखी लक्षणे दिसू शकतात. प्रश्न: गर्भवती महिलांनी ज्वारी खाणे सुरक्षित आहे का? उत्तर: होय, अमेरिकन फूड अँड ड्रग ॲडमिनिस्ट्रेशन (FDA) नुसार, ज्वारी प्रत्येकासाठी सुरक्षित आहे. गरोदर स्त्रिया, लहान मुले आणि वृद्ध सर्वजण ते खाऊ शकतात. यामुळे गर्भवती महिलांना पुरेसे पोषण मिळू शकते. मुलांच्या शारीरिक आणि मानसिक विकासासाठी मदत मिळू शकते. वृद्धांची पचनक्रिया चांगली राहील आणि रोगप्रतिकारक शक्तीही मजबूत होईल. प्रश्न: मधुमेहींनी ज्वारी खाणे सुरक्षित आहे का? उत्तर : मधुमेहींसाठी ज्वारी हा एक चांगला पर्याय आहे. खरं तर, ज्वारीचा ग्लायसेमिक इंडेक्स आणि ग्लायसेमिक लोड खूप कमी आहे. त्यामुळे मधुमेही रुग्णांना ज्वारी खाण्याचा सल्ला डॉक्टर देतात. जर कोणी आपल्या रक्तातील साखर नियंत्रित करण्यासाठी औषधे घेत असेल तर त्याने ज्वारीचे प्रमाण मर्यादेत खावे कारण त्यामुळे रक्तातील साखर खूप कमी होऊ शकते. प्रश्न : ज्वारी कोणी खाऊ नये? उत्तर: या लोकांनी ज्वारी खाऊ नये.

दही सेट कसा करावा

दही सेट कसा करावा

झिंक आणि मॅग्नेशियमचा खजिना आहे बाजरी:ग्लुटेन फ्री, पचायला सोपी, साखर नियंत्रणात ठेवते; जाणून घ्या कोणी खावे आणि कोणी नाही

'हिवाळ्यातील सुपरफूड' मालिकेतील आजचे खाद्य आहे – बाजरी. गेल्या वर्षी हिवाळ्यात त्यांच्या 'मन की बात' या प्रसिद्ध कार्यक्रमात पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी लोकांना बाजरीबद्दल जागरुकता वाढवण्याचे आवाहन केले होते. संसदीय पक्षाच्या बैठकीत त्यांनी खासदारांना बाजरीची जागरुकता वाढवणे आणि ते अधिक खाण्याचे आवाहनही केले होते. आपले पूर्वज ऋतूनुसार भाज्यांसोबत धान्यही बदलत असत. हिवाळ्यात ते सहसा फक्त बाजरी आणि ज्वारी खायचे. त्याची प्रकृती उष्ण असून ती पोषक तत्वांनीही परिपूर्ण आहे. बाजरीचे पीक आजही प्रामुख्याने आफ्रिका आणि भारतात घेतले जाते. मात्र, आता जगभरात त्याची मागणी वाढत आहे. त्याची खास गोष्ट म्हणजे त्यात कॉम्प्लेक्स कार्ब्स असतात, त्यामुळे शरीराला हळूहळू एनर्जी मिळत राहते. बाजरी खाल्ल्याने रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रणात राहते, हाडे मजबूत होतात आणि कोलेस्ट्रॉलची पातळी कमी होते. हे खाल्ल्याने दमा आणि कॅन्सरचा धोकाही कमी होतो. म्हणूनच, आज ' हिवाळ्यातील सुपरफूड ' या मालिकेत आपण बाजरीबद्दल बोलणार आहोत. तुम्ही हे देखील शिकाल की- बाजरीची खीर करायची आजी आजी थंडीच्या दिवसात बाजरीची खीर करायची. विशेष म्हणजे त्यात तिने सर्व सुपरफूड वापरले होते. त्यात गूळ आणि तीळही होते. पूर्वी खूप कमी संसाधने आणि लोकरीचे कपडे होते. त्यावेळी आपले पूर्वज हे हिवाळ्यातील सुपरफूड खाऊनच निरोगी राहत असत. बाजरी हा हिवाळ्यातला असाच एक सुपरफूड आहे, जो आपल्या आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर आहे. डॉ. श्रीकांत पटेल सांगतात, बाजरी हे ग्लूटेन-फ्री आणि कमी कॅलरी असलेले अन्न आहे. हे वजन कमी करण्यासाठी आणि रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करण्यासाठी उपयुक्त आहे. त्याचा प्रभाव उष्ण असतो आणि थंड वातावरणात शरीर उबदार राहते. बाजरी महत्त्वपूर्ण पोषक तत्वांनी समृद्ध आहे बाजरीत शरीरासाठी आवश्यक असलेले अनेक पोषक घटक असतात. हे असे धान्य आहे ज्यामध्ये पुरेसे प्रथिने देखील असतात. त्यात शरीरासाठी आवश्यक कार्ब आणि फायबर देखील असतात. ग्राफिक पाहा: बाजरीत भरपूर जीवनसत्त्वे आणि खनिजे असतात बाजरीत जीवनसत्त्वे B1, B2, B3 आणि B6 असतात. याशिवाय त्यात लोह, मॅग्नेशियम, फॉस्फरस आणि झिंक सारखी आवश्यक खनिजे देखील असतात. दररोज एक कप बाजरी खाल्ल्याने शरीराला किती आवश्यक खनिजे मिळतात ते ग्राफिकमध्ये पाहा: हिवाळ्यात बाजरी खूप फायदेशीर आहे याशिवाय, इतर कोणते मोठे फायदे आहेत, ग्राफिकमध्ये पाहा: बाजरीशी संबंधित काही सामान्य प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे प्रश्न: दररोज किती बाजरी खावी? उत्तर: दररोज बाजरीच्या 1-2 भाकरी खाणे सुरक्षित मानले जाते. प्रत्येक भाकरीमध्ये सुमारे 30-50 ग्रॅम बाजरी खाल्ली जाऊ शकते. बाजरी मर्यादेतच खावी. प्रश्न: बाजरी खाल्ल्याने काही दुष्परिणाम होऊ शकतात का? उत्तर : साधारणपणे बाजरी खाण्यात काही नुकसान नाही. काही लोकांना काही धान्यांची ऍलर्जी असू शकते. त्यामुळे त्वचेवर पुरळ उठणे, अंगावर खाज येणे किंवा पोटात जळजळ होत असल्यास त्याचे सेवन करू नये आणि डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. जास्त बाजरी खाल्ल्याने गॅस, पोट फुगणे आणि पचनाच्या समस्या उद्भवू शकतात. प्रश्न: बाजरी कोणी खाऊ नये? उत्तर: या लोकांनी बाजरी खाऊ नये: प्रश्न: ग्लूटेन असहिष्णु लोकांसाठी बाजरी सुरक्षित आहे का? उत्तर: होय, सेलिआक रोग असलेल्या रुग्णांना ग्लूटेन-युक्त धान्यांवर ऍलर्जीची प्रतिक्रिया असते. तर बाजरी हे ग्लूटेन फ्री धान्य आहे. त्यामुळे बाजरी खाल्ल्याने त्यांना कोणतीही अडचण येत नाही. प्रश्न: बाजरी खाल्ल्याने किडनी स्टोन होऊ शकतो का? उत्तरः होय, बाजरीमध्ये ऑक्सलेट भरपूर प्रमाणात असते. हे कॅल्शियमसह एकत्र केल्याने किडनी स्टोन होऊ शकतात. जर एखाद्या व्यक्तीला किडनी स्टोन असेल किंवा अशी समस्या याआधी झाली असेल तर बाजरी खाण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला अवश्य घ्या. प्रश्न: ज्यांना थायरॉईडची समस्या आहे, त्यांच्यासाठी बाजरी खाणे कितपत सुरक्षित आहे? उत्तर: बाजरीमध्ये गॉइट्रोजेन असतात, ज्यामुळे थायरॉईडच्या कार्यावर परिणाम होतो आणि त्यामुळे थायरॉईड सारख्या समस्या उद्भवू शकतात. जर एखाद्याला आधीच थायरॉईड विकार किंवा आयोडीनची कमतरता असेल तर त्याची लक्षणे गंभीर असू शकतात. प्रश्न: उन्हाळ्यात बाजरी खाऊ शकतो का? उत्तर: होय, उन्हाळ्यातही कोणीही बाजरी खाऊ शकतो. जरी त्याचा गुणधर्म उष्ण आहे. त्यामुळे उन्हाळ्यात खात असल्यास इतर धान्येही त्यात मिसळून खावीत. प्रश्न: बाजरी लवकर पचते का? उत्तर : नाही, बाजरी पचायला थोडा जास्त वेळ लागतो. त्यात असलेले कॉम्प्लेक्स कार्ब्स आणि हाय फायबर पचायला जास्त वेळ लागतो. त्याचा फायदा म्हणजे पोट बराच वेळ भरलेले जाणवते. आपल्या शरीराला हळूहळू ऊर्जा मिळत राहते. सकाळी बाजरी खाल्ल्यास शरीर दिवसभर ऊर्जावान राहते. यामुळे दिवसभरात अनावश्यक स्नॅक्स खाण्याची इच्छा होत नाही. प्रश्न: बाजरी रात्री खाऊ शकतो का? उत्तर: होय, ते नक्कीच खाल्ले जाऊ शकते. तथापि, ते मर्यादित प्रमाणात खावे कारण बाजारातील पोषक द्रव्ये रात्री नीट शोषली जात नाहीत. याशिवाय रात्रीच्या वेळी पचनक्रियेची समस्या देखील होऊ शकते.

दररोज गुळाचा एक तुकडा तुम्हाला अशक्तपणापासून वाचवेल:मासिक पाळी नियमित, गर्भधारणेदरम्यान फायदेशीर; जाणून घ्या कोणी खाऊ नये

'विंटर सुपरफूड' मालिकेतील आजचे फूड आहे – गूळ. भारतातील निरोगी जीवन परंपरेचा पाया खूप खोल आहे. आयुर्वेदानुसार, आपल्या स्वयंपाकघरात असलेले सर्व मसाले आणि औषधी वनस्पती अनेक रोगांवर औषध आहेत. त्याचप्रमाणे हिवाळ्यात जवळपास प्रत्येक भारतीय स्वयंपाकघरात गूळ उपलब्ध असतो. त्याचा गुण उष्ण आहे. म्हणूनच याला हिवाळ्यातील सुपरफूड म्हटले जाते. गूळ ही फक्त एक औषधी किंवा गोड पदार्थ नाही. शतकानुशतके प्रचलित असलेल्या भारतीय अन्नपद्धतीचे हे सार आहे. अमेरिकन रसायनशास्त्रज्ञ अल्बर्ट सी. बार्न्स यांनी त्यांच्या 'ॲग्रिकल्चर ऑफ द शुगरकेन' या पुस्तकात लिहिले आहे की, इसवी सनपूर्व ६०० च्या सुमारास मलय द्वीपकल्प आणि बर्मा येथून ऊस भारतीय उपखंडात आला. तेव्हापासून येथे गुळाचे उत्पादन होत आहे. सध्या जगातील 70% गुळाचे उत्पादन भारतात होते. गूळ खाल्ल्याने एनर्जी लेव्हल वाढते. अनेक आवश्यक जीवनसत्त्वांसोबत, त्यात लोह, मॅग्नेशियम आणि कॅल्शियम सारखी महत्त्वपूर्ण खनिजे देखील असतात. हे ॲनिमियाचा धोका टाळते आणि सांधेदुखीसाठी अत्यंत फायदेशीर आहे. म्हणूनच आज ' विंटर सुपरफूड ' मालिकेत आपण गुळाविषयी बोलणार आहोत. गुळाचे पौष्टिक मूल्य काय आहे? त्यात सुक्रोज आणि फ्रक्टोजच्या स्वरूपात साखर असते. त्यामुळे त्याची चव गोड असून ती खाल्ल्याने त्वरित ऊर्जा मिळते. गुळामध्ये शरीरासाठी आवश्यक असलेली जीवनसत्त्वे ए, सी आणि ई असतात. त्यात लोहासह अनेक आवश्यक खनिजे देखील असतात. ग्राफिक पाहा: गूळ खाणे आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे जेवणानंतर गुळाचा तुकडा खाणे ही भारतीय आहारातील परंपरा आहे. आता आपल्यात इतकं रुजलंय की मिठाई न खाणारेही गूळ खाण्यास नकार देत नाहीत. त्यामुळे अन्न पचन होण्यास मदत होते. हे यकृत आणि रक्त डिटॉक्स करण्यास देखील मदत करते. त्याची खास गोष्ट म्हणजे ते फुफ्फुस आणि ब्रोन्कियल इन्फेक्शनपासून संरक्षण करते. त्यामुळे जर तुम्ही रोज गूळ खात असाल तर श्वसनाचे आजार होण्याचा धोका कमी होतो. गुळाशी संबंधित काही सामान्य प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे प्रश्न: साखरेपेक्षा गूळ चांगला पर्याय आहे का? उत्तरः होय, साखरेपेक्षा गूळ खाणे हा थोडा चांगला पर्याय आहे. मात्र, गूळ हा देखील साखरेचा एक प्रकार आहे. त्यात फ्रक्टोज आणि ग्लुकोज देखील असते, त्यामुळे जास्त गूळ खाल्ल्याने आरोग्याच्या अनेक समस्या उद्भवू शकतात. प्रश्न: मधुमेही लोक गूळ खाऊ शकतात का? उत्तरः मधुमेही लोकांना त्यांच्या आहारात कमी ग्लायसेमिक पदार्थांचा समावेश करण्याचा सल्ला दिला जातो. गूळ हे उच्च ग्लायसेमिक अन्न आहे. त्यामुळे मधुमेहींनी गूळ खाणे टाळावे किंवा फार कमी प्रमाणात खावे. प्रश्न : गूळ खाल्ल्याने वजन वाढते का? उत्तर : होय, जास्त गूळ खाल्ल्याने वजन वाढू शकते. लोक गूळ हे नैसर्गिक साखर मानून खातात आणि ते त्यांच्या आहार योजनेत अडथळा आणणार नाहीत असे त्यांना वाटते. तर सत्य हे आहे की जास्त गूळ खाल्ल्याने वजन वाढू शकते. गुळामध्ये प्रथिने आणि चरबीसह फ्रक्टोज आणि ग्लुकोज देखील असते. 100 ग्रॅम गुळात अंदाजे 383 कॅलरीज असतात. त्यामुळे गूळ खाण्यापूर्वी मर्यादा लक्षात ठेवा. प्रश्न: गुळ कोणत्याही औषधासह खाणे सुरक्षित आहे का? उत्तर: सामान्यतः, गूळ आणि औषधांमध्ये कोणतीही प्रतिक्रिया नोंदवली गेली नाही. पण तुम्हाला याबद्दल काही शंका असल्यास तुम्ही एकदा डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. प्रश्न: मासिक पाळीच्या काळात गूळ खाल्ल्याने समस्या उद्भवू शकतात? उत्तरः नाही, हे खरे नाही. सत्य हे आहे की गूळ खाल्ल्याने मासिक पाळी नियमित होण्यास मदत होते. यामुळे मासिक पाळीच्या वेदना आणि क्रॅम्पपासून देखील आराम मिळतो. प्रश्न: गर्भधारणेदरम्यान आपण गूळ खाऊ शकतो का? उत्तर: होय, तुम्ही ते नक्कीच खाऊ शकता. गरोदरपणात महिलांना अनेकदा मिठाईची तल्लफ असते. अशा परिस्थितीत गूळ हा आरोग्यदायी पर्याय ठरू शकतो. गूळ हार्मोनल समतोल राखण्यासाठी देखील उपयुक्त आहे. यामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत होते. हे गर्भधारणेदरम्यान सूज आणि वेदनापासून देखील आराम देते. यामध्ये लोह मुबलक प्रमाणात असते. गर्भधारणेदरम्यान निरोगी रक्त पेशींसाठी हे खूप महत्वाचे आहे. गुळात बॅक्टेरियाविरोधी गुणधर्म असतात. हे रक्त शुद्ध करते आणि संक्रमणापासून संरक्षण करते. याशिवाय हाडांच्या आरोग्यासाठीही ते फायदेशीर आहे. प्रश्न: गूळ खाल्ल्याने संसर्ग होऊ शकतो का? उत्तर: होय, गूळ खाल्ल्याने परजीवी संसर्ग होऊ शकतो. गूळ तयार करताना स्वच्छतेची काळजी न घेतल्यास आतड्यांमध्ये परजीवींचा धोका वाढू शकतो. साधारणपणे, गावांमध्ये अत्यंत स्वच्छतेने गूळ तयार केला जात नाही, त्यामुळे त्यात जंतू असू शकतात. त्यामुळे काही लोकांना गूळ खाल्ल्याने संसर्ग होऊ शकतो. गुळातच बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ गुणधर्म असतो, त्यामुळे संसर्गाची फारच कमी प्रकरणे आढळतात. प्रश्न: गूळ खाल्ल्याने नाकातून रक्त येऊ शकते का? उत्तर : आयुर्वेदानुसार गुळाचा गुण उष्ण असतो. त्यामुळे उन्हाळ्यात जास्त गूळ खाण्यास मनाई आहे. उन्हाळ्यात गूळ खाल्ल्याने नाकातून रक्त येऊ शकते. यामुळे पोटात जळजळ होऊ शकते आणि बद्धकोष्ठता देखील होऊ शकते. प्रश्न : गूळ खाल्ल्याने दात खराब होतात का? उत्तर: होय, इतर शर्करांप्रमाणे, गुळाचे सेवन केल्याने दात किडणे आणि पोकळी निर्माण होऊ शकते. गूळ खाल्ल्यानंतर चांगले दात स्वच्छ केले तर अशी कोणतीही समस्या टाळता येते. जर तुम्ही रात्री गूळ खात असाल तर झोपण्यापूर्वी दात घासावेत. प्रश्न: गूळ खाल्ल्याने काही दुष्परिणाम होऊ शकतात का? उत्तरः होय, गूळ हे उच्च उष्मांक असलेले अन्न आहे. यामुळे वजन वाढू शकते. जर तुम्हाला मधुमेह असेल तर रक्तातील साखरेची पातळी वाढू शकते. काही प्रकरणांमध्ये, गूळ खाल्ल्याने अपचन, जुलाब आणि बद्धकोष्ठता होऊ शकते. यामुळे दात किडणे आणि पोकळी निर्माण होऊ शकतात. जे लोक साखर संवेदनशील असतात त्यांना एलर्जीची प्रतिक्रिया असू शकते. प्रश्न : गूळ कोणी खाऊ नये? उत्तर: या लोकांनी गूळ खाऊ नये.

तांदळाचा वापर

तांदळाचा वापर

​​​​​​​तुमच्या बेस्टफ्रेंडला तुमच्यावर प्रेम तर झाले नाही ना!:हे ओळखण्याचे 11 संकेत, रिलेशनशिप काउंसलरचे 6 सल्ले लक्षात ठेवा

सहसा कोणत्याही नात्याची सुरुवात मैत्रीपासून होते. मैत्री हे दोन लोकांमधील परस्पर समज आणि विश्वास यावर आधारित नाते आहे. यामध्ये दोघेही आपले प्रत्येक सुख-दु:ख एकमेकांसोबत शेअर करतात. अनेकवेळा, मुलगा आणि मुलगी यांच्यातील मैत्रीचे प्रेमात कधी रुपांतर होते ते त्यांना कळतही नाही. म्हणूनच, तुमच्या मित्रालाही गंभीर नात्यात जायचे आहे की नाही हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे. त्याची चिन्हे प्रत्यक्ष आणि अप्रत्यक्ष दोन्ही असू शकतात. तर आज रिलेशनशिप कॉलममध्ये आपण मैत्रीचे प्रेमात रुपांतर होण्याची चिन्हे काय आहेत याबद्दल बोलू. याचा मैत्रीवर काही नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो का हे देखील आपल्याला कळेल. मैत्रीचे रूपांतर प्रेमात होऊ शकते का? होय नक्कीच, जर तुमच्या मित्राला तुमच्याबद्दल रोमँटिक भावना असतील तर त्यात काहीही नुकसान नाही. यामुळे तुमचे नाते आणखी घट्ट होईल कारण मैत्री हा रोमँटिक नातेसंबंधाचा भक्कम पाया आहे. तुम्हाला तुमच्या मित्राची ताकद आणि कमकुवतपणा माहीत आहे आणि तो मित्रही तुम्हाला चांगला ओळखतो. दोघांनाही एकमेकांच्या भावना आधीच कळतात. यामुळे संबंध दीर्घकाळ टिकू शकतात. मैत्रीची वाटचाल प्रेमाकडे होत आहे की नाही हे कसे कळेल जेव्हा मैत्रीचे प्रेमात रुपांतर होते तेव्हा तो मित्र तुमची जास्त काळजी घेऊ लागतो. तुमच्या आनंदातच तो त्याचा आनंद शोधतो. त्याला तुमच्याबरोबर जास्तीत जास्त वेळ घालवायचा आहे. मैत्रीचे प्रेमात रुपांतर होण्याची आणखी काही चिन्हे असू शकतात. खाली दिलेल्या ग्राफिकवरून हे समजून घ्या- आता आपण वरीलपैकी काही मुद्द्यांवर तपशीलवार बोलूया. जेव्हा संभाषण खूप जास्त होते मैत्रीचे नाते जेव्हा प्रेमाच्या दिशेने वाटचाल करू लागते, तेव्हा त्यात पूर्वीपेक्षा जास्त संवाद होऊ लागतात. मित्र त्याच्या आयुष्यातील प्रत्येक लहान-मोठ्या गोष्टी आपल्यासोबत शेअर करू लागतो. तासनतास बोलूनही तो तुम्हाला कंटाळत नाही. हे स्पष्ट लक्षण आहे की तो तुमच्याकडून प्रेमाची अपेक्षा करत आहे. जर त्याला तुमच्या जोडीदाराचा हेवा वाटत असेल तुमच्या माजी किंवा सध्याच्या जोडीदाराबद्दल मित्रांसोबत बोलणे सामान्य आहे. तथापि, कधीकधी तुमचा मित्र या गोष्टींचा मत्सर करतो कारण तो तुमच्यावर मनापासून प्रेम करतो. अशा परिस्थितीत, जर तो तुमच्या जोडीदाराबद्दल बोलणे टाळत असेल, तर हे देखील एक लक्षण आहे की त्याला तुमच्याशी नातेसंबंध जोडायचे आहेत. जर त्याची देहबोली बदलू लागली तुमच्या मित्राच्या देहबोलीतील बदलांवर लक्ष ठेवा. जर तो तुमच्या जवळ जाण्याचा प्रयत्न करत असेल किंवा जास्त काळ आय कॉन्टॅक्ट करत असेल तर तो तुमच्याकडून प्रेमाची अपेक्षा करत असल्याचे लक्षण आहे. जेव्हा तो तुमच्याशी फ्लर्ट करतो एखाद्याबद्दल स्वारस्य दाखवण्यासाठी केलेल्या वर्तनाला फ्लर्टिंग म्हणतात. जर तुमच्या मित्रांपैकी एकाने असे केले तर याचा अर्थ असा आहे की त्याला तुमच्याबद्दल विशेष भावना आहेत. त्याला तुमच्या कुटुंबाबद्दल जाणून घ्यायचे आहे जेव्हा एखादा मित्र तुमच्याकडे आकर्षित होतो, तेव्हा त्याला वैयक्तिक प्रश्न विचारून तुमच्याबद्दल सर्व काही जाणून घ्यायचे असते. तो तुमच्या कुटुंबाशी जोडण्याचाही प्रयत्न करतो. हे एक लक्षण आहे की त्याला आपल्याशी आपले नाते मैत्रीच्या पलीकडे नेण्याची इच्छा आहे. तो तुम्हाला सरप्राईज देण्याचा प्रयत्न करतो जर त्याला तुमच्याबद्दल विशेष भावना असेल तर तो तुम्हाला आवडेल अशा क्रिया करण्याचा प्रयत्न करेल. जसे की तो तुमच्या वाढदिवशी सरप्राईज पार्टी देईल, तुमच्यासाठी खास भेटवस्तू आणेल इ. अशा गोष्टी तो तुम्हाला प्रभावित करू इच्छित आहे अशी चिन्हे आहेत. तो तुम्हाला आधार देतो जर तुमचा मित्र तुम्हाला रोमँटिकपणे पसंत करत असेल तर तो तुमची सर्व स्वप्ने पूर्ण करण्यात तुमची साथ देईल. यासाठी तो सर्वतोपरी प्रयत्न करेल. तो तुम्हाला भावनिक आणि नैतिक आधार देईल. जर तुमचा मित्र तुमच्या प्रेमात पडू लागला तर काय करावे? तुम्ही त्याकडे कसे पाहता यावर हे मुख्यत्वे अवलंबून असते. जर तुम्ही आधीच रिलेशनशिपमध्ये असाल तर ही परिस्थिती हाताळणे थोडे कठीण होऊ शकते. तुम्ही अविवाहित असाल तर तुम्ही या प्रस्तावावर गांभीर्याने विचार करू शकता. खाली दिलेल्या ग्राफिकवरून हे समजून घ्या- मैत्रीचे प्रेमात रुपांतर झाल्यानंतर नाते जास्त काळ टिकू शकते का? जर तुम्ही वर्षानुवर्षे जवळचे मित्र असाल, तर तुम्हालाही अशाच आवडी असू शकतात. त्यामुळे तुमचा मित्र ते प्रियकर हा प्रवास हळूहळू पुढे नेता येईल. परस्पर समंजसपणाने हे नाते दीर्घकाळ टिकू शकते. तथापि, कोणताही मोठा निर्णय घेण्याची घाई करू नका. प्रेमाचा मैत्रीवर कसा परिणाम होतो? तुमचा मित्र नात्याबद्दल गंभीर आहे. यासाठी तो तुम्हाला प्रपोज करतो. पण हे नातं फक्त मैत्रीपुरतं मर्यादित ठेवायचं असेल तर त्याचा नकारात्मक परिणाम मैत्रीवर होऊ शकतो. यामुळे मैत्री तर तुटतेच पण नातेही बिघडू शकते.

भेसळयुक्त डाळिंबाच्या रसाचा व्हिडिओ व्हायरल:बाजारात मिळणाऱ्या फळांच्या रसाने तुम्ही आजारी पडू शकता, खरा-भेसळयुक्त रस ओळखा

नुकतेच उत्तर प्रदेशातील बस्ती जिल्ह्यात डाळिंबाच्या रसात भेसळ झाल्याची घटना समोर आली असून, पाण्यात रसायन मिसळून ज्यूस तयार केला जात होता. एका ग्राहकाने त्याचा व्हिडिओ बनवून सोशल मीडियावर पोस्ट केल्यावर हा प्रकार उघडकीस आला. दुकानदार केमिकल वापरून डाळिंबाचा रस तयार करून विकत असल्याचा आरोप ग्राहकाने केला आहे. हा व्हिडिओ व्हायरल झाल्यानंतर अन्न विभागाने कारवाई करत ज्यूसच्या दुकानावर छापा टाकला आणि ज्यूसचे नमुने तपासणीसाठी प्रयोगशाळेत पाठवले. शरीर तंदुरुस्त राहण्यासाठी आणि आजारांपासून दूर राहण्यासाठी लोक भरपूर फळांचे रस पितात, परंतु बाजारात उपलब्ध असलेल्या या भेसळयुक्त फळांच्या रसांमुळे ते तंदुरुस्त राहण्याऐवजी गंभीर आजार होऊ शकतात. त्यामुळे आजच्या कामाच्या बातमीत आपण भेसळयुक्त फळांचा रस प्यायल्याने कोणत्या प्रकारच्या आरोग्य समस्या उद्भवू शकतात याबद्दल बोलणार आहोत. तुम्ही हे देखील शिकाल की- तज्ञ: डॉ. प्रशांत निरंजन, मुख्य वैद्यकीय अधीक्षक, सरकारी वैद्यकीय महाविद्यालय, जालौन, उत्तर प्रदेश प्रश्न: दुकानदार फळांच्या रसात कोणत्या प्रकारची भेसळ करू शकतात? उत्तर- डॉ. प्रशांत निरंजन स्पष्ट करतात की, दुकानदार अधिक नफा कमावण्यासाठी, फळांच्या रसाचे शेल्फ लाइफ वाढवण्यासाठी किंवा रस अधिक चवदार बनवण्यासाठी अनेक गोष्टींमध्ये भेसळ करू शकतात. जसे- पाणी: अनेकदा दुकानदार फळांच्या रसामध्ये पाणी घालतात आणि त्याचे प्रमाण वाढवतात. साखर: दुकानदार नैसर्गिक फळांच्या रसामध्ये साखर किंवा सॅकरिन सारख्या गोष्टी घालू शकतात, ज्यामुळे रस अधिक गोड आणि चवदार बनतो. कृत्रिम रंग: दुकानदार फळांच्या रसाला रंगीबेरंगी करण्यासाठी कृत्रिम रंग टाकू शकतात. हे रंग आरोग्यासाठी हानिकारक आहेत. प्रिझर्व्हेटिव्ह्ज: फळांचा रस जास्त काळ ताजे ठेवण्यासाठी त्यात प्रिझर्व्हेटिव्ह टाकले जाऊ शकतात. प्रश्न- भेसळयुक्त फळांचा रस प्यायल्याने आरोग्याच्या कोणत्या समस्या उद्भवू शकतात? उत्तर- लोक फळांचा रस पिणे हेल्दी आणि सुरक्षित मानतात. त्यामुळेच चौकाचौकात फळांच्या रसाची दुकाने मोठ्या प्रमाणात असून तेथे मोठ्या प्रमाणात रस विकला जातो. ताज्या फळांचा रस पोषक तत्वांचा चांगला स्रोत मानला जातो. डाळिंब, संत्री किंवा इतर फळांचा ताजा रस अनेक आजारांपासून तुमचे रक्षण करतो. मात्र, अनेकदा दुकानदार फळांच्या रसामध्ये स्वच्छतेची काळजी घेत नाहीत. अधिक नफा मिळविण्यासाठी ते अनेक वेळा रसायनांचा वापर करून उत्पादनांमध्ये कृत्रिम रंग टाकतात. या प्रकारचा रस प्यायल्याने आरोग्याच्या अनेक समस्या उद्भवू शकतात. खाली दिलेल्या ग्राफिक्सवरून हे समजून घ्या- प्रश्न- खरा आणि भेसळयुक्त फळांचा रस कसा ओळखता येईल? उत्तर : आजच्या युगात खाद्यपदार्थांमध्ये भेसळ ही नवीन गोष्ट नाही. अधिक नफा कमावण्यासाठी भेसळ करणारे लोकांच्या आरोग्याशी खेळत आहेत. जर तुम्हाला बाजारातून फळांचा ज्यूस प्यायचा असेल तर सर्वप्रथम ज्यूस बनवताना कोणत्या गोष्टींचा वापर केला जातो ते पाहा. खालील ग्राफिक्सवरून हे समजून घ्या. प्रश्न- जर तुम्ही दुकानातून फळांचा रस पीत असाल तर कोणत्या गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात? उत्तर- सर्वप्रथम बाजारात उपलब्ध फळांचा रस न पिण्याचा प्रयत्न करा. जर तुम्हाला प्यायचे असेल तर या गोष्टी नक्की लक्षात ठेवा. प्रश्न- बाजारात उपलब्ध असलेल्या फळांच्या रसापेक्षा पॅकेज केलेला फळांचा रस पिणे चांगले आहे का? उत्तर- डॉ. प्रशांत निरंजन स्पष्ट करतात की, कोणत्याही फळावर प्रक्रिया केल्यावर त्यातील फायबर, जीवनसत्त्वे आणि खनिजे कमी होतात. पॅकबंद फळांचा रस हे खरे तर फळ नसते. फक्त त्या फळाची चव आहे. पॅकबंद फळांच्या रसामध्ये साखरेचे प्रमाण जास्त असते, जे आरोग्यासाठी हानिकारक असते. पॅकेज केलेल्या फळांचे शेल्फ लाइफ वाढवण्यासाठी, त्यात संरक्षक जोडले जातात, ज्यामुळे काही लोकांना ऍलर्जी होऊ शकते. त्यामुळे कोणत्याही प्रकारचे ज्यूस पिण्याऐवजी फळे खाणे चांगले. प्रश्न: पॅकेज केलेल्या फळांच्या रसातही भेसळ होऊ शकते का? उत्तर- होय नक्कीच. प्रसिद्ध कंपन्यांची नावे आणि लोगो वापरून भेसळयुक्त पॅकेज केलेली फळे बाजारात विकली जातात, अशा बातम्याही अनेकदा समोर आल्या आहेत. याशिवाय भेसळ करणारे पॅकेजिंगमध्ये छेडछाड करून भेसळही करू शकतात. त्यामुळे पॅकेज केलेला फळांचा रस खरेदी करण्यापूर्वी उत्पादकाचे नाव आणि त्यावर लिहिलेले पोषक घटक काळजीपूर्वक वाचा. जर कोणत्याही पॅकेज केलेल्या फळांच्या रसाच्या लेबलिंगवर ही माहिती नसेल तर ते खरेदी करू नका.

तीळ आणि जवस

तीळ आणि जवस

दररोज 1 गाजर खा, 110% व्हिटॅमिन A मिळवा:दृष्टी होईल चांगली, कॅन्सरचा धोका कमी; जास्त खाल्ल्याने होऊ शकते नुकसान

'विंटर सुपरफूड' मालिकेतील आजचे खाद्य आहे – गाजर. कोणत्याही ऋतूत निरोगी राहण्याचा सर्वात सोपा उपाय म्हणजे त्या ऋतूतील फळे आणि भाज्या खाणे. जर तुम्ही ऋतूतील सुपरफूड खात असाल तर तुमच्या जवळपास आजार पसरणार नाहीत. गाजर हिवाळ्यातील असेच एक सुपरफूड आहे. ही मूळ भाजी आहे, जी पहिल्यांदा अफगाणिस्तानमध्ये 900 AD च्या आसपास उगवली गेली. केशरी रंगाची गाजर सहसा घरे, बाजारात आणि पुस्तकांमध्ये दिसतात. जरी ते जांभळा, पिवळा, लाल आणि पांढरा अशा अनेक रंगांमध्ये येते. सुरुवातीच्या काळात गाजरांचा रंग जांभळा किंवा पिवळा होता. नारिंगी गाजर 15 व्या किंवा 16 व्या शतकाच्या आसपास मध्य पूर्वमध्ये विकसित केले गेले. गाजरमध्ये A, C आणि K जीवनसत्त्वे मुबलक प्रमाणात असतात. त्यात लोह, कॅल्शियम, जस्त, पोटॅशियम आणि तांबे यांसारखी आवश्यक खनिजे असतात. याशिवाय हे फायबर आणि कार्बोहायड्रेट्सचाही चांगला स्रोत आहे. हे रोज खाल्ल्याने दृष्टी सुधारते, कर्करोगाचा धोका कमी होतो आणि वजन नियंत्रणातही मदत होते. म्हणूनच, आज ' विंटर सुपरफूड ' मालिकेत आपण गाजरांबद्दल बोलणार आहोत. गाजराचे पौष्टिक मूल्य काय आहे? गाजरात ८६% ते ९५% पाणी असते. उर्वरित 10% कर्बोदकांमधे असतात. गाजरांमध्ये प्रथिने आणि चरबी देखील असतात, परंतु त्यांचे प्रमाण खूपच कमी असते. गाजरमध्ये भरपूर जीवनसत्त्वे आणि खनिजे असतात गाजरात अनेक जीवनसत्त्वे आणि खनिजे असतात. त्यामुळे हे आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर आहे. सामान्यतः लोकांना असे वाटते की गाजरमध्ये भरपूर व्हिटॅमिन ए असते. व्हिटॅमिन ए व्यतिरिक्त, गाजरमध्ये व्हिटॅमिन सी आणि बी 6 देखील भरपूर असते. गाजरांमध्ये शरीरासाठी आवश्यक असलेली अनेक खनिजे देखील असतात, ग्राफिक पाहा: गाजर खूप फायदेशीर आहे गाजर ही एक भाजी आहे ज्यामध्ये खूप कमी कॅलरी आणि खूप जास्त पौष्टिक मूल्य आहे. आवश्यक जीवनसत्त्वे, खनिजे आणि अँटिऑक्सिडंट्सच्या उपस्थितीमुळे ते रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करते. त्याच्या विशेष पौष्टिक मूल्यामुळे, त्याच्या सेवनाने हृदय, मूत्रपिंड आणि यकृत यांचे आरोग्य चांगले राहण्यास मदत होते. यापासून इतर कोणते फायदे आहेत, ग्राफिकमध्ये पाहा: गाजरांशी संबंधित काही सामान्य प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे प्रश्न: आपण दररोज गाजर खाऊ शकतो का? उत्तर: होय, तुम्ही ते नक्कीच खाऊ शकता. रोज एक गाजर खाल्ल्याने शरीराला आवश्यक असलेली अनेक जीवनसत्त्वे आणि खनिजे मिळतात. तथापि, गाजरांमध्ये बीटा-कॅरोटीन नावाचे अँटीऑक्सिडंट असते. जर कोणी जास्त काळ गाजर खात असेल तर त्याला कॅरोटेनेमिया होऊ शकतो. यामध्ये त्वचेचा रंग केशरी किंवा पिवळा होतो. त्यामुळे एकाच वेळी खूप गाजर खाऊ नका. प्रश्न: दररोज किती गाजर खावेत? उत्तर: निरोगी प्रौढ व्यक्तीने दिवसातून 1-2 गाजर खावेत. मुले दिवसातून एक गाजर खाऊ शकतात. कारण एका गाजराचे वजन अंदाजे 125 ग्रॅम ते 200 ग्रॅम असते. जर एक 125 ग्रॅम गाजर दररोज खाल्ले तर ते आपल्या दैनंदिन गरजेच्या 100% पेक्षा जास्त व्हिटॅमिन ए पुरवते. रोज भरपूर गाजर खाल्ल्याने केस गळणे, फाटलेले ओठ, कोरडी त्वचा आणि कमकुवत हाडे यासारख्या समस्या उद्भवू शकतात. यामुळे रक्तातील कॅल्शियमचे प्रमाण देखील वाढू शकते, ज्यामुळे इडिओपॅथिक इंट्राक्रॅनियल हायपरटेन्शन सारखी स्थिती होऊ शकते. जेव्हा मेंदूभोवती खूप दबाव वाढतो तेव्हा ही स्थिती उद्भवते. प्रश्न: गाजर कच्चे खाणे फायदेशीर आहे की शिजवून? उत्तर: काही भाज्या कच्च्या आणि शिजवलेल्या दोन्ही खाल्ल्या जाऊ शकतात. गाजर ही या भाज्यांपैकी एक आहे. कच्चे खाल्ले तरी सहज पचते. हे निरोगी नाश्ता किंवा स्नॅक्ससाठी खाल्ले जाऊ शकते. त्यात भरपूर फायबर देखील असते, ज्यामुळे बद्धकोष्ठता होत नाही. गाजर शिजवून खाल्ल्यास बीटा-कॅरोटीन शोषून घेणे सोपे होते आणि ते दूषित असल्यास संसर्गाचा धोकाही कमी होतो. प्रश्न: गाजर शिजवल्याने त्यातील पोषक घटक नष्ट होतात का? उत्तर: नाही, गाजर शिजवल्याने त्याच्या पोषकतत्त्वांमध्ये विशेष फरक पडत नाही. जर गाजर जास्त वेळ उच्च आचेवर शिजवले तर त्याची अँटिऑक्सिडंट क्रिया आणि व्हिटॅमिन सी कमी होऊ शकते. फक्त गाजर उकळून किंवा मंद आचेवर शिजवल्याने त्याच्या पौष्टिकतेमध्ये फारसा फरक पडत नाही. प्रश्न: गाजर खाल्ल्याने कोणतीही ऍलर्जी होऊ शकते का? उत्तर: होय, ज्या लोकांना पॉलोन-फूड ऍलर्जी सिंड्रोम आहे त्यांना गाजर खाल्ल्यानंतर ऍलर्जी होऊ शकते. या सिंड्रोममध्ये एखाद्या व्यक्तीची काही कच्ची फळे, नट आणि भाज्यांवर प्रतिक्रिया असते. यामुळे घसा, तोंड आणि कानाला खाज येण्यासोबत सूज येते. गाजर खाल्ल्यानंतर तुम्हाला अशी कोणतीही लक्षणे दिसल्यास, ताबडतोब डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. प्रश्न: गाजर पासून काही नुकसान आहे का? उत्तर : साधारणपणे गाजर खाल्ल्याने कोणतेही दुष्परिणाम होत नाहीत. मात्र, सलग अनेक दिवस जास्त गाजर खाल्ल्याने त्वचा पिवळी किंवा केशरी होऊ शकते. जास्त गाजर खाल्ल्याने पचनाच्या समस्या देखील होऊ शकतात. काही प्रकरणांमध्ये, एलर्जीची प्रतिक्रिया दिसू शकते. जर कोणतेही दुष्परिणाम दिसले तर गाजर खाणे बंद करा आणि डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. प्रश्न: गाजर कोणी खाऊ नये? उत्तर: या लोकांनी गाजर खाऊ नये: प्रश्न: गाजर पचायला सोपे आहे का? उत्तर: होय, गाजर बहुतेक लोकांना पचण्यास सोपे आहे. गाजरातील फायबरमुळे त्याचे पचन सोपे होते. लहान मुले आणि आतड्यांसंबंधी समस्या असलेल्या लोकांना कच्चे गाजर पचणे कठीण होऊ शकते. जर ते शिजवले तर त्याचे पचन सर्वांनाच सोपे होते. ग्राफिक: अंकुर बन्सल

हिवाळ्यात होणारे 8 सामान्य आजार:लक्षणे, प्रतिबंध आणि उपचार काय आहेत, डॉक्टरांकडून जाणून घ्या प्रत्येक महत्त्वाच्या प्रश्नाचे उत्तर

हिवाळ्यात हंगामी आजारांचा धोका अनेक पटींनी वाढतो. या ऋतूमध्ये सर्दी, ताप, पोटदुखी यांसारख्या समस्या सामान्य असतात. खरं तर, वाढती थंडी आणि सूर्यप्रकाशाच्या कमतरतेमुळे आपली रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत होते. यामुळे आपण संसर्गजन्य रोगांना लवकर बळी पडतो. याचे एक कारण म्हणजे थंडीत विषाणू अधिक सक्रिय होतात. त्यामुळे हिवाळ्यात आरोग्याची विशेष काळजी घेणे गरजेचे आहे. चला तर मग बदलत्या हवामानात कोणकोणत्या आजारांचा धोका आहे याविषयी कामाच्या बातमीमध्ये बोलूया? तुम्ही हे देखील शिकाल की- तज्ञ: डॉ. विकी चौरसिया,कंसल्टेंट, इंटरनल मेडिसिन, कोकिलाबेन धीरूभाई अंबानी हॉस्पिटल (मुंबई) बदलत्या हवामानात या कारणांमुळे रोगांचा धोका वाढतो हवामानातील बदलामुळे व्हायरल आणि बॅक्टेरियाच्या संसर्गाचा धोका वाढतो. ज्यांची प्रतिकारशक्ती कमकुवत आहे अशा लोकांना हंगामी आजारांचा सर्वाधिक धोका असतो. घरात राहिल्याने, विषाणू एका व्यक्तीकडून दुसऱ्या व्यक्तीमध्ये सहज पसरतो. हिवाळ्यात या आजारांचा धोका वाढतो हिवाळ्यात आजार अधिक सामान्य असतात कारण जेव्हा आजारी व्यक्ती खोकते किंवा शिंकते तेव्हा कोरड्या हवेत बॅक्टेरिया अधिक सहजपणे पसरतात. कोणत्याही आजाराची लक्षणे लगेच दिसून येत नाहीत. अनेकदा यास काही दिवस किंवा एक आठवडा लागू शकतो. तसेच हिवाळा अनेक आधीपासून अस्तित्वात असलेल्या आरोग्य समस्यांना कारणीभूत ठरू शकतो. खालील ग्राफिक पाहा- थंडीच्या दिवसात होणारे सामान्य आजार- वर दिलेल्या रोगांची लक्षणे, प्रतिबंध आणि उपचार याबद्दल तपशीलवार चर्चा करूया. सामान्य सर्दी सामान्य सर्दी ही रायनोवायरसमुळे होणारी एक सामान्य समस्या आहे, ज्यामुळे सर्दी किंवा ताप येऊ शकतो. हिवाळ्यात कमी सूर्यप्रकाश हे याचे मुख्य कारण आहे. यामुळे व्हिटॅमिन डीची कमतरता होते आणि रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत होते. सर्दीची सामान्य लक्षणे यापासून बचावण्यासाठी काय करावे यासाठी काय उपचार आहेत सामान्यतः सामान्य सर्दीचा प्रभाव 2-3 दिवस टिकतो. पुरेशी विश्रांती घेण्याचा सल्ला दिला जातो. लक्षणे 3 दिवसांपेक्षा जास्त काळ राहिल्यास, ताबडतोब डॉक्टरांशी संपर्क साधा. सांधेदुखी हिवाळ्यात हात-पायांच्या रक्तवाहिन्या आकसतात. यामुळे सांधेदुखी वाढू शकते. याशिवाय हिवाळ्यात कमी व्यायामामुळे स्नायूंमध्ये वेदना, कडकपणा किंवा सूज वाढू शकते. ज्यांना आधीच संधिवात आहे त्यांच्यासाठी थंड हवामान अधिक समस्या निर्माण करू शकते. सांधेदुखीची लक्षणे बचावासाठी काय करावे यासाठी काय उपचार आहेत सांधेदुखीच्या रुग्णांना याचा त्रास गंभीर असू शकतो. डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आणि चाचणी घेणे चांगले. नोरोव्हायरस हा एक संसर्गजन्य विषाणू आहे. त्यामुळे गॅस्ट्रोची समस्या उद्भवू शकते. हिवाळ्याच्या काळात हवेतील आर्द्रतेमुळे विषाणू जास्त काळ सक्रिय राहतात. नोरोव्हायरसची लक्षणे बचावासाठी काय करावे यासाठी काय उपचार आहेत हा आजार काही दिवसातच बरा होतो. तथापि, लक्षणे दीर्घकाळ राहिल्यास किंवा समस्या वाढत असल्यास, चाचणी करून उपचार घेणे चांगले आहे. न्यूमोनिया हा जीवाणू, विषाणू किंवा बुरशीमुळे फुफ्फुसात होणारा संसर्ग आहे. निमोनिया हा सहसा गंभीर असतो. हे एका व्यक्तीपासून दुसऱ्या व्यक्तीमध्ये पसरू शकते. हा आजार कोणत्याही वयोगटातील व्यक्तीला होऊ शकतो. लक्षणे सहसा अनेक आठवडे टिकतात, हळूहळू अधिक गंभीर होतात. निमोनियाची लक्षणे बचावासाठी काय करावे यासाठी काय उपचार आहेत न्यूमोनियामध्ये डॉक्टर अँटीबायोटिक, अँटीव्हायरल किंवा अँटीफंगल औषधे देतात. कानाचा संसर्ग सर्दी-खोकल्यामुळे कानात संसर्ग होण्याचा धोका वाढतो. थंड हवामानात कानांचे संरक्षण न केल्यास संसर्ग होऊ शकतो. उपचार करणे महत्वाचे आहे कारण ते गंभीर स्वरूप देखील घेऊ शकते. कानाच्या संसर्गाची लक्षणे हे टाळण्यासाठी काय करावे यासाठी काय उपचार आहेत कानात संसर्ग झाल्यास ताबडतोब डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. त्याकडे दुर्लक्ष करू नका किंवा कोणताही घरगुती उपाय करून पाहू नका. वेळेवर उपचार न मिळाल्यास तो गंभीर होऊ शकतो. घशाचा संसर्ग हिवाळ्यात प्रदूषित हवेचा आपल्या श्वसनसंस्थेवर वाईट परिणाम होतो, ज्यामुळे घशाचा संसर्ग होऊ शकतो. याशिवाय कोरड्या आणि थंड हवेत विषाणू आणि बॅक्टेरिया वेगाने वाढतात, ज्यामुळे घशाचा संसर्ग होऊ शकतो. घशाच्या संसर्गाची लक्षणे हे टाळण्यासाठी काय करावे यासाठी काय उपचार आहेत घशाच्या संसर्गासाठी प्रतिजैविकांची आवश्यकता असू शकते. कोणतीही समस्या असल्यास, ताबडतोब ईएनटी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. हृदयविकाराचा झटका थंड वातावरणात धमन्या आकसतात. त्यामुळे रक्तप्रवाह मंदावतो. या हंगामात संपूर्ण शरीरात ऑक्सिजन पंप करण्यासाठी हृदयाला दुप्पट मेहनत करावी लागते. पब्लिक लायब्ररी ऑफ सायन्स जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, ज्यांना आधीच हृदयविकार आहे त्यांच्यामध्ये थंड हवामानात हृदयविकाराचा धोका 31% वाढतो. हृदयविकाराच्या झटक्याची लक्षणे हे टाळण्यासाठी काय करावे यासाठी काय उपचार आहेत हृदयविकाराचा झटका आल्यास ताबडतोब डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे, अन्यथा ते प्राणघातक देखील ठरू शकते. यासाठी कुटुंबातील सर्व सदस्यांना त्याची लक्षणे माहित असणे आवश्यक आहे आणि त्यांनी नेहमी सतर्क राहिले पाहिजे.

पेरू खाण्याचे 10 मोठे फायदे:दररोज 100 ग्रॅम खाल्ल्याने 380% व्हिटॅमिन सी मिळते, जे मधुमेह आणि अतिसारावर रामबाण उपाय

'विंटर सुपरफूड' मालिकेतील आजचे खाद्य आहे – पेरू. हिवाळ्यातील काही फळांची यादी करायला सांगितली तर साहजिकच त्यात पेरूचाही समावेश असेल. तुम्हाला माहीत आहे का हे अगदी साधे दिसणारे फळ हिवाळ्यातील सुपरफूड आहे. विशेष म्हणजे पेरूचे झाड उष्ण भागात वाढते आणि त्याची फळे पावसाळ्यात आणि थंडीच्या काळात येतात. हे मूळतः दक्षिण अमेरिकेच्या उबदार प्रदेशात घेतले होते. त्यानंतर १७व्या शतकाच्या आसपास पोर्तुगीजांनी ते भारतात आणले. पेरू चवीला गोड आणि कुरकुरीत असतो. हा चवीसोबतच आरोग्याचा खजिना आहे. आयुर्वेदात त्याची फळे आणि पाने दोन्ही अतिशय उपयुक्त मानले जातात. भारत आणि चीनसह अनेक देशांमध्ये, लोक अजूनही पेरूच्या पानांपासून चहा बनवतात आणि जेव्हा त्यांना पोट दुखते तेव्हा ते पितात. मेक्सिकोसारख्या अनेक देशांमध्ये पेरूचा लगदा पारंपारिकपणे जखमा भरण्यासाठी वापरला जातो. याशिवाय मासिक पाळीच्या क्रॅम्प्स आणि डायबिटीजमध्येही हे खूप फायदेशीर आहे. त्यामुळे आज ' विंटर सुपरफूड ' मालिकेत आपण पेरूबद्दल बोलणार आहोत. पेरूचे पौष्टिक मूल्य काय आहे?प्रत्येक सुपरफूडप्रमाणे, पेरू हे देखील खूप कमी कॅलरी आणि उच्च पौष्टिक घनता असलेले फळ आहे. त्यात फॅट फारच कमी असते. यामध्ये प्रामुख्याने कार्ब आणि फायबर असतात. याशिवाय, इतर कोणते पोषण आहेत, ग्राफिकमध्ये पाहा: पेरूमध्ये भरपूर जीवनसत्त्वे आणि खनिजे असतातपेरूची खास गोष्ट म्हणजे चवीला गोड असूनही त्यात व्हिटॅमिन सी भरपूर असते. फक्त 100 ग्रॅम पेरू 380% व्हिटॅमिन सी पुरवतो. याशिवाय यामध्ये मॅग्नेशियम आणि पोटॅशियम सारखी महत्त्वपूर्ण खनिजे देखील असतात. ग्राफिक पाहा: पेरू आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर पेरूमध्ये व्हिटॅमिन ए, बी आणि सी असते. यामध्ये फायबर आणि अँटिऑक्सिडंट्स सारखे महत्त्वाचे पोषक घटक असतात. त्यामुळे गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल आरोग्यासाठी ते खूप फायदेशीर आहे. यामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत होते आणि वजन नियंत्रणात मदत होते. रोज पेरू खाल्ल्याने त्वचा निरोगी आणि चमकदार होते. त्याचे इतर फायदे काय आहेत, ग्राफिकमध्ये पाहा: पेरूशी संबंधित काही सामान्य प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे प्रश्न: एक दिवसात किती पेरू खाऊ शकतो?उत्तर: निरोगी व्यक्तीने दिवसातून 1-2 पेरू खाणे सुरक्षित आहे. त्याचे पौष्टिक मूल्य जास्त आहे. त्यामुळे हा एक आरोग्यदायी नाश्ता असू शकतो. तथापि, एकाच वेळी खूप पेरू खाल्ल्याने बद्धकोष्ठता किंवा अपचन होऊ शकते, ज्यामुळे पोटात पेटके येऊ शकतात. जास्त प्रमाणात पेरू खाल्ल्याने रक्तातील साखर वाढू शकते. त्यामुळे ते मर्यादित प्रमाणातच खा. प्रश्न: संध्याकाळी पेरू खाण्यास मनाई का आहे?उत्तर: आयुर्वेदानुसार, पेरूचा थंड गुण आहे. म्हणून ते संध्याकाळी खाण्यास मनाई आहे. यामुळे सर्दी आणि खोकला होऊ शकतो. त्यामुळे दिवसा पेरू खाण्याचा सल्ला दिला जातो. प्रश्नः मधुमेही लोक पेरू खाऊ शकतात का?उत्तर: होय, तुम्ही ते नक्कीच खाऊ शकता. पेरूमध्ये ग्लायसेमिक इंडेक्स कमी असतो. त्यामुळे मधुमेहींसाठी पेरू हे उत्तम फळ आहे. असे असूनही, जर मधुमेही व्यक्तीने त्याचा आहारात समावेश केला असेल तर नियमितपणे रक्तातील साखरेचा मागोवा घेणे आवश्यक आहे. कारण 100 ग्रॅम पेरूमध्ये सुमारे 9 ग्रॅम नैसर्गिक साखर असते. जास्त प्रमाणात पेरू खाल्ल्याने रक्तातील साखरेची पातळी वाढू शकते. प्रश्न: इरिटेबल बोवेल सिंड्रोम ग्रस्त लोक पेरू खाऊ शकतात का?उत्तर: होय, तुम्ही ते नक्कीच खाऊ शकता. पेरूमध्ये भरपूर फायबर असते. त्यामुळे बद्धकोष्ठतेची समस्या दूर होते आणि पचनास मदत होते. मात्र, जास्त प्रमाणात पेरू खाल्ल्याने जुलाब होऊ शकतात. विशेषतः जर एखाद्याला इरिटेबल बोवेल सिंड्रोम असेल तर पेरू खाल्ल्याने पोट खराब होऊ शकते. त्यामुळे पेरू मर्यादेतच खा. प्रश्न: पेरूचे दुष्परिणाम काय आहेत?उत्तर : पेरूचे सहसा कोणतेही दुष्परिणाम होत नाहीत. मात्र, जास्त प्रमाणात पेरू खाल्ल्याने बद्धकोष्ठता आणि पचनाचा त्रास होऊ शकतो. फळे दीर्घकाळ टिकवून ठेवण्यासाठी वापरण्यात येणाऱ्या रसायनांमुळेही आरोग्याच्या समस्या निर्माण होत असल्याचे अनेकदा दिसून आले आहे. त्यामुळे पेरू खाण्यापूर्वी ते नीट धुवून खावे. प्रश्न : पेरू कोणी खाऊ नये?उत्तर: पेरू हे बहुतेक लोकांसाठी सुरक्षित फळ आहे. तथापि, काही लोकांनी त्यांचा आहारात समावेश करणे टाळावे. ज्यांना त्वचेची ऍलर्जी आहे: पेरूमध्ये असलेल्या रसायनांमुळे काही प्रकरणांमध्ये त्वचेवर जळजळ होऊ शकते. ही समस्या मुख्यतः अशा लोकांमध्ये उद्भवते ज्यांना आधीच एक्जिमा सारख्या त्वचेच्या समस्या आहेत. त्यामुळे त्वचेशी संबंधित समस्या असल्यास पेरू खाणे टाळावे. यामुळे स्थिती आणखी बिघडू शकते. प्रश्न: पेरू खाल्ल्याने किडनी स्टोन होऊ शकतो का?उत्तर : होय, पेरू खाल्ल्याने किडनी स्टोन होऊ शकतो. पेरू, वांगी, टोमॅटो आणि लेडीफिंगर बिया मुतखडा होऊ शकतात. ज्या लोकांना किडनीचा त्रास झाला असेल त्यांनी पेरू कमी खावेत. जर तुम्हाला किडनी स्टोन असेल तर पेरू खाण्यापूर्वी तज्ञांचा सल्ला जरूर घ्या. प्रश्न : पेरू खाल्ल्याने पोटफुगी होते का?उत्तरः पेरूमध्ये व्हिटॅमिन सी आणि फ्रक्टोज मुबलक प्रमाणात असते. दोन्ही पोषक द्रव्यांमुळे सूज येऊ शकते. त्यामुळे जास्त प्रमाणात पेरू खाल्ल्याने पोटफुगी होते. भारतातील मोठ्या संख्येने लोक फ्रक्टोज मॅलॅबसॉर्प्शनच्या समस्येने त्रस्त आहेत. यामध्ये आपले शरीर नैसर्गिक साखर शोषून घेऊ शकत नाही. ही साखर पोटात राहून सूज येते. ज्या लोकांना अनेकदा फुगण्याची समस्या असते त्यांनी पेरू खाणे टाळावे.

दु:खी असताना तुम्ही जास्त खाता का?:जगातील प्रत्येक पाचवा व्यक्ती भावनिक आहाराचा बळी, मानसशास्त्रज्ञांचे 5 सल्ले

नातेसंबंधातील ताणतणाव, कामाचा ताण आणि आर्थिक समस्या या सर्व गोष्टी आपल्या भावनांवर परिणाम करतात. यामुळे आपण दुःखी आणि निराश होतो. जेव्हा तुम्ही दुःखी असता तेव्हा तुम्ही काय करता? तुम्ही कधी हे लक्षात घेतले आहे का की जेव्हा तुम्ही दु:खी किंवा अस्वस्थ असता तेव्हा तुम्ही खाण्याकडे लक्ष देतात. अशा स्थितीत आपण भूक न लागताही खातो. अन्न ही आपल्यासाठी अशी वस्तू बनते, ज्यामुळे वेदनांमध्ये थोडा आराम मिळतो. हे काही तात्पुरते आराम देऊ शकते, परंतु भावनिक आहार आपल्या आरोग्यासाठी एक गंभीर धोका आहे. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) च्या अहवालानुसार, 2016 मध्ये, जगभरातील 18 वर्षांवरील 39% प्रौढ लोक लठ्ठ असल्याचे आढळून आले. या वाढत्या समस्येमागे भावनिक आहार हे प्रमुख कारण म्हणून पुढे आले आहे. आकडेवारीबद्दल सांगायचे तर, 40% ते 60% लोक जे लठ्ठ आहेत ते भावनिक आहार घेतात. अशा परिस्थितीत आज रिलेशनशिपमध्ये आपल्याला कळेल की- भावनिक आहार म्हणजे काय? जेव्हा तुम्ही नकारात्मक भावनांनी त्रस्त असता तेव्हा अन्नाची लालसा निर्माण होते. या स्थितीत भूक न लागता खाण्याची इच्छा होते. जेव्हा आपण तणावापासून मुक्त होण्यासाठी खातो तेव्हा त्याला भावनिक आहार म्हणतात. या परिस्थितीत, जड कॅलरी आणि कार्ब असलेले फास्ट फूड खाण्याची इच्छा होते, जे आपल्या आरोग्यासाठी हानिकारक आहेत. भावनिक आहार कसा ओळखावा? जेव्हा तुम्हाला भूक नसतानाही खावेसे वाटते तेव्हा ते भावनिक खाण्याचे लक्षण असू शकते. जेव्हा लोक ताणतणाव, दुःखी किंवा एकांतात असतात तेव्हा ते जास्त खातात. भावनिक आहारामुळे ग्रस्त असलेली व्यक्ती भूक न लागता जास्त खाते. पण नंतर त्याला पश्चाताप होतो आणि वाईट वाटते. भावनिक खाण्याची लक्षणे ग्राफिक पद्धतीने समजून घेऊया. भावनिक आहाराचे 7 लक्षणे- भावनिक आहाराचे दुष्परिणाम काय आहेत? 2021 मध्ये सायन्स डायरेक्ट वर प्रकाशित झालेल्या संशोधनानुसार, जे लोक तात्काळ तृप्तिवर नियंत्रण ठेवत नाहीत त्यांच्यात भावनिक आहार घेण्याची शक्यता 18% जास्त असते. भावनिक आहारामुळे आपल्या मेंदूच्या लॅटरल हायपोथालेमस (LH) मध्ये बदल होऊ शकतात. लॅटरल हायपोथालेमस हा मेंदूचा भाग आहे जो भूक, तहान, झोप आणि हार्मोन्स नियंत्रित करतो. या बदलामुळे आपण साखर आणि चरबीयुक्त अन्नाकडे अधिक आकर्षित होतो. हे आपल्या मेंदूच्या रिवॉर्ड प्रणालीवर देखील परिणाम करू शकते. वजन वाढण्याची समस्या भावनिक आहार घेताना आपण जास्त कॅलरीज घेतो. यामुळे वजन वाढू शकते आणि सतत वाढणारे वजन लठ्ठपणाला कारणीभूत ठरू शकते. मधुमेहाचा धोका जास्त साखर, चरबी आणि अस्वास्थ्यकर पदार्थ खाल्ल्याने शरीरातील इन्सुलिनच्या पातळीवर परिणाम होतो, मधुमेहाचा धोका वाढतो. मानसिक आरोग्यासाठी हानी भावनिक आहाराने माणसाला काही काळासाठी मानसिक शांती मिळू शकते, परंतु दीर्घकाळापर्यंत यामुळे नैराश्य आणि चिंताग्रस्त समस्या उद्भवू शकतात. इटिंग डिसऑर्डर भावनिक खाण्याची सवय कालांतराने अधिक गंभीर होऊ शकते. व्यक्ती बुलिमिया ग्रस्त असू शकते. यामध्ये एखाद्या व्यक्तीला त्याचे दुष्परिणाम टाळण्यासाठी जास्त अन्न खाल्ल्यानंतर उलट्या होतात. हे मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यासाठी धोकादायक ठरू शकते. पचन समस्या जास्त खाल्ल्याने पचनसंस्थेवर दबाव पडतो, ज्यामुळे गॅस, अपचन, बद्धकोष्ठता आणि इतर पचन समस्या उद्भवू शकतात. ऊर्जेची कमतरता आणि थकवा अयोग्य आहारामुळे शरीराला आवश्यक पोषक द्रव्ये मिळत नाहीत. यामुळे थकवा, अशक्तपणा आणि सुस्ती येऊ शकते. सेल्फ रिस्पेक्टचे नुकसान भावनिक आहारामुळे व्यक्तीचा आत्मसन्मान कमी होऊ शकतो आणि सामाजिक संबंधांमध्ये समस्या निर्माण होऊ शकतात. व्यक्तीला स्वतःबद्दल असुरक्षित वाटू शकते आणि तिच्या वजनाबद्दल किंवा आहाराबद्दल लाज वाटू शकते. गंभीर रोगांचा धोका भावनिक आहारामुळे चरबीयुक्त आणि शर्करायुक्त पदार्थ जास्त खाल्ल्याने हृदयविकार, उच्च रक्तदाब आणि उच्च कोलेस्ट्रॉल सारख्या समस्या उद्भवू शकतात. भावनिक आहाराची 5 कारणे- भावनिक खाण्यापासून मुक्त होण्याचे मार्ग: भावनिक खाणे टाळण्यासाठी तुम्ही विविध पद्धतींचा अवलंब करू शकता. हा आजार नाही तर सवय आहे. अशा परिस्थितीत, आजारात रुपांतर होण्यापूर्वी तुम्ही तुमच्या सवयी सुधारू शकता. तणावाचा सामना करा - व्यायाम, योग आणि ध्यान याद्वारे नकारात्मक भावना कमी केल्या जाऊ शकतात. हे तुम्हाला भावनिक खाण्यावर मात करण्यास मदत करू शकते. सजग आहार घ्या - अन्न हळूहळू चावा. तुम्हाला भूक लागली आहे की नाही याकडे लक्ष द्या आणि प्रत्येक चाव्याचा आस्वाद घ्या. याच्या मदतीने तुम्ही अति खाणे टाळू शकता. निरोगी अन्नाची निवड करा - घरी गोड आणि चरबीयुक्त पदार्थांची संख्या मर्यादित करा. त्याऐवजी, फ्रिजमध्ये ताजी फळे आणि भाज्या ठेवा, जेणेकरून जेव्हा तुम्हाला भूक लागेल तेव्हा तुम्ही निरोगी नाश्ता घेऊ शकता. तज्ञांची मदत घ्या - जर तुम्हाला वाटत असेल की तुम्ही ते एकटे करू शकत नाही, तर तुमच्या डॉक्टरांशी संपर्क साधा. तुम्ही मानसिक आरोग्य तज्ज्ञ आणि आहारतज्ज्ञ यांचीही मदत घेऊ शकता.

कोलेस्टेरॉल कसे कमी करावे

कोलेस्टेरॉल कसे कमी करावे

कोरडी त्वचा असणे

कोरडी त्वचा असणे

हिवाळ्यात आजारांपासून स्वतःचा बचाव कसा करावा:तुमच्या आहारात गरम पदार्थांचा समावेश करा, डॉक्टरांचे 11 महत्त्वाचे सल्ले

हिवाळा ऋतू सुरू झाला आहे. काही दिवसात खूप थंडी पडेल. हिवाळा हा अनेकांचा आवडता ऋतू आहे. मात्र या ऋतूत आरोग्याबाबत थोडे अधिक सावध राहण्याची गरज आहे. हिवाळ्यात कमी सूर्यप्रकाशामुळे शरीरात व्हिटॅमिन डीची कमतरता असते. यामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती प्रभावित होते आणि अनेक प्रकारचे आजार आपल्यावर होऊ शकतात. याशिवाय व्हायरस आणि बॅक्टेरियासाठी हिवाळा अनुकूल असतो. या हंगामात ते अधिक सक्रिय होतात. अशा परिस्थितीत कधी कधी थोडीसा निष्काळजीपणाही महागात पडू शकतो. त्यामुळे आज कामाच्या बातमीत आपण थंडीच्या मोसमात निरोगी राहण्यासाठी काय करावे याबद्दल बोलणार आहोत. तुम्ही हे देखील शिकाल की- तज्ज्ञ- डॉ. बॉबी दिवाण, वरिष्ठ फिजिशियन, दिल्ली प्रश्न- हिवाळ्यात आजारांचा धोका का वाढतो? उत्तर- हिवाळ्यात दिवस लहान आणि रात्र मोठी असते. यामुळे शरीरातील नैसर्गिक प्रक्रियांवर परिणाम होतो आणि थकवा येतो. सूर्यप्रकाशाच्या कमतरतेमुळे, शरीरात अधिक मेलाटोनिन हार्मोन तयार होतो, ज्यामुळे झोप येते आणि शरीर सुस्त राहते. हिवाळ्यात कोरड्या हवेमुळे लोकांची श्वसन आणि रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत होते. त्यामुळे सर्दी, फ्लू, खोकला आणि पचनाच्या समस्या सामान्य आहेत. लोक बहुतेक हिवाळ्यात घरातच राहतात. त्यामुळे संसर्ग पसरण्याचा धोकाही वाढतो. प्रश्न- हिवाळ्यात आरोग्याच्या कोणत्या समस्या उद्भवू शकतात? उत्तर- हिवाळ्यात तापमानात घट झाल्यामुळे सर्दी, फ्लू आणि इतर संसर्गजन्य रोगांचा धोका वाढतो. त्यामुळे स्नायू दुखणे, थंडी वाजणे, डोकेदुखी, नाक वाहणे, घसा खवखवणे, श्वास घेण्यास त्रास होणे यासारख्या समस्या उद्भवू शकतात. याशिवाय हिवाळ्यात हृदयाच्या नसांमध्ये रक्त जमा होण्यास सुरुवात होते. त्यामुळे हृदयातील रक्ताभिसरण नीट होत नाही. त्यामुळेच हिवाळ्यात हृदयविकाराच्या झटक्याचे प्रमाण वाढते. याशिवाय हिवाळ्यात होणारे काही सामान्य आजार पुढीलप्रमाणे आहेत. सर्दी: हिवाळ्यात होणारा सर्वात सामान्य आजार म्हणजे सर्दी. हे व्हायरसमुळे होते. यामुळे सर्दी, खोकला आणि घसा खवखवणे यासारखी लक्षणे दिसू शकतात. फ्लू (इन्फ्लुएंझा): फ्लू देखील व्हायरसमुळे होतो. त्यामुळे ताप, अंगदुखी आणि थकवा यासारखी लक्षणे दिसू शकतात. ब्राँकायटिस (कफ जमा होणे): हे श्वसन संक्रमण आहे. यामुळे श्लेष्मासह खोकला, छातीत दुखणे आणि श्वास घेण्यास त्रास होऊ शकतो. घसा खवखवणे: थंडीमध्ये घसा खवखवणे सामान्य आहे. सर्दी किंवा फ्लू सारख्या विषाणूजन्य संसर्गामुळे वेदना होतात. बहुतेक प्रकरणांमध्ये, घसा खवखवणे एका आठवड्यात बरे होते. थंडी जाणवणे : कोणालाही थंडी जाणवू शकते. स्नायू दुखणे, खोकला, ताप, पोटदुखी किंवा वारंवार लघवी होणे यासारख्या समस्या असू शकतात. विषाणूजन्य गॅस्ट्रोएन्टेरिटिस: या संसर्गजन्य विषाणूला 'पोटाचा फ्लू' म्हणतात. त्यामुळे उलट्या, जुलाब आणि पोटाशी संबंधित समस्या उद्भवू शकतात. प्रश्न- हिवाळ्यात आजारांपासून दूर राहण्यासाठी कोणती खबरदारी घ्यावी? उत्तर- हिवाळ्यात आजारांपासून दूर राहण्यासाठी काही गोष्टी लक्षात ठेवणे अत्यंत आवश्यक आहे. उदाहरणार्थ, सर्दी आणि खोकला असलेल्या लोकांपासून योग्य अंतर ठेवा. शिंकताना किंवा खोकताना तोंड झाकण्याची खात्री करा. याशिवाय इतर काही गोष्टी लक्षात ठेवणे गरजेचे आहे. थंडीच्या हंगामात ही 11 कामे आवश्यक करा- प्रश्न- सर्दी टाळण्यासाठी सर्वात महत्त्वाची गोष्ट कोणती? उत्तर- यासाठी तीन गोष्टींकडे विशेष लक्ष देणे आवश्यक आहे. खाली दिलेल्या मुद्द्यांद्वारे समजून घ्या- शरीर उबदार ठेवा थंडीत शरीराला उबदार ठेवणे खूप गरजेचे असते. यासाठी बाहेर जास्त फिरणे टाळा आणि कोमट पाणी प्या. जर सूर्य बाहेर आला तर सूर्यप्रकाश घ्या आणि शारीरिकदृष्ट्या सक्रिय व्हा. नेहमी इनर घाला, जेणेकरून शरीर आतून उबदार राहील. बाहेरही उबदार व लोकरीचे कपडे घाला. हे थंड वाऱ्यापासून संरक्षण करण्यास मदत करते. घर उबदार ठेवणे आवश्यक आहे थंडी टाळण्यासाठी, आपण जिथे राहतो ती जागा उबदार ठेवणे आवश्यक आहे. यासाठी तुम्ही तुमच्या खोलीत रूम हीटर किंवा ब्लोअर वापरू शकता. याशिवाय तुमच्या घराचे दरवाजे आणि खिडक्या पूर्णपणे बंद ठेवा, जेणेकरून थंड हवा आत येऊ नये. अन्नामध्ये अशा गोष्टी खाव्यात, ज्यामुळे शरीराला उब मिळेल ज्येष्ठ आहारतज्ज्ञ डॉ. पूनम तिवारी सांगतात की, थंडीपासून बचाव करण्यासाठी शरीर जितके बाहेरून उबदार ठेवण्याची गरज आहे, जितकेच आतूनही उबदार ठेवण्याची गरज आहे. यासाठी आतून उब देणाऱ्या गोष्टींचा आहारात समावेश करा. मात्र, काहीही खाण्यापूर्वी त्याचे प्रमाण लक्षात ठेवा. थंडीपासून वाचण्यासाठी उष्णता असलेल्या गोष्टी खाणे खूप फायदेशीर आहे. हे आपल्याला आतून उबदार ठेवतात आणि थंडीपासून संरक्षण करण्यास देखील मदत करतात. थंडीत हे पदार्थ खा-गुळ- सर्दी-खोकला यांसाठी फायदेशीर आहे.सहद- व्हिटॅमिन, मिनरल्स आणि अँटीऑक्सिडंटचा खजाना आहे.तूप- शरीराला उब आणि ऊर्जा देते.आद्रक- अँटी-इंफ्लेमेटरी गुण, जे थंडीत जॉइंट पेनपासून आराम देतात.ज्वारी, बाजरी, राई- फायबर, लोह याने भरपूर असतात. जे शरीराला उबदार ठेवण्यास मदत करते. प्रश्न- हिवाळ्यात आजारांपासून दूर राहण्यासाठी कोणत्या लोकांना जास्त काळजी घ्यावी लागते? उत्तर- थंडीत प्रत्येकाने काळजी घेणे गरजेचे असले तरी काहींनी विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे. यामध्ये लहान मुले, गर्भवती महिला आणि वृद्धांचा समावेश आहे. प्रश्न- हिवाळ्यात हर्बल टी पिणे कितपत फायदेशीर आहे? उत्तर- हिवाळ्यात हर्बल टी पिणे खूप फायदेशीर आहे. हर्बल चहामध्ये काही गोष्टी जोडल्या जातात, ज्यामुळे हिवाळ्यात शरीर उबदार राहण्यास मदत होते. जसे की तुळस, आले आणि लिंबू. यामध्ये रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करणारे गुणधर्म आहेत, जे सर्दीपासून संरक्षण करण्यास उपयुक्त आहेत. प्रश्न- हिवाळ्यात बाहेर शारीरिक हालचाल करावी का? उत्तर : नाही, हिवाळ्यात बहुतेक वेळा घरात राहण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे. शक्य असल्यास, कुटुंबासह इनडोअर गेम खेळा, जेणेकरून शरीरात ऊर्जा टिकून राहते आणि एखाद्याला सुस्तपणा जाणवत नाही.

हिवाळ्यात 31% वाढतो हृदयविकाराचा धोका:थंडीत हृदयाची काळजी कशी घ्यावी, डॉक्टरांनी सांगितल्या 12 खबरदारी

हिवाळ्यात हृदयाशी संबंधित समस्यांचा धोका वाढतो. असे घडते कारण थंडीत शरीर उबदार ठेवण्यासाठी हृदयाला अधिक मेहनत करावी लागते. ज्यांना आधीच हृदयरोग किंवा हृदयाशी संबंधित आरोग्याच्या समस्या आहेत, त्यांच्यासाठी हे अधिक धोकादायक असू शकते. पब्लिक लायब्ररी ऑफ सायन्स जर्नलमध्ये प्रकाशित केलेल्या अभ्यासानुसार, ज्यांना आधीच हृदयविकार आहे त्यांच्यामध्ये थंडीत हृदयविकाराचा झटका येण्याचा धोका 31% वाढतो. त्यामुळे थंडीच्या काळात हृदयाला अतिरिक्त काळजी घ्यावी लागते. तर, आज सेहतनामामध्ये आपण हिवाळ्यात हृदयाची काळजी कशी घ्यावी याबद्दल बोलणार आहोत. तुम्ही हे देखील शिकाल की- जगभरात हृदयविकारामुळे दरवर्षी 2 कोटी मृत्यू होतात. वर्ल्ड हार्ट फेडरेशनच्या मते, जगभरात हृदयाशी संबंधित समस्यांमुळे दरवर्षी 2 कोटींहून अधिक लोकांचा मृत्यू होतो. याचा अर्थ हृदयाशी संबंधित आजारांमुळे दर 1.5 सेकंदाला एक व्यक्ती मरत आहे. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) च्या मते, हृदयाशी संबंधित समस्या हे जगभरात मृत्यूचे प्रमुख कारण आहे. 2019 मध्ये सुमारे 1.79 कोटी लोकांचा यामुळे मृत्यू झाला. यापैकी 85% मृत्यू हार्ट अटॅक आणि स्ट्रोकमुळे झाले आहेत. अमेरिकन हार्ट असोसिएशनच्या जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, 2016 मध्ये भारतात हृदयविकाराने ग्रस्त लोकांची संख्या 5.4 कोटी होती. हा आकडा वर्षानुवर्षे वाढत आहे. डिसेंबर महिन्यात सर्वाधिक हृदयविकाराचा झटका येतो 2018 साली ब्रिटिश मेडिकल जर्नलमध्ये एक महत्त्वाचा अभ्यास प्रकाशित झाला होता. या अभ्यासात, स्वीडनमध्ये 1998 ते 2013 या 16 वर्षांत आलेल्या हृदयविकाराच्या प्रकरणांचा अभ्यास करण्यात आला. यामध्ये संशोधकांना असे आढळून आले की दरवर्षी हिवाळ्याच्या काळात हृदयविकाराच्या घटनांमध्ये 15% वाढ होते. ख्रिसमसच्या आदल्या दिवशी 24 डिसेंबरलाच हृदयविकाराच्या झटक्यांमध्ये 37% वाढ झाली होती. अमेरिकन हार्ट असोसिएशनच्या 'सर्क्युलेशन' जर्नलमध्ये 2004 मध्ये एक अभ्यास प्रकाशित झाला होता. हा अभ्यास सांगतो की, अमेरिकेत वर्षभरात हृदयविकाराच्या झटक्याने जितके मृत्यू होतात तितके एकट्या 25 डिसेंबरला होतात. यानंतर 26 डिसेंबर आणि त्यानंतर 1 जानेवारी रोजी हृदयविकाराच्या झटक्याने सर्वाधिक मृत्यू झाल्याची नोंद आहे. थंडीत हृदयाशी संबंधित समस्या का वाढतात? हिवाळ्यात, संपूर्ण शरीरात ऑक्सिजन पंप करण्यासाठी हृदयाला दुप्पट मेहनत करावी लागते. थंडीमुळे रक्तवाहिन्या आकुंचन पावतात. त्यामुळे रक्तप्रवाह मंदावतो आणि हृदयाच्या स्नायूंना कमी ऑक्सिजन मिळतो. अशा परिस्थितीत स्ट्रोक किंवा हृदयविकाराचा झटका येण्याची शक्यता जास्त असते. याशिवाय तापमान कमी झाले की शरीरातील रक्तदाब आणि कोलेस्टेरॉलची पातळी वाढू लागते. यामुळे हृदयविकाराचा धोका वाढतो. हिवाळ्यात हृदयविकाराचा सर्वाधिक धोका कोणाला असतो, खालील मुद्दे पाहा- ज्यांना आधीच हृदयाशी संबंधित समस्या असतील.ज्यांचा रक्तदाब आणि कोलेस्ट्रॉल लेव्हल जास्त आहे.ज्यांचे वजन जास्त आहे.ज्यांना डायबिटीजची समस्या आहे.जे व्यक्ती जास्त अल्कोहोलचे सेवन करतात.जे जास्त धुम्रपान करतात.जे व्यक्ती निरोगी जीवनशैली फॉलो करत नाहीत. हिवाळ्यात हृदयाशी संबंधित या समस्या उद्भवू शकतात थंडीत हृदयाशी संबंधित अनेक समस्या उद्भवू शकतात. यामध्ये हृदयविकाराचा झटका, स्ट्रोक, उच्च रक्तदाब आणि कार्डियॅक अरेस्ट यांचा समावेश होतो. हिवाळ्यात कोणत्या परिस्थितीत हृदयविकाराचा झटका येण्याचा धोका असू शकतो, खालील सूचनांवरून समजून घ्या- याशिवाय हिवाळ्यात आणखी दोन गंभीर हृदयविकार होऊ शकतात. ते खाली पाहा- हायपोथर्मिया ही एक वैद्यकीय स्थिती आहे ज्यामध्ये शरीर उष्णता निर्माण करण्यापेक्षा लवकर गमावते. हायपोथर्मियामुळे, शरीराचे तापमान सामान्यपेक्षा कमी होते म्हणजेच 98.6 फॅरेनहाइट (37 डिग्री सेल्सियस). हायपोथर्मियाच्या लक्षणांमध्ये थरकाप, थकवा, खूप झोपणे आणि अस्पष्ट बोलणे यांचा समावेश होतो. ताबडतोब उपचार न केल्यास, हायपोथर्मिया घातक ठरू शकतो. आधीच हृदयविकाराने ग्रस्त असलेल्या लोकांना जास्त धोका असू शकतो. जर एखाद्याला हायपोथर्मिया असेल तर त्याला उबदार ठिकाणी घेऊन जा आणि त्याला वाऱ्यापासून वाचवा. वैद्यकीय सल्ला अवश्य घ्या. एनजाइना पेक्टोरिस एंजिना हा कोरोनरी धमनी रोग आहे. हिवाळ्यात मंद रक्तप्रवाहामुळे कोणाचाही यामुळे बळी होऊ शकतो. छातीत दुखणे, अस्वस्थता, जडपणा, घाम येणे आणि धाप लागणे ही त्याची लक्षणे आहेत. ही लक्षणे प्रत्येक व्यक्तीमध्ये बदलू शकतात आणि काही सेकंदांपासून काही मिनिटांपर्यंत टिकू शकतात. जेव्हा तुमच्या हृदयाला जास्त काम करावे लागते आणि पुरेसा ऑक्सिजन मिळत नाही तेव्हा एनजाइनाची लक्षणे दिसू शकतात. जेव्हा एखादी व्यक्ती शारीरिकदृष्ट्या खूप कठोर परिश्रम करते, भावनिकदृष्ट्या अस्वस्थ असते किंवा खूप जड आहार घेते तेव्हा असे होऊ शकते. कधीकधी ही परिस्थिती धोकादायक असू शकते. त्यामुळे अशा स्थितीत डॉक्टरांचा सल्ला जरूर घ्या. हिवाळ्यात अशा प्रकारे आपल्या हृदयाची काळजी घ्या हिवाळा हा हृदयासाठी धोकादायक ठरू शकतो हे अनेक अभ्यास, संशोधन आणि उदाहरणांवरून आपल्याला समजले आहे. पण या धोक्यापासून स्वतःचा बचाव कसा करायचा हा प्रश्न आहे. यासाठी निरोगी जीवनशैली, खाण्यापिण्याच्या सवयी आणि आरोग्याच्या नियमांकडे लक्ष देणे, पुरेशी झोप, सिगारेट आणि दारूपासून दूर राहणे आणि नियमित व्यायाम करणे महत्त्वाचे आहे. हृदयाची काळजी घेण्यासाठी घ्या या खबरदारी-

भारतीय क्रिकेटपटूच्या बहिणीची पाण्यात आग

भारतीय क्रिकेटपटूच्या बहिणीची पाण्यात आग

बाळाला पहिले 1000 दिवस साखर खायला देऊ नका:गोड खाल्ल्याने आजारी पडत आहेत लहान मुले, डॉक्टरांचे 7 सल्ले

'सायन्स' या जगप्रसिद्ध जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासानुसार, जर एखाद्या मुलाला जन्मानंतर पहिल्या 1000 दिवसांपर्यंत साखर दिली गेली नाही, तर प्रौढ जीवनात जुनाट आजार होण्याचा धोका कमी होऊ शकतो. या सुरुवातीच्या दिवसांमध्ये मूल जेव्हा गर्भाशयात वाढते ते दिवस देखील समाविष्ट असतात. याचा अर्थ असा की आईला गर्भधारणेच्या दिवसापासून तिच्या आहारात साखर कमी करावी लागेल. या अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की, लहान मुलांना सुरुवातीच्या काळात साखर खाऊ न दिल्यास टाइप-2 मधुमेह होण्याचा धोका 35% कमी होऊ शकतो. लठ्ठपणाचा धोका 30% कमी होऊ शकतो आणि उच्च रक्तदाबाचा धोका 20% कमी होऊ शकतो. याशिवाय वयामुळे होणारे आजारही काही वर्षांनी उशिरा होतात. सायन्स डायरेक्टमध्ये जून 2018 मध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, लहान वयात साखरेचे सेवन केल्यास मुलांच्या मानसिक आणि शारीरिक विकासावर परिणाम होऊ शकतो. यामुळे लहान वयातच यौवन आणि न्यूरोलॉजिकल आजारांचा धोकाही वाढू शकतो. म्हणूनच, आज ' सेहतनामा ' मध्ये आपण जाणून घेणार आहोत की साखरेचा मुलांच्या वाढत्या वयावर कसा परिणाम होतो. तुम्ही हे देखील शिकाल की- जगातील श्रीमंत देशांनी बेबी फूडबाबत नियम बनवले आहेत जगातील सर्वात श्रीमंत आणि विकसित देशांनी बेबी फूडबाबत कडक नियम केले आहेत. दोन वर्षांखालील मुलांच्या जेवणात साखरेचा वापर करू नये, असे स्पष्ट करण्यात आले आहे. याचे कारण म्हणजे अतिरिक्त साखरेचा मुलांच्या शारीरिक आणि मानसिक विकासावर होणारा परिणाम. कोणत्या देशांनी बेबी फूडमध्ये साखर घालण्यास बंदी घातली आहे, ग्राफिक पाहा: याचा अर्थ असा की जर एखाद्या फूड कंपनीला आपले बेबी फूड येथे विकायचे असेल तर ते उत्पादन साखरमुक्त असणे आवश्यक आहे. मुलांच्या विकासावर साखरेचा काय परिणाम होतो? वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) च्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार 2 वर्षाखालील मुलांच्या आहारात अगदी कमी प्रमाणात साखर देखील हानिकारक आहे. किंबहुना यामुळे मुलांच्या मानसिक आणि शारीरिक विकासात अडथळा येतो. त्यांना लहानपणीच वजन वाढण्याची समस्या असू शकते. साखर खाल्ल्याने मुलांमध्ये मूड स्विंगचा त्रास होऊ शकतो. हे त्यांच्या स्मरणशक्तीमध्ये व्यत्यय आणू शकते आणि जळजळ होऊ शकते. याशिवाय, इतर कोणत्या समस्या उद्भवू शकतात, ग्राफिकमध्ये पाहा: मुलांच्या आहारातील साखरेची ही चिंता केवळ अभ्यास आणि संशोधनापुरती मर्यादित नाही. त्यामुळे अत्यंत निराशाजनक आकडे समोर येत आहेत. लहान मुलांमध्ये लठ्ठपणाची समस्या वाढतेय गेल्या काही वर्षांत लहान मुलांमध्ये लठ्ठपणाची समस्या सामान्य होत आहे. WHO च्या मते, 2022 मध्ये, जगभरात 5 वर्षांखालील सुमारे 37 दशलक्ष मुलांचे वजन जास्त होते, तर 5 ते 19 वर्षे वयोगटातील सुमारे 39 कोटी मुलांचे वजन जास्त होते. एवढ्या लहान वयात लठ्ठपणा म्हणजे या मुलांना पौगंडावस्थेपूर्वीच अनेक जीवनशैलीच्या आजारांचा धोका असतो. त्यांना अनेक जुनाट आजारांचाही धोका असतो. लहान मुलांमध्ये मधुमेहाचे प्रमाण वाढत आहे स्टॅटिस्टाच्या आकडेवारीनुसार, जगभरात सुमारे 6 लाख 52 हजार मुले टाइप 1 मधुमेहाने ग्रस्त आहेत. ही चिंतेची बाब आहे की 2021 मध्ये सुमारे 3 लाख 56 हजार प्रकरणे नोंदवली गेली आहेत. लहान मुलांना गोड खाण्याचे व्यसन का लागते? जगभरातील खाद्य कंपन्या बहुतेक मुलांच्या खाद्यपदार्थांमध्ये जोडलेली साखर वापरतात कारण गोडपणामुळे मुलांना आनंद होतो. यामुळेच ते पुन्हा पुन्हा खाण्याची इच्छा होते आणि कंपन्यांची उत्पादने लोकप्रिय आहेत. नेस्लेच्या बेबी फूडवर अलीकडेच प्रश्न उपस्थित करण्यात आले होते. कंपनी साखर मिसळून बेबी फूड विकत होती. डॉ.आर.डी. श्रीवास्तव म्हणतात की लहान मुलांचे मन स्वतःच्या चांगल्या वाईटाचा विचार करू शकत नाही. त्यांची तर्कशक्तीही विकसित झालेली नाही. त्यामुळे काय खावे आणि काय खाऊ नये हे ते स्वत: ठरवू शकत नाहीत. काही खाल्ल्याने त्यांच्या तब्येतीवर काय परिणाम होतो हेही त्यांना माहीत नसते. त्यामुळे पालक म्हणून ही आपली जबाबदारी आहे. त्यांना असा आहार द्यावा लागेल ज्यामुळे त्यांचे शरीर मूलभूतपणे मजबूत होईल आणि भविष्यात त्यांना जीवनशैलीशी संबंधित आजारांचा धोका होणार नाही. मुलाच्या आहारासाठी पालक जबाबदार असतात डॉ. मार्क हायमन हे अमेरिकेतील एक प्रसिद्ध आरोग्य व्यवसायी आहेत. डॉ. हायमन 70% पेक्षा जास्त आधुनिक आजारांसाठी लोकांची जीवनशैली आणि अन्न व्यवस्थेला जबाबदार धरतात. ते म्हणतात की आपल्या आरोग्यावर नियंत्रण वैद्यकीय यंत्रणेकडे देऊ नका. ते म्हणतात की मुलांची स्मरणशक्ती आणि सवयी त्यांच्या आजूबाजूला घडणाऱ्या गोष्टींचे निरीक्षण करून तयार होतात. लोक भूक लागल्यावर फळे आणि भाज्या खातात हे पाहून ते मोठे झाले तर भूक लागल्यावर चॉकलेटऐवजी फळे आणि भाज्या खाण्याचा आग्रह धरतील. आपण त्यांच्या सभोवताली असे वातावरण तयार केले पाहिजे ज्यामध्ये साखरयुक्त पदार्थांना स्थान नाही. याशिवाय, मुलांच्या काही स्वाद कळ्या गर्भाशयातच विकसित होऊ लागतात. त्यामुळे गरोदरपणापासूनच आईने अतिशय संतुलित आणि सकस आहार घ्यावा. पालकांनी खालील गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात - निरोगी प्रेम आणि आपुलकी अनेक वेळा मामा, काका किंवा काकू प्रेमाने मुलांसाठी चॉकलेट आणतात. अशा स्थितीत याबाबत सर्व नातेवाईकांशी बोलणे ही पालकांची जबाबदारी आहे. त्यांना समजावून सांगा की तुम्ही तुमच्या मुलाच्या आहाराबद्दल किती जागरूक आहात आणि त्यांनी त्याला कसे समर्थन द्यावे. यासाठी डॉ.हायमन यांच्या काही सूचना. या खाद्यसंस्कृतीचा परिणाम असा होईल की या सर्व गोष्टी मुलांच्या मनात प्राथमिक स्मृती म्हणून जतन केल्या जातील. भविष्यात त्याला काही गोड खायचे असेल तर तो फळे खरेदी करेल. एखाद्या मुलाला भेटायला जावं लागलं तर तो फळं आणि भाजी घेईल. आज आपण जी परंपरा सुरू करत आहोत ती अशीच वाढत जाईल आणि एक सुंदर आणि निरोगी समाज विकसित होईल.

सर्वात महागड्या मशरूमपैकी

सर्वात महागड्या मशरूमपैकी

सावधान!:तुम्हीही व्हिडिओ गेम खेळत असाल तर सायबर गुन्हेगारांची नजर तुमच्यावरही पडू शकते, जाणून घ्या कसे

मोबाईल किंवा कॉम्प्युटरवर व्हिडीओ गेम्स खेळणे आजकाल अगदी सामान्य झाले आहे. मात्र या सामान्यतेसोबतच सायबर सुरक्षेचा धोकाही वाढला आहे. गेमिंगसाठी अनेक ॲप उपलब्ध आहेत, ज्यामध्ये कोणते सुरक्षित आहे आणि कोणते नाही हे ओळखणे कठीण आहे. याशिवाय येथे सायबर गुन्हेगारांचीही नजर असते, त्यामुळे सतर्क राहणे अत्यंत आवश्यक आहे. हे धोके उद्भवू शकतात अकाऊंटची चोरी व्हिडिओ गेम खात्यांमध्ये वैयक्तिक माहिती असते. काही लोक गेम खरेदी करतात किंवा विशिष्ट वैशिष्ट्यांसाठी पैसे देतात, त्यामुळे त्यांची बँक माहिती त्यांच्या खात्यात देखील साठवली जाते. डॉक्सिंग गेम खात्यातील तुमची वैयक्तिक माहिती, जसे की घर किंवा कार्यालयाचा पत्ता, सार्वजनिकपणे शेअर केला जाऊ शकतो, ज्यामुळे तुमची सुरक्षितता धोक्यात येऊ शकते. सायबर धमकी हा धोका नेहमीच सायबर गुन्हेगारांकडून नसतो, गेमिंग समुदायांमध्ये असे लोक देखील असतात जे स्टॉकिंग आणि सतत छळवणूक करतात. अनेक वेळा ऑनलाइन गेमिंगशी संबंधित हे गुन्हे वास्तविक जीवनातही घडू शकतात. असुरक्षित दुवे सायबर गुन्हेगार चॅट दरम्यान अशा लिंक्स पाठवू शकतात, ज्यावर क्लिक केल्यास तुमच्या डिव्हाइसला व्हायरस किंवा हॅकिंगचा धोका असतो. याव्यतिरिक्त, ॲपमध्ये अशा जाहिराती देखील असू शकतात ज्यावर क्लिक करणे असुरक्षित असू शकते. सावध रहा

लग्नात सोने खरेदी करणे सर्वात महत्त्वाचे:जुन्या दागिन्यांच्या बदल्यात नवीन दागिने बनवणे कितपत योग्य, सोने खरेदी करतांना या 7 गोष्टी लक्षात ठेवा

लग्नाचा हंगाम सुरू झाला आहे. बाजारात लग्नाच्या खरेदीसाठी लोकांची गर्दी पाहायला मिळते. कपड्यांनंतर, लग्नाच्या खरेदीमध्ये सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे दागिने. मात्र सध्या दागिन्यांच्या किमती गगनाला भिडल्या आहेत. अशा परिस्थितीत प्रत्येकाला ते विकत घेणे सोपे नसते. लग्नात सोन्याचे दागिने घालणे हे प्रत्येक वधूचे स्वप्न असते. पण आजकाल खऱ्या दागिन्यांची खरेदी करणे आणि ओळखणे हे एक आव्हान आहे. या लग्नसराईत तुम्हालाही सोन्याचे दागिने खरेदी करायचे असतील तर काही गोष्टी लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे. जेणेकरून तुम्हाला उत्तम दरात सोन्याचे दागिने मिळतील. चला तर मग, आज कामाच्या बातमीत बोलूया लग्नाच्या मोसमात सोन्याचे दागिने खरेदी करताना कोणत्या गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात? तुम्ही हे देखील शिकाल की- तज्ञ: अभिषेक सोनी, ज्वेलर, उत्तर प्रदेश प्रश्न- भारतीय विवाहसोहळ्यात सोन्याला इतके महत्त्व का आहे? उत्तर- सोन्याचे दागिने हा भारतीय विवाहसोहळ्यांचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. आजच्या काळात क्वचितच असे कोणतेही लग्न असेल जे सोन्याचे दागिने खरेदी केल्याशिवाय पूर्ण झाले असेल. भारतातील अनेक कुटुंबांसाठी, सोन्याचे दागिने हा एक वारसा आहे, जो लग्नाच्या वेळी वधूला तिच्या सासूकडून मिळालेला आहे. आधुनिक काळातही हा वारसा भारतीय विवाह विधींचा अविभाज्य भाग आहे. सोन्याच्या दागिन्यांची देवाणघेवाण करून त्याचे रूपांतर सहजपणे रुपयात करता येते. यामुळेच ही गुंतवणुकीची सर्वात सुरक्षित पद्धत मानली जाते. वर्ल्ड गोल्ड कौन्सिल (WGC) 2020 च्या अहवालानुसार, भारतीय महिला जगात सर्वाधिक सोने घालतात. भारतीय महिलांकडे सुमारे 24,000 टन सोने आहे. हे जगातील एकूण सोन्याच्या साठ्यापैकी 11% आहे. प्रश्न- जुने सोन्याचे दागिने बदलण्याचे नियम काय आहेत? उत्तर- 1 एप्रिल 2023 पासून केंद्र सरकारने सोने खरेदी-विक्रीच्या नियमांमध्ये बदल केले आहेत. या अंतर्गत हॉलमार्क युनिक आयडेंटिफिकेशन (HUID) शिवाय सोन्याच्या दागिन्यांची देवाणघेवाण किंवा विक्री करता येत नाही. HUID सोन्याची गुणवत्ता आणि शुद्धता प्रमाणित करते. प्रश्न- जुन्या सोन्याच्या दागिन्यांवर हॉलमार्किंग करण्यासाठी काय करावे? उत्तर- जर तुम्हाला सोन्याच्या दागिन्यांवर हॉलमार्किंग करून घ्यायचे असेल, तर तुम्हाला ते ब्युरो ऑफ इंडियन स्टँडर्ड्स (BIS) द्वारे नोंदणीकृत ज्वेलर्सकडे घेऊन जावे लागेल. ज्वेलर्स ते बीआयएस मूल्यांकन आणि हॉलमार्किंग केंद्राकडे घेऊन जातील. यासाठी दागिन्यांच्या वजनानुसार शुल्क भरावे लागते. सोन्याच्या दागिन्यांवर हॉलमार्किंगसाठी शुल्क 45 रुपये प्रति वस्तू आहे. याशिवाय सेवा शुल्क 200 रुपये आहे. हॉलमार्किंग केंद्र दागिन्यांची तपासणी करून बीआयएस प्रमाणपत्र देते. प्रश्न- जुन्या सोन्याच्या दागिन्यांची देवाणघेवाण करताना ज्वेलर्स किती पैसे घेतात? उत्तर- ज्वेलर्स अभिषेक सोनी सांगतात की, सोने खरेदीसोबतच विक्रीवरही कर लागतो. तुमच्याकडे किती काळ दागिने आहेत यावर ते अवलंबून आहे. याशिवाय जुन्या सोन्याच्या दागिन्यांची देवाणघेवाण करताना, ज्वेलर्स मेकिंग चार्ज म्हणून सोन्याच्या वजनाच्या 3% ते 25% आकारू शकतात. प्रश्न- सोन्याचे दागिने विकताना कोणत्या गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात? उत्तर- जर तुम्ही जुने दागिने विकणार असाल तर तुम्हाला त्याचे वजन आणि कॅरेटची योग्य माहिती असली पाहिजे. याशिवाय दागिन्यांचे मूळ बिल तुमच्याकडे ठेवा कारण अनेक ज्वेलर्स तुमच्याकडून बिल मागू शकतात. खाली दिलेल्या ग्राफिकवरून हे समजून घ्या- प्रश्न- जुने दागिने देवून नवीन दागिने बनवणे योग्य आहे का? उत्तर- लग्नसमारंभात, बहुतेक लोक जुन्या दागिन्यांच्या बदल्यात नवीन दागिने बनवण्यास प्राधान्य देतात. हा एक चांगला करार असू शकतो. असे समजून घ्या- 10 वर्षांपूर्वी सोन्याची किंमत 3,000 रुपये प्रति ग्रॅम इतकी होती आणि आज एक ग्रॅम सोन्याची किंमत 7,400 रुपये आहे. अशा परिस्थितीत, जर तुम्हाला तुमचे 5 ग्रॅम वजनाचे जुने दागिने विकायचे असतील तर आजच्या दरानुसार त्याची किंमत सुमारे 37,000 रुपये असेल. तर त्याची जुनी किंमत सुमारे 15,000 रुपये होती. अशा परिस्थितीत, काही कर कापूनही, तुम्ही अतिरिक्त पैसे न भरता नवीन डिझाइनचे दागिने खरेदी करू शकता. प्रश्न- सोने खरेदी करताना रोख रक्कम भरणे योग्य आहे का? उत्तर- लग्नाच्या वेळी लोक लाखोंचे दागिने खरेदी करतात. अशा परिस्थितीत रोख पेमेंट करणे टाळावे. त्याऐवजी, ऑनलाइन पेमेंट करणे हा एक चांगला पर्याय आहे. याशिवाय तुम्ही डेबिट किंवा क्रेडिट कार्डद्वारेही पेमेंट करू शकता. जर तुम्ही कोणतेही दागिने ऑनलाइन ऑर्डर केले असतील तर त्याचे पॅकेजिंग नक्की तपासा. पॅकेजिंगमध्ये छेडछाड झाल्यास लगेच स्वीकारू नका. दागिने खरेदी केल्यानंतर, तुम्ही नेहमी पावती किंवा बिल मिळवावे. हे तुमच्या दागिन्यांच्या खरेदीचे अधिकृत रेकॉर्ड ठेवते.

भारतात दर 40 सेकंदाला येतो एक स्ट्रोक:यामुळे दर 4 मिनिटांनी एक मृत्यू, प्रतिबंधासाठी आवश्यक FAST ट्रिक

वर्ल्ड स्ट्रोक ऑर्गनायझेशन (WSO) नुसार, दरवर्षी जगभरात 1 कोटी 22 लाखांहून अधिक लोकांना स्ट्रोकचा त्रास होतो. त्यापैकी दरवर्षी सुमारे 65 लाख लोकांचा मृत्यू होतो. जगातील 10 कोटींहून अधिक लोकांना त्यांच्या आयुष्यात कधी ना कधी पक्षाघाताचा झटका येतो. वयानुसार त्याचा धोका वाढतो. WSO च्या मते, सध्या त्याचा धोका इतका वाढला आहे की 25 वर्षांच्या वयानंतर, प्रत्येक 4 पैकी 1 व्यक्तीला त्यांच्या आयुष्यात कधीतरी स्ट्रोक होण्याची शक्यता असते. नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, स्ट्रोक हे हृदयविकारानंतर भारतात मृत्यूचे दुसरे प्रमुख कारण आहे. देशात दर चार मिनिटाला स्ट्रोकमुळे एका मृत्यूची नोंद होते. दरवर्षी अंदाजे 1 लाख 85 हजार पक्षाघाताच्या घटना घडतात. याचा अर्थ देशात दर 40 सेकंदाला एका व्यक्तीला पक्षाघाताचा झटका येतो. ग्लोबल बर्डन ऑफ डिसीज (GBD) ची आकडेवारी भारतासाठी अतिशय चिंताजनक आहे. GBD नुसार, 1990 पासून 30 वर्षांत भारतात स्ट्रोकच्या घटनांमध्ये 51% वाढ झाली आहे. म्हणूनच आज ' सेहतनामा ' मध्ये आपण स्ट्रोकबद्दल बोलणार आहोत. ब्रेन स्ट्रोक म्हणजे काय? ब्रेन स्ट्रोक म्हणजे आपल्या मेंदूच्या धमन्या फुटल्या किंवा ब्लॉक झाल्यामुळे मेंदूच्या पेशींपर्यंत पोहोचणारा रक्तप्रवाह थांबला आहे. त्यामुळे मेंदूला ऑक्सिजनचा पुरवठा थांबतो आणि मेंदूच्या पेशी मरायला लागतात. त्याची लक्षणे अतिशय वेगाने आणि कोणत्याही चेतावणीशिवाय दिसून येतात. न्यूरोलॉजिस्ट डॉ.बलबीर सिंग सोधी यांच्या मते, स्ट्रोकची लक्षणे जितक्या लवकर ओळखली जातील, तितक्या लवकर आणि योग्य दिशेने रुग्णाला उपचार मिळू शकतात. त्यामुळे रुग्णाला वाचवणेही सोपे जाते. स्ट्रोकच्या साडेचार तासांत रुग्ण हॉस्पिटलमध्ये पोहोचला तर त्याच्या ब्लॉक झालेल्या धमन्यांमधील रक्तप्रवाह पुन्हा सुरू होऊ शकतो. या उपचाराला थ्रोम्बोलिसिस म्हणतात. त्यामुळे लवकरात लवकर कारवाई करून रुग्णाला तातडीने रुग्णालयात दाखल करावे. स्ट्रोक ओळखण्याचा मार्ग कोणता आहे? जर एखाद्या व्यक्तीला पक्षाघाताचा झटका आला असेल तर त्याची सुरुवातीची लक्षणे चेहऱ्यावर आणि चेहऱ्याभोवतीच्या अवयवांवर दिसतात. यामुळे चेहऱ्याचा एक भाग सुन्न होऊन त्या भागावरील नियंत्रण सुटू शकते. गोंधळ आणि बोलण्यात अडचण येऊ शकते. तुमची जीभ तुमच्या नियंत्रणात नाही असे तुम्हाला वाटेल. एक किंवा दोन्ही डोळ्यांमध्ये अचानक दृष्टी अस्पष्ट होऊ शकते. अनेक वेळा चक्कर येऊ लागते आणि चालणे कठीण होते. अमेरिकन स्ट्रोक असोसिएशनने हे ओळखण्यासाठी एक जलद युक्ती तयार केली आहे. ग्राफिक पहा: अमेरिकन स्ट्रोक असोसिएशनची नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे स्ट्रोक टाळू शकतात दरवर्षी स्ट्रोकच्या वेगाने वाढणारी प्रकरणे पाहता, अमेरिकन हार्ट असोसिएशन (एएचए) आणि अमेरिकन स्ट्रोक असोसिएशन (एएसए) ने अद्ययावत मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत. प्रतिबंधात्मक उपाय आणि जीवनशैलीत बदल करून पक्षाघाताचा धोका कसा कमी करता येईल हे ते स्पष्ट करते. त्यात असे म्हटले आहे की कोणताही जीवघेणा आजार टाळण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे स्क्रीनिंग. पक्षाघात टाळण्यासाठी रक्तदाब, कोलेस्ट्रॉलची पातळी, रक्तातील साखरेची पातळी आणि लठ्ठपणा वेळोवेळी तपासणे आवश्यक आहे. त्यांना नियंत्रणात ठेवल्यास स्ट्रोकचा संभाव्य धोका टाळता येतो. याशिवाय, इतर कोणत्या टिप्स दिल्या आहेत, ग्राफिकमध्ये पहा: निरोगी पदार्थ आणि पेये निवडा जर तुम्हाला स्ट्रोक टाळायचा असेल तर तुम्ही हार्ट फ्रेंडली हेल्दी आहार घ्यावा. यामुळे रक्तदाब, कोलेस्टेरॉल, मधुमेह आणि वजन नियंत्रणात राहते. आपल्या आहारात जास्तीत जास्त भाज्या, फळे आणि सोयाबीनचा समावेश करण्याचा प्रयत्न करा. पेयांमध्ये लिंबूपाणी आणि नारळपाणी हे चांगले पर्याय असू शकतात. वजन नियंत्रणात ठेवा हृदयविकाराचा झटका आणि स्ट्रोकसाठी लठ्ठपणा हा सर्वात मोठा धोका घटक आहे. त्यामुळे वजन नियंत्रणात ठेवा. यासाठी सकस आणि संतुलित आहार घ्या. शारीरिक क्रियाकलाप करा आणि दररोज 7 तासांची गुणवत्तापूर्ण झोप घ्या. नियमित शारीरिक क्रियाकलाप करा शारीरिक क्रियाकलाप न करणे हे देखील स्ट्रोकसाठी सर्वात मोठे जोखीम घटक आहे. दररोज किमान ४५ मिनिटे हलका व्यायाम करा. हे हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी आरोग्य आणि मेंदूचे आरोग्य दोन्ही सुधारते. तणावाची पातळी देखील कमी होते. दारू आणि सिगारेटचे सेवन करू नका धूम्रपानामुळे स्ट्रोकचा धोका अनेक पटींनी वाढतो. जास्त मद्यपान केल्याने आपला रक्तदाब वेगाने वाढू शकतो. जर कोणी दारूसोबत सिगारेट पीत असेल तर स्ट्रोकचा धोका अनेक पटींनी वाढतो. दारू आणि सिगारेटच्या सेवनामुळे 'आ बैल मुझे मार' अशी परिस्थिती उद्भवू शकते ज्यामुळे पक्षाघाताचा झटका येऊ शकतो. वैद्यकीय स्थिती नियंत्रित करा हृदयविकार असल्यास डॉक्टरांशी बोलून त्यावर नियंत्रण ठेवावे. कोणत्याही प्रकारचे हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोग स्ट्रोकसाठी एक प्रमुख जोखीम घटक असू शकतात. ते आधी नियंत्रणात ठेवणे चांगले. तुमच्या कोलेस्टेरॉलची पातळी तपासत राहा उच्च कोलेस्टेरॉल हे स्ट्रोकसाठी एक प्रमुख जोखीम घटक आहे. जर कोलेस्टेरॉलची पातळी आधीच जास्त असेल आणि त्यासोबत तणावही वाढला असेल तर पक्षाघाताचा धोकाही वाढतो. त्यामुळे वेळोवेळी कोलेस्टेरॉलची पातळी तपासत राहा. वर्षातून एकदा संपूर्ण शरीर तपासणी करून घ्या. रक्तदाब नियंत्रणात ठेवा उच्च रक्तदाब हे हृदयविकाराचे प्रमुख कारण आहे. जर ते नियंत्रित केले नाही तर स्ट्रोकचा धोका दुप्पट किंवा कधी कधी चौपट होऊ शकतो. जर रक्तदाब जास्त असेल तर त्याचे निरीक्षण करणे आणि उपचार घेणे खूप महत्वाचे आहे. मधुमेह नियंत्रणात ठेवा जर एखाद्याला मधुमेहाचा त्रास असेल तर पक्षाघाताचा धोका वाढतो. यासाठी रक्तातील साखरेची पातळी नियमितपणे तपासणे गरजेचे आहे. त्यावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी डॉक्टर काही औषधे घेण्याचा सल्ला देऊ शकतात. याशिवाय जीवनशैली आणि खाण्याच्या सवयींमध्ये आवश्यक सुधारणा करा. 7 तासांची झोप नियमितपणे घ्या. तुमची औषधे वेळेवर घेत राहा तुमचा जीवनशैलीतील आजार, हृदयविकार किंवा इतर कोणत्याही वैद्यकीय स्थितीवर उपचार होत असल्यास, नियमितपणे औषधे घेत राहा. त्यामुळे आजार नियंत्रणात राहतील आणि पक्षाघाताचा धोकाही कमी होईल.

शरीर देते हे संकेत

शरीर देते हे संकेत

टेलिग्रामवर 2.45 लाखांची फसवणूक:जर कोणी चॅटिंग ॲपवर हे 8 दावे केले तर ती फसवणूक आहे, सायबर तज्ञांचा सल्ला

मोहाली, पंजाबमध्ये, सायबर गुन्हेगारांनी टेलिग्रामवर एक बनावट व्यावसायिक ग्रूप तयार केला आणि एका तरुणाची 2.45 लाख रुपयांहून अधिकची फसवणूक केली. याबाबत सायबर पोलिस ठाण्यात तक्रारही दिली आहे. तरुणाने सांगितले की, त्याला टेलिग्रामवर एक संदेश आला होता, ज्याद्वारे तो एका व्यावसायिक ग्रूपमध्ये सामील झाला होता. 78 लोक आधीच त्या ग्रुपशी जोडलेले होते. या ग्रूपमध्ये लाखो रुपये कमावल्याचे दावे करण्यात आले. घरबसल्या छोटया-छोट्या कामांतून सहज पैसे कमावण्याचे आश्वासन हा ग्रूप देत होता. एका हॉटेलमध्ये काही खोल्या बुक करायच्या हे त्या तरुणाला आधी टास्क मिळाले. त्याने टास्क पूर्ण केल्यावर त्याला 1,017 रुपये पेमेंट देखील मिळाले. फार काही न करता घरी बसून मिळवलेली ही कमाई होती. साहजिकच, यामुळे त्याची आशा आणि लोभ दोन्ही वाढले. यानंतर, त्याच्यावर त्याच्या बँक खात्यात अधिक पैसे जमा करण्यासाठी दबाव टाकण्यात आला, जेणेकरून तो पुढील कामे पूर्ण करू शकेल आणि त्याच्या खात्यात मोठी रक्कम हस्तांतरित करता येईल. त्यांनी अनेकवेळा त्यांच्या खात्यात पैसे ट्रान्सफर करताच त्यांच्या खात्यातून 2 लाख, 45 हजार, 302 रुपये गायब झाले. घोटाळेबाजांनी या तरुणाचे खाते किंवा मोबाईल आधीच हॅक केला असण्याची शक्यता आहे, ज्याबद्दल तरुणाला कोणतीही माहिती नव्हती. काही रुपये कमावण्याच्या लालसेने त्याच्यावर मात केली आणि त्याने कष्टाने कमावलेले पैसेही गमावले. गेल्या काही काळापासून सायबर गुन्हेगार लोकांना अडकवण्यासाठी टेलिग्राम, व्हॉट्सॲपसारख्या मेसेजिंग ॲपचा वापर करत आहेत. घोटाळेबाज या मेसेजिंग ॲप्सवर झटपट पैसे कमवण्यासाठी आकर्षक ऑफर देतात, ज्यामुळे बहुतेक लोक त्यांच्या जाळ्यात येतात. तर, टेलिग्रामच्या माध्यमातून होत असलेला हा घोटाळा कसा ओळखायचा याबद्दल या कामाच्या बातमीत बोलूया? तुम्ही हे देखील शिकाल की- तज्ञ: पवन दुग्गल, सायबर सुरक्षा आणि एआय तज्ञ, नवी दिल्ली प्रश्न- घोटाळेबाज फसवणुकीसाठी टेलिग्राम का वापरतात? उत्तर- टेलीग्राम हे एक अतिशय लोकप्रिय मेसेजिंग ॲप आहे, ज्याचे भारतात 10 कोटींहून अधिक सक्रिय वापरकर्ते आहेत. टेलिग्रामद्वारे घोटाळ्याच्या घटना घडवून आणण्याची अनेक कारणे आहेत. जसे- प्रश्न- घोटाळेबाज टेलिग्रामद्वारे फसवणुकीच्या घटना कशा करतात? उत्तर- टेलीग्रामद्वारे लोकांची फसवणूक करण्यासाठी घोटाळेबाज अनेक पद्धती अवलंबतात. यामध्ये फिशिंग मेसेजेस, नोकरीचे आमिष, गुंतवणूक किंवा लॉटरी यासारख्या गोष्टींचा समावेश आहे. खालील ग्राफिक स्कॅमर सामान्यतः वापरत असलेल्या काही पद्धती दर्शविते. फिशिंग लिंक तयार करून फसवणूक स्कॅमर लोकांना फिशिंग लिंकवर क्लिक करण्यास सांगतात. हे दुवे वापरकर्त्यांना बऱ्याचदा खऱ्या गोष्टींसारखे दिसणाऱ्या बनावट वेबसाइट्सकडे घेऊन जातात. त्यावर लॉगिन तपशील किंवा वैयक्तिक माहिती विचारली जाते. तुम्ही अशा कोणत्याही लिंकवर क्लिक करू नये. नोकरीच्या बहाण्याने फसवणूक नोकरीचे आश्वासन देऊन घोटाळ्याची बहुतांश प्रकरणे टेलिग्रामवर नोंदवली जातात. घोटाळेबाज अनेकदा घरून काम करण्यासाठी किंवा काही तासांत जास्त पैसे कमवण्यासाठी खोट्या नोकऱ्या पोस्ट करतात. ते तुम्हाला टेलीग्रामवर 'हायरिंग मॅनेजर'शी कनेक्ट होण्यास सांगतात. जेव्हा तुम्ही त्यांच्याशी संपर्क साधता तेव्हा ते तुम्हाला प्रशिक्षणाच्या नावाखाली काही पैसे देण्यास सांगतात. हा घोटाळेबाजांचा सापळा आहे. यामध्ये कधीही अडकू नये. प्रश्न- बनावट टेलीग्राम खाते किंवा प्रोफाइल कसे ओळखावे? उत्तर- सायबर सुरक्षा आणि एआय तज्ञ पवन दुग्गल म्हणतात की बनावट टेलीग्राम खाते किंवा प्रोफाइल ओळखणे खूप सोपे आहे. यासाठी काही गोष्टी तपासणे गरजेचे आहे. खाली दिलेल्या सूचनेसह समजून घ्या- याशिवाय आणखी काही चिन्हे आहेत ज्याद्वारे बनावट खाती ओळखली जाऊ शकतात. हे खालील ग्राफिकमध्ये पाहा- प्रश्न- जर तुम्ही टेलिग्राम घोटाळ्याला बळी पडलात तर काय करावे? उत्तर- टेलिग्राममध्ये 'नो टू स्कॅम' नावाचे अधिकृत बॉट चॅनल आहे. तुम्ही टेलिग्रामवर कोणत्याही प्रकारच्या घोटाळ्याचे बळी ठरल्यास, तुम्ही त्याची तक्रार करू शकता. यासाठी तुमच्या टेलिग्राम अकाउंटवर लॉग इन करा. यानंतर चॅट विभागात जा आणि '@notoscam' बॉट शोधा. या बॉटचे नाव तोतयागिरीचा अहवाल आहे आणि त्यात एक सत्यापित चेकमार्क आहे. चॅट विंडोमध्ये स्कॅमर्सचे खाते किंवा चॅनल टॅग करा. मग तुम्ही त्यांची तक्रार का करत आहात ते थोडक्यात स्पष्ट करा. यानंतर टेलिग्राम टीम तुम्हाला मदत करेल. याशिवाय तुमची फसवणूक झाल्यास जवळच्या सायबर क्राईम पोलिस स्टेशन किंवा हेल्पलाइन क्रमांक 1930 वर संपर्क साधा.

दालचिनीचा वापर कसा करावा

दालचिनीचा वापर कसा करावा

तुम्हालाही लग्नाची चिंता आहे का?:या 8 कारणांमुळे वाढतो ताण, जाणून घ्या मानसशास्त्रज्ञाकडून त्यावर मात करण्याचे 9 उपाय

लग्नसराईचा हंगाम सुरू झाला आहे. अनेकजण लग्नाच्या तयारीत व्यस्त आहेत. प्रत्येकाला आपले लग्न अविस्मरणीय आणि भव्य बनवायचे असते. लग्नाचे नियोजन करण्यासाठी खूप वेळ, शक्ती आणि पैसा लागतो. याशिवाय असे अनेक निर्णय घ्यावे लागतात, ज्यामुळे प्रत्येकासाठीच त्रासदायक ठरू शकतो. अतिथींची यादी बनवणे, परिपूर्ण ठिकाण शोधणे, कपडे, केटरर्स आणि खाद्यपदार्थांची निवड करणे हे काही सोपे काम नाही. प्रत्येकाला या सर्व गोष्टींचे योग्य पद्धतीने व्यवस्थापन करायचे असते. यासाठी खूप नियोजन करावे लागते, ज्यामुळे कधी कधी चिंता किंवा तणाव निर्माण होतो. त्यामुळे आज रिलेशनशिप कॉलममध्ये आपण 'लग्नाची चिंता' याविषयी बोलणार आहोत. तुम्ही हे देखील शिकाल की- लग्नाची चिंता म्हणजे काय? जेव्हा एखाद्या व्यक्तीला लग्नाच्या तयारीदरम्यान त्याच्या योजना आणि जबाबदाऱ्यांबद्दल जास्त ताण येतो, तेव्हा त्याला 'लग्नाची चिंता' म्हणतात. कुटुंब, मित्र आणि नातेवाईकांच्या अशक्य अपेक्षांमुळे हा ताण आणखी वाढतो. लग्नाची चिंता का वाटते? लग्नाच्या तयारी दरम्यान तणाव किंवा चिंता वाटणे अगदी सामान्य आहे. लग्न हा एक मोठा आणि खर्चिक कार्यक्रम आहे आणि या आर्थिक भाराचा परिणाम व्यक्तीच्या मानसिक स्थितीवरही होतो. यामुळे नात्यात तणावही निर्माण होऊ शकतो. लग्नाची चिंता कोणालाही होऊ शकते. याचे कारण जबाबदाऱ्यांचा अतिरेक आहे. या दबावामुळे अनेकवेळा लोक घाबरूनही जातात. याशिवाय लग्नात सर्व काही परफेक्ट असावे, सर्व पाहुणे आनंदी असावेत, सर्व विधी नीट पार पडावेत, या गोष्टीही चिंतेचे कारण ठरू शकतात. अनेकवेळा लग्नाचे बजेट आणि खर्चाबाबत लोक तणावग्रस्त असतात. लग्नाची चिंता कशामुळे होते हे पाहण्यासाठी खालील ग्राफिक पाहा. लग्नाची चिंता कमी करण्यासाठी काय करावे? लग्नाची चिंता व्यवस्थापित करणे आव्हानात्मक असू शकते. यावर ताबडतोब नियंत्रण घेणेही कठीण आहे, परंतु काही टिप्स अवलंबून हे निश्चितपणे कमी केले जाऊ शकते. तुम्ही खालील ग्राफिकमध्ये लग्नाची चिंता व्यवस्थापित करण्यासाठी आणखी काही टिप्स पाहू शकता. वरील ग्राफिकमध्ये दिलेल्या मुद्द्यांबद्दल सविस्तर बोलूया. लग्नाचे पूर्वनियोजन खूप महत्वाचे आहे लग्नाच्या तयारीसाठी आगाऊ नियोजन करणे फार महत्वाचे आहे. यामुळे केवळ तणाव कमी होत नाही तर संपूर्ण कार्यक्रम भव्य बनतो. लग्नाच्या तयारीमध्ये बजेट, पाहुण्यांची यादी, ठिकाण, सजावट, पोशाख यापासून अनेक निर्णय घ्यावे लागतात. याशिवाय अनेक जबाबदाऱ्याही आहेत. अशा परिस्थितीत तुम्ही पूर्वनियोजन करून लग्नाची चिंता टाळू शकता. तुमच्या बजेटनुसार खर्च करा तुमच्या बजेटनुसार लग्नासाठी पैसे खर्च करावेत. हे कोणत्याही प्रकारच्या आर्थिक समस्यांपासून तुमचे रक्षण करते. लग्नाचे बजेट बनवण्यापूर्वी प्राधान्यक्रमानुसार कोणत्या वस्तूवर किती पैसे खर्च करायचे ते ठरवा. कोणत्या गोष्टी जतन केल्या जाऊ शकतात? यामुळे शेवटच्या क्षणी तुम्हाला कोणत्याही प्रकारची चिंता होणार नाही. विक्रेत्यांशी व्यवहार करताना स्पष्टपणे बोला केटरर्स, फोटोग्राफर, डेकोरेटर, डीजे आणि मेकअप आर्टिस्ट यांसारख्या लोकांशी व्यवहार करताना स्पष्ट संवाद अत्यंत महत्त्वाचा आहे. यावेळी, त्यांना तुमच्या गरजा आणि अपेक्षांबद्दल मोकळेपणाने सांगा. तपशील अंतिम केल्यानंतर, कृपया ते लिखित स्वरूपात घ्या. जेणेकरून सर्व काही स्पष्ट राहील आणि शेवटच्या क्षणी कोणत्याही प्रकारची समस्या उद्भवणार नाही. सर्व काही एकट्याने करू नका, कुटुंबातील सदस्यांवरही जबाबदारी सोपवा लग्नाच्या तयारीच्या वेळी एकट्याने सर्वकाही हाताळणे हे एक आव्हानात्मक काम आहे. जर तुम्ही सर्व काही एकट्याने करण्याचा प्रयत्न केला तर त्याचा तुमच्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यावर परिणाम होऊ शकतो. त्यामुळे घरातील इतर सदस्यांनाही काही जबाबदाऱ्या द्या. यामुळे तुम्हाला आराम तर मिळेलच पण तुम्ही तणावमुक्तही राहाल. तुमच्या लग्नाची इतरांशी तुलना करू नका तुमच्या लग्नाच्या व्यवस्थेची इतरांच्या लग्नाशी तुलना केल्याने चिंता निर्माण होऊ शकते. याचा आपल्या आनंदावर आणि उत्साहावर नकारात्मक परिणाम होतो. इतरांच्या लग्नाचे प्रमाण, सजावट किंवा बजेट तुमच्यासाठी योग्य नसेल. प्रत्येकाच्या गरजा, आवडीनिवडी भिन्न असू शकतात. त्यामुळे तुलना करणे टाळले पाहिजे. स्वतःची काळजी घ्या लग्नाच्या तयारीच्या वेळी स्वतःची काळजी घेणे महत्वाचे आहे. या काळात, व्यायाम करणे, निरोगी आहार घेणे आणि पुरेशी झोप घेणे महत्वाचे आहे. या गोष्टी तुमचे शारीरिक आणि मानसिक आरोग्य राखण्यास मदत करू शकतात.

समंथा रुथ प्रभूला मायोसायटिस:नेमका काय आहे हा आजार, ज्यामध्ये उठणे-चालणे होते कठीण, डॉक्टरांकडून जाणून घ्या लक्षणे आणि उपचार

अभिनेता वरुण धवन आणि समंथा रुथ प्रभू यांच्या 'सिटाडेल: हनी बनी' या वेबसिरीजचे खूप कौतुक होत आहे. या मालिकेतील फाईट कोरिओग्राफी आणि डिटेक्टिव्ह कथेची खूप चर्चा होत आहे. त्याचबरोबर समंथा रुथ प्रभू यांच्या प्रकृतीचीही चर्चा होत आहे. वरुण धवनने एका मुलाखतीत सांगितले की, समंथा शूटिंगदरम्यान बेशुद्ध पडली होती. तिला श्वास घेण्यास त्रास होत असताना सेटवरच ऑक्सिजन टाकी मागवण्यात आली. समंथाला मायोसायटिस नावाचा आजार आहे. यामध्ये रोगप्रतिकारक पेशी शरीराच्या स्नायूंवर हल्ला करू लागतात. यामुळे दीर्घकाळ जळजळ होऊ शकते, जी कधी कधी वाढते आणि कधी कमी होते. जळजळ झाल्यामुळे स्नायू कमकुवत होऊ लागतात. त्यामुळे उठणे-बसणेही कठीण होते. जेव्हा लक्षणे तीव्र होतात तेव्हा श्वास घेणे आणि काही खाणे देखील कठीण होते. म्हणूनच आज ' सेहतनामा ' मध्ये आपण मायोसायटिसबद्दल बोलणार आहोत. तुम्ही हे देखील शिकाल की- मायोसायटिस म्हणजे काय? मायोसायटिस हा एक रोग आहे, जो रोगप्रतिकारक शक्तीला शरीराच्या स्नायूंवर हल्ला करण्यास भाग पाडतो. यामुळे स्नायूंमध्ये तीव्र जळजळ होते. याचा अर्थ असा की जळजळ बराच काळ टिकून राहते आणि या काळात कमी-अधिक होत राहते. कधीकधी यामुळे त्वचेवर लाल किंवा जांभळ्या पुरळ येतात. मायोसायटिसची लक्षणे काय आहेत? मायोसायटिसने बाधित व्यक्ती सहसा सुरुवातीला कोणतीही लक्षणे दर्शवत नाही. त्याची लक्षणे कालांतराने वाढत जातात. बहुतेक प्रकरणांमध्ये यामुळे शरीरात सूज येते. यानंतर, स्नायूंमध्ये अशक्तपणा आणि वेदना होण्याची समस्या असू शकते. याशिवाय, इतर कोणती लक्षणे असू शकतात, ते ग्राफिकमध्ये पाहा: मायोसायटिसचे किती प्रकार आहेत? मायोसायटिसचे निदान लक्षणे आणि प्रभावित स्नायूंच्या आधारे केले जाते. या आधारावर त्यांची विभागणी पाच प्रकारात करण्यात आली आहे. सर्व प्रकारच्या मायोसायटिसबद्दल तपशीलवार जाणून घ्या. डर्मेटोसायटिस डर्मेटोसायटिसमुळे त्वचेवर लाल पुरळ उठतात. ही लक्षणे सहसा चेहरा, मान आणि छातीवर दिसतात. त्यामुळे त्वचा कोरडी आणि खडबडीत होऊ शकते. यामध्ये मान, कंबर आणि खांद्यामध्ये जास्त थकवा येण्यासोबतच अशक्तपणा जाणवू शकतो. स्नायूंमध्ये जळजळ झाल्यामुळे ते गिळायला त्रास होते आणि आवाज खूप जड होतो. सांध्यांना सूज येण्यासोबत वेदनाही होऊ शकतात. इनक्लूजन-बॉडी मायोसायटिस मायोसायटिसचा हा एकमेव प्रकार आहे, जो स्त्रियांपेक्षा पुरुषांमध्ये अधिक सामान्य आहे. त्यामुळे चालणे कठीण होते. जर व्यक्ती बसली असेल तर उठण्यात खूप त्रास होतो. गिळायला आणि बोलण्यात अडचण येते. जुवेनाइल मायोसायटिस 18 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांमध्ये मायोसायटिसचे निदान झाल्यास त्याला जुवेनाइल मायोसायटिस म्हणतात. यामध्ये त्वचा सुजते आणि संपूर्ण शरीरावर जांभळ्या पुरळ उठतात. पोटात दुखणे, केसांना शाम्पू करणे किंवा कंघी करण्यात समस्या जाणवणे. मानेचे स्नायू इतके कमकुवत होतात की डोके वर करण्यात किंवा हलवण्यास त्रास होतो. पॉली मायोसायटिस यामध्ये सुरुवातीला कमरेच्या वरचे स्नायू कमकुवत होतात. यानंतर ते हळूहळू संपूर्ण शरीरात पसरते. पॉली मायोसायटिसचे प्रत्येक प्रकरण वेगळे असते आणि बहुतेक लोकांना इतर स्वयंप्रतिकार रोग देखील असतात. त्यामुळे स्नायू सुजतात आणि सतत वेदना होतात. यामध्ये लोकांना अनेकदा ताप येतो आणि वजन कमी होऊ लागते. आवाज जड होऊन थकवा वाढतो. टॉक्सिक मायोसायटिस मायोसायटिस हा दुर्मिळ आजार असला तरी, विषारी मायोसायटिस हा अगदी दुर्मिळ प्रकार आहे. हे बऱ्याचदा काही औषधांच्या किंवा विषाच्या दुष्परिणामांमुळे होते. कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी करणारी औषधे त्याचा धोका वाढवू शकतात. त्याची लक्षणे सहसा इतर मायोसायटिस सारखीच असतात. मायोसायटिसचे कारण काय आहे? मायोसायटिस का होतो हे अद्याप माहित नाही. हे कधीकधी इतर वैद्यकीय परिस्थितींमुळे देखील असू शकते. हा एक स्वयंप्रतिकार रोग आहे. बऱ्याच प्रकरणांमध्ये असे दिसून आले आहे की जर एखाद्या व्यक्तीला इतर स्वयंप्रतिकार रोग असतील तर त्याला मायोसायटिस होण्याची शक्यता जास्त असते. खालील स्वयंप्रतिकार रोगांमध्ये मायोसायटिसचा धोका जास्त असतो: काही लोकांमध्ये असे दिसून आले आहे की हा रोग व्हायरल इन्फेक्शननंतर विकसित होतो. खालील विषाणूजन्य संसर्गानंतर मायोसायटिसचा धोका जास्त असतो: मायोसायटिसचा उपचार काय आहे? मायोसायटिससाठी कोणतेही उपचार उपलब्ध नाहीत. तथापि, काही औषधे आणि व्यायामाच्या मदतीने त्याची लक्षणे कमी केली जाऊ शकतात. यामध्ये स्नायूंची सूज कमी करण्याचा आणि कमजोरी दूर करण्याचा प्रयत्न केला जातो. त्याच्या उपचारांमध्ये, काही स्टिरॉइड्स, इम्युनो सप्रेसेंट्स आणि इंट्राव्हेनस इम्युनोग्लोबुलिन दिले जातात. प्रभावित स्नायूंना लवचिक आणि मजबूत बनवण्यासाठी डॉक्टर स्ट्रेचिंग आणि व्यायामाची शिफारस करू शकतात. यामुळे सांधेदुखी आणि कडकपणा कमी होण्यास मदत होऊ शकते. याशिवाय या आजाराचा सामना करण्यासाठी डॉक्टर विशेष आहार पाळण्याचा सल्ला देऊ शकतात. मायोसायटिसमध्ये आहार काय असावा? 'सिटाडेल हनी बनी' च्या प्रीमियर आठवड्यात समंथा रुथ प्रभू प्रश्न-उत्तर सत्र करत होत्या. त्याचवेळी एका चाहत्याने त्यांच्या सडपातळ दिसण्यावर प्रश्नचिन्ह उपस्थित करत त्यांना थोडे वजन वाढवण्यास सांगितले. त्यांनी त्याच्या इंस्टाग्राम हँडलवर एक व्हिडिओ बनवून यावर प्रतिक्रिया दिली आहे. ती म्हणाली की तुम्ही लोकांना हे माहित असले पाहिजे की मी कठोर अँटी-इंफ्लेमेंटरी आहार घेत आहे, जो माझ्या स्थितीसाठी आवश्यक आहे. यामुळे माझे वजन नियंत्रणात राहते आणि माझी स्थितीस (मायोसायटिस) मदत होते. अँटी-इंफ्लेमेंटरी आहार- फळे आणि भाज्या: आहारात सर्व रंगांची फळे आणि भाज्यांचा समावेश असावा. त्यात विशेषतः लिंबूवर्गीय फळे, बेरी आणि पालेभाज्या असणे आवश्यक आहे. संपूर्ण धान्य: गहू, ओट्स, राई, बाजरी, क्विनोआ आणि तपकिरी तांदूळ यांचा आहारात वापर करावा. शेंगा: सर्व कडधान्ये, हरभरा, काळी सोयाबीन आणि लाल राजमा यांचा आहारात समावेश करावा. हेल्दी फॅट: अन्नातील चरबीबाबत थोडे अधिक सावध असले पाहिजे. यामध्ये ऑलिव्ह ऑइल आणि फॅटी फिश यांचा समावेश असू शकतो. नट आणि बिया: बदाम, अक्रोड, चिया बिया आणि फ्लेक्स बियांचा आहारात समावेश करावा. मसाले आणि औषधी वनस्पती: आले, लसूण, हळद, वेलची, काळी मिरी आणि दालचिनी यांचा आहारात समावेश करावा. निरोगी अन्न: दही, चीज आणि केळी यांचा आहारात समावेश करावा. टीप - प्रक्रिया केलेले, अल्ट्राप्रोसेस्ड अन्न, शुद्ध कर्बोदकांमधे आणि साखरेचा दाह-विरोधी आहारात पूर्णपणे निषिद्ध आहे.

हिवाळ्यापूर्वी करा या 10 गोष्टी:थंडीसाठी तुमचे घर आणि स्वतःला तयार करा, तुमच्या पाळीव प्राण्यांसाठी 5 गोष्टी करा

हिवाळा सुरू झाला आहे. तापमानात दररोज घसरण होताना दिसत आहे. काही दिवसांतच थंडी सुरू होईल. बदलत्या हवामानानुसार आपले घर, परिसर आणि खाण्यापिण्याच्या सवयींमध्ये काही बदल करण्याची गरज आहे. थंडी वाढल्यास थंडीसाठी आवश्यक तयारी करावी लागेल. तुमच्या व्यस्त दैनंदिन जीवनात, हिवाळ्यापूर्वी करावयाची काही महत्त्वाची कामे तुम्ही विसरणार नाही, यासाठी आम्ही तुमच्यासाठी 'टूडू' लिस्ट घेऊन आलो आहोत. ही सर्व कामे तुमच्या डायरीमध्ये नोंदवा म्हणजे हिवाळा सुरू झाल्यावर तुम्ही या ऋतूसाठी पूर्णपणे सज्ज आणि तयार असाल. चला तर मग, 10 कामांबद्दल बोलूया जी तुम्हाला थंडी सुरू होण्यापूर्वी पूर्ण करायची आहेत. प्रश्न- हिवाळा सुरू होण्यापूर्वी कोणती कामे करणे आवश्यक आहे? उत्तर- हिवाळ्यात आपल्याला आपल्या आरोग्याची अतिरिक्त काळजी घ्यावी लागते कारण बदलत्या हवामानामुळे अनेक आजारांचा धोका वाढतो. यासाठी लोकरीच्या कपड्यांसह घरात काही महत्त्वाचे बदल करण्याची गरज आहे, जेणेकरून थंडीपासून आपण स्वतःला वाचवू शकू. खालील ग्राफिक्समध्ये पाहा. वरील ग्राफिकमध्ये दिलेले काही महत्त्वाचे मुद्दे सविस्तरपणे समजून घेऊ. रजाई-ब्लँकेटला सूर्यप्रकाशात आणणे महत्वाचे आहे. सध्या घरात पंखा सुरू आहे. एक हलकी जाड शीट देखील युक्ती करेल. येत्या आठवड्यात कोणत्याही दिवशी तापमानात अचानक घट होईल आणि अचानक रजाईची गरज भासेल. त्यामुळे आतापासूनच हिवाळ्यातील ब्लँकेट, रजाई इत्यादींना सूर्यप्रकाशात आणणे महत्त्वाचे आहे. अनेक महिने बंद राहिल्याने त्यामध्ये किडे आणि बॅक्टेरिया वाढू शकतात, जे आरोग्यासाठी हानिकारक ठरू शकतात. हे कीटक आणि जीवाणू सूर्याच्या उष्णतेने नष्ट होतात. याशिवाय अनेक महिने बंद राहिल्यानंतर त्यांना विचित्र असा वास येऊ लागतो. सूर्यप्रकाशाच्या संपर्कात आल्यावर वास निघून जातो. ब्लँकेट धुवा आणि रजाई कोरडी स्वच्छ करा ब्लँकेट, रजाई इत्यादींचे कव्हर गरम पाण्यात भिजवावे आणि ते चांगले धुवावेत. याशिवाय, रजाई वर्षातून एकदा कोरडी साफ करून घेणे देखील चांगले आहे. जाड कापसाची रजाई घरात पाण्याने धुता येत नाही. ते कोरडे स्वच्छ करून, सर्व घाण, धूळ, बॅक्टेरिया इत्यादी काढून टाकले जातात. उबदार कपडे स्वच्छ करा आणि हिवाळ्यासाठी तयार करा हिवाळ्यात थंडीपासून बचाव करण्यासाठी स्वेटर, जॅकेट, इनर यासारखे कपडे हवेत. हे कपडे घालण्यापूर्वी ते चांगले धुणे फार महत्वाचे आहे. कपड्यांना जास्त वेळ तसाच राहिल्यास त्यांना उग्र वास येऊ शकतो. यामुळे अस्वस्थता येते आणि त्वचेला संसर्ग होण्याचा धोका असतो. म्हणून, वॉर्डरोबमधून सर्व उबदार कपडे काढा आणि त्यांची क्रमवारी लावा. घरी धुतलेले कपडे वेगळे आणि ड्राय क्लीनिंगसाठी जाणारे कपडे वेगळे. आता हे सर्व एक एक करून स्वच्छ करा, वाळवा आणि कपाटात ठेवा. तुमचा हिवाळ्यातील वॉर्डरोब हिवाळ्यासाठी तयार आहे. घरी गरम कपडे धुण्यासाठी, फक्त सौम्य, मऊ किंवा द्रव डिटर्जंट वापरावे. हार्ड डिटर्जंट कपड्यांचा मऊपणा कमी करतो. मुलांसाठी नवीन कपड्यांच्या खरेदीची यादी बनवा मुलांचे शरीर वेगाने विकसित होते. अनेकवेळा हिवाळ्यात मागच्या वर्षी विकत घेतलेले कपडे त्यांना बसत नाहीत. अशा परिस्थितीत मुलांचे हिवाळ्यातील कपडे एकदा वापरून पाहा. याशिवाय आवश्यक हिवाळ्यातील कपडे जसे की आतील कपडे, मोजे इत्यादींची यादी तयार करा जे फाटलेले किंवा खराब झाले आहेत आणि थंडी येण्यापूर्वी खरेदीला जा. गिझर सर्व्हिस करून घ्या हिवाळ्यात थंडी टाळण्यासाठी लोकांना गरम पाण्याने आंघोळ करायला आवडते. यासाठी गिझरचा वापर मोठ्या प्रमाणात केला जातो. त्यामुळे हंगाम सुरू होण्यापूर्वी तुमच्या गीझरची सर्व्हिस करून घ्या. गीझर खराब झाला असेल तर तो दुरुस्त करून घ्या किंवा नवीन खरेदी करा. तुमच्या घराची जी काही गरज आहे, आतापासूनच तयारी करा. पडदे, सोफा कव्हर यांसारखे जड कपडे धुवा हिवाळ्यात सूर्यप्रकाश कमी असतो. अशा परिस्थितीत कपडे सुकवणे हे आव्हानात्मक काम असते. विशेषतः पडदे, सोफा कव्हर यांसारखे कपडे धुतल्यानंतर बरेच दिवस सुकत नाहीत. त्यामुळे कडाक्याची थंडी सुरू होण्यापूर्वी हे जड कपडे धुवून वाळवून तयार करा. हिवाळ्यापूर्वी तुमचे संपूर्ण घर स्वच्छ करा थंडीच्या दिवसात घरात आर्द्रता जास्त असते. अशा स्थितीत घर धुतल्याने ओलावा आणखी वाढतो, जो अनेक दिवस सुकत नाही. यासाठी थंडी सुरू होण्यापूर्वी एकदा संपूर्ण घराची साफसफाई करावी. त्यामुळे घरात धूळ नसणार. विशेषत: स्वयंपाकघरासारख्या ठिकाणच्या स्वच्छतेकडे विशेष लक्ष दिले पाहिजे कारण येथे बॅक्टेरिया लपण्याची शक्यता जास्त असते. फ्रीज करण्यापूर्वी तुमचा फ्रीजर आणि ओव्हन स्वच्छ करणे देखील महत्त्वाचे आहे. घराला आर्द्रतेपासून वाचवण्यासाठी डिह्युमिडिफायर लावा हिवाळ्यात, घरांमध्ये आर्द्रता वाढल्यामुळे, फर्निचरपासून भिंतीपर्यंत ओलसरपणा वाढू लागतो. ओलसरपणामुळे ऍलर्जी किंवा दमा देखील होऊ शकतो. हे कमी करण्यासाठी, डिह्युमिडिफायर स्थापित करणे चांगली कल्पना आहे. डिह्युमिडिफायर हवेतील आर्द्रता कमी करते आणि घराला ओलसरपणापासून दूर ठेवते. प्रश्न- हिवाळ्यात पाळीव प्राण्यांची काळजी कशी घ्यावी? उत्तर- तुमच्या घरात एखादे पाळीव प्राणी असेल तर थंडीच्या काळात तुम्ही त्याची विशेष काळजी घ्यावी कारण पाळीव प्राणी नेहमी इकडे तिकडे धावत असतात. काही पाळीव प्राण्यांच्या शरीरावर मोठे केस असतात, जे त्यांना थंडीपासून वाचवतात. तथापि, याशिवाय आपण काही अतिरिक्त काळजी घेणे देखील आवश्यक आहे. त्यांचे शरीर उबदार ठेवण्यासाठी त्यांना लोकरीच्या कपड्यांसोबत योग्य पोषण दिले पाहिजे, ज्यामुळे कडाक्याच्या थंडीपासून त्यांचे संरक्षण होऊ शकते. पाळीव प्राण्यांचे थंडीपासून संरक्षण करण्यासाठी खाली काही टिप्स दिल्या आहेत. तुम्ही हे पाहू शकता.

तुम्ही जेवतांना मोबाईल पाहता का?:ओव्हर इटिंग आणि लठ्ठपणाचा धोका वाढू शकतो, डॉक्टरांकडून जाणून घ्या खाण्याची योग्य पद्धत

आजकाल जेवताना टीव्ही, मोबाईल, लॅपटॉप किंवा इतर कोणतीही स्क्रीन पाहणे सामान्य झाले आहे. ही काही लोकांची सवय झाली आहे. मोबाईलवर त्यांचा आवडता टीव्ही शो किंवा चित्रपट पाहिल्याशिवाय ते अन्न गिळू शकत नाहीत. पण तुम्हाला माहित आहे का की जेवताना मोबाईल पाहणे आरोग्यासाठी हानिकारक असू शकते. विपणन संशोधन आणि सल्लागार एजन्सी सायबर मीडिया रिसर्च (CMR) ने 2022 मध्ये देशातील काही मोठ्या शहरांमधील 1000 लोकांवर एक अभ्यास केला. या अभ्यासात असे आढळून आले की 58% लोक जेवताना स्मार्टफोन वापरतात. याच एजन्सीच्या आणखी एका अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की देशातील सरासरी मुले 12 वर्षांच्या वयापासून स्मार्टफोन वापरण्यास सुरुवात करतात. ते दिवसातून सुमारे 6.5 तास मोबाईलचा वापर करतात. 91% मुले आहेत ज्यांना मोबाईलपासून वेगळे केल्यावर तणाव जाणवतो. लहान मुलांपासून ते मोठ्यांपर्यंत प्रत्येकजण मोबाईलच्या विळख्यात असल्याचे या आकडेवारीवरून दिसून येते. यातून बाहेर पडणे कोणालाही सोपे नाही. पण जेवताना स्क्रीन पाहण्याची सवय तुमच्या आरोग्यासाठी हानिकारक ठरू शकते. याचा गांभीर्याने विचार करण्याची गरज आहे. त्यामुळे आज सेहतनामामध्ये आपण जेवताना मोबाईल पाहिल्याने आरोग्याला होणाऱ्या हानीबद्दल बोलणार आहोत. तुम्ही हे देखील शिकाल की- तज्ज्ञ- डॉ. पूनम तिवारी, वरिष्ठ आहारतज्ञ, डॉ. राम मनोहर लोहिया इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेस (लखनौ) जेवताना मोबाईल पाहिल्याने आरोग्यावर वाईट परिणाम जेवताना मोबाईल किंवा इतर कोणतीही स्क्रीन पाहणे आरोग्यासाठी अनेक प्रकारे हानिकारक असू शकते. या सवयीचा आपल्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यावर नकारात्मक परिणाम होतो. जेवताना आपण मोबाईल पाहतो तेव्हा आपल्याला आपली खाण्याची प्रक्रिया नीट समजू शकत नाही. यामुळे जास्त खाण्याची शक्यता वाढू शकते, ज्यामुळे पाचन समस्या देखील उद्भवू शकतात. याशिवाय, त्याचे काही तोटे देखील आहेत, जे तुम्ही खाली दिलेल्या ग्राफिकमध्ये पाहू शकता. आता जेवताना मोबाईल पाहिल्याने होणाऱ्या त्रासाबद्दल सविस्तर जाणून घेऊयात. जास्त खाल्ल्याने वजन वाढू शकते जेवताना जेव्हा आपण मोबाईलवर लक्ष केंद्रित करतो तेव्हा आपण किती खात आहोत याचा आपल्याला अंदाज येत नाही. याचा अर्थ असा की आपण हळूहळू आपल्या भुकेपेक्षा जास्त अन्न खातो कारण आपल्याला अन्नाची जाणीव नसते. जास्त काळ ओव्हर इटिंग केल्याने वजन वाढू शकते. पचनाच्या समस्या निर्माण होऊ शकतात जेवताना मोबाईलवर लक्ष केंद्रित केल्याने आपण अन्न नीट चघळत नाही. यामुळे पोटाशी संबंधित समस्या जसे गॅस, अपचन किंवा ऍसिडिटी होऊ शकते. मानसिक आरोग्यावर परिणाम होऊ शकतो जेवताना मोबाईल पाहिल्याने मानसिक आरोग्यावरदेखील नकारात्मक परिणाम होतो. जेवताना आपण मोबाईलमध्ये व्यस्त असतो तेव्हा आपले लक्ष अन्नापासून इतर गोष्टींकडे वळते. जसे की सोशल मीडिया, ईमेल किंवा चॅट्स. या दरम्यान, अनेकवेळा नकारात्मक बातम्या, वैयक्तिक कमेंट किंवा कामाशी संबंधित संदेश येतात, ज्यामुळे कधीकधी तणाव निर्माण होतो. डोळ्यांच्या समस्या उद्भवू शकतात मोबाईल स्क्रीनवर जास्त वेळ घालवल्याने थकवा, कोरडेपणा आणि डोळ्यांची जळजळ होऊ शकते. जेवताना ही सवय कायम राहिल्यास डोळ्यांच्या आरोग्यावर वाईट परिणाम होतो. डिजिटल व्यसन आणि वेळेचा अपव्यय मोबाईलवर व्यस्त असल्यामुळे अन्न खाण्यास नेहमीपेक्षा जास्त वेळ लागू शकतो. याशिवाय आपल्याला अन्नाची चवही नीट घेता येत नाही. अन्न जास्त चघळून खाणे हे आरोग्यासाठी अधिक चांगले असले तरी या काळात मोबाईल पाहिल्याने डिजिटल व्यसन वाढते, जे स्वतःच धोकादायक आहे. मोबाईल बघायची सवय कशी सोडवायची जेवताना मोबाईल बघण्याच्या सवयीपासून मुक्ती मिळवायची असेल, तर सर्वप्रथम तुमची विचारसरणी आणि वागणूक बदलावी लागेल. ही सवय एका दिवसात मोडता येत नाही. यासाठी दररोज सराव करणे आवश्यक आहे. सर्वप्रथम जेवताना मोबाईल तुमच्यापासून लांब ठेवा. आपण मोबाईल दुसऱ्या खोलीत ठेवू शकता, जेणेकरून खाताना लक्ष विचलित होणार नाही. यामुळे तुमचे लक्ष पूर्णपणे अन्नावर केंद्रित होईल आणि तुम्ही त्याचा आनंद घेऊ शकाल. याशिवाय इतरही काही पद्धतींचा अवलंब करता येईल. खाली ग्राफिक पाहा. अन्न हे फक्त पोट भरण्यासाठी नाही जेवण करणे म्हणजे केवळ पोट भरणे असे नाही. अन्नाशी संबंधित सवयींचा आरोग्यावर आणि जीवनशैलीवर खोलवर परिणाम होतो. अन्नामुळे केवळ भूक भागत नाही तर शरीराला पोषणही मिळते. यामुळे शरीराला ऊर्जा मिळते आणि ते चांगले कार्य करते. सकस आणि संतुलित आहार घेतल्यास आपण अनेक आजार टाळू शकतो. पोट भरण्यासाठीच अन्न खाल्ले तर शरीरात पोषक तत्वांची कमतरता भासते. यामुळे आरोग्याच्या अनेक समस्या उद्भवू शकतात. जेवण करताना या गोष्टी लक्षात ठेवा आहारतज्ञ डॉ.पूनम तिवारी सांगतात की, योग्य पद्धतीने अन्न खाल्ल्याने पचनक्रिया व्यवस्थित राहतेच, पण त्याचा एकूण आरोग्यावर चांगला परिणाम होतो. यासाठी काही गोष्टी लक्षात ठेवणे अत्यंत आवश्यक आहे. खाली ग्राफिक पाहा.

भगवान शंकराची सुंदर नावे

भगवान शंकराची सुंदर नावे

कारमध्ये अडकलेल्या मुलीचा मृत्यू:चाइल्ड कार सेफ्टीसाठी 14 टिप्स, मुले कारमध्ये लॉक झाल्यास काय करावे

अलीकडेच , उत्तर प्रदेशातील मेरठ जिल्ह्यात एका ३ वर्षाच्या निष्पाप मुलीचा कारमध्ये गुदमरून मृत्यू झाला. तिच्या शेजाऱ्याने मुलीला गाडीतून फिरायला नेले होते. यानंतर तो मुलीला कारमध्ये लॉककरुन मित्रांसोबत दारु प्यायला निघुन गेला. मुलगी 4 तासांपर्यंत कारमध्ये बंद होती, ज्यामुळे तिचा मृत्यू झाला. काही दिवसांपुर्वी अशी घटना गुजरातच्या अमरेली जिल्ह्यात झाली होती, तिथे कारमध्ये गुदमरुन एकाच परिवारातील 4 मुलांचा मृत्यू झाला होता. चारही मुले कारमध्ये खेळत होती, दरम्यान कारचा दरवाजा लॉक झाला आणि कारमध्ये गुदमरुन मुलांचा मृत्यू झाला. याआधीही अशा अनेक घटना बघायला मिळालेल्या आहे. अनेकदा पालक मुलांना कारमध्ये सोडुन खरेदी करायला निघुन जातात. नाहीतर मुलं एकटे असल्यास स्वत:ला कारमध्ये लॉककरुन घेतात. या प्रकारच्या घटना थांबवण्यासाठी पालकांना सतर्क आणि सावधान राहण्याची गरज आहे. त्यामुळे आज कामाची बातमीमध्ये आपण कारमधील मुलांच्या सुरक्षेबाबत कोणती खबरदारी घ्यावी याबद्दल बोलणार आहोत. तुम्ही हे देखील शिकाल की- -प्रवास करताना मुलांना कारमध्ये सुरक्षित कसे ठेवायचे?-जर एखादा मुलगा कारमध्ये लॉक झाला असेल तर काय करावे? तज्ज्ञ- डॉ. अंशु शर्मा, बालरोगतज्ज्ञ (मथुरा) प्रश्न: एखादा मुलगा बराच वेळ कारमध्ये बंद असल्यास त्याचा मृत्यू होऊ शकतो. असे का घडते उत्तरः जर तुम्ही बंद कारमध्ये जास्त वेळ राहिलात तर हवेचा प्रवाह थांबतो, ज्यामुळे कारमधील ऑक्सिजनची पातळी कमी होऊ लागते. हळूहळू कारमधील कार्बन डायऑक्साइडची पातळी वाढू लागते आणि ऑक्सिजनची पातळी कमी होऊ लागते. एका बिंदूनंतर, श्वास घेणे अशक्य होते आणि आतल्या व्यक्तीचा गुदमरणे सुरू होते. याशिवाय उष्णतेमुळे कारमधील कार्बन मोनोऑक्साइड वायूची पातळीही वाढते. यामुळे आतून गुदमरल्यासारखे देखील होते. याशिवाय जर गाडी उन्हात उभी केली असेल आणि तिचा एसी बंद असेल तर थोड्याच वेळात आतील तापमान बाहेरच्या तापमानापेक्षा दुप्पट होऊ शकते. अशा परिस्थितीत अतिउष्णतेमुळे गुदमरल्यासारखे देखील होऊ शकते. एकंदरीत बंद वाहनाच्या आत जास्त वेळ श्वास घेणे शक्य होत नाही. जर एखाद्या व्यक्तीला बर्याच काळापासून अशा परिस्थितीत अडकले असेल तर त्याचा श्वास घेण्यास असमर्थतामुळे मृत्यू होऊ शकतो. प्रश्न- लहान मुलांसोबत गाडीतून प्रवास करताना कोणत्या गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात? उत्तर- लहान मुलांचा मृत्यू किंवा गाड्यांचे गंभीर अपघात होण्याचे प्रमुख कारण म्हणजे पालकांचा निष्काळजीपणा. अनेकदा पालक मुलांना कारमध्ये एकटे सोडून खरेदीला जातात. मुले अनेक तास कारमध्ये बंद राहतात. अशा परिस्थितीत दुर्शघटना घडू शकते. यामुळे मुलांसोबत प्रवास करत असतांना काही गोष्टी लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे. कार खरेदी करताना, नक्कीच मुलांची सुरक्षा वैशिष्ट्ये पहा जर तुम्ही नवीन कार घेण्याचा विचार करत असाल तर त्यातील चाइल्ड सेफ्टी फीचर्स नक्कीच लक्षात ठेवा. यामध्ये चाइल्ड सेफ्टी लॉक, चाइल्ड सीट आणि सीटबेल्ट रिमाइंडरसारख्या गोष्टी महत्त्वाच्या आहेत. मुलांना कारच्या बटणापासून दूर राहण्यास शिकवा आजकाल ऑटोमॅटिक गाड्या आहेत. यात बटन दाबून गिअर बदलण्यापासून ते कारची खिडकी किंवा सनरूफ उघडण्यापर्यंतच्या सुविधा आहेत. या बटनांशी खेळणे मुलांसाठी धोकादायक ठरू शकते. त्यामुळे ही बटणे दाबणे धोकादायक आहे, हे पालकांनी मुलांना शिकवावे. लहान मुलाला नेहमी मागच्या सीटवर ठेवा अमेरिकन ऍकॅडमी ऑफ पेडियाट्रिक्स (एएपी) नुसार, 13 वर्षांखालील मुलांनी नेहमी मागच्या सीटवर बसावे. अपघात झाल्यास, मागील सीट पुढील सीटपेक्षा 70% सुरक्षित असते. याशिवाय, मुलाला कधीही समोरची एअर बॅग असलेल्या सीटवर बसवू नये. फ्रंट एअर बॅग प्रौढ व्यक्तीसाठी डिझाइन केल्या आहेत. ते अचानक उघडल्याने मुलाला गंभीर दुखापत होऊ शकते किंवा गुदमरणे होऊ शकते. लहान मुलांसाठी चाइल्ड सीट्स बसवा जर तुमच्या घरात लहान मूल असेल तर तुमच्या कारमध्ये नक्कीच स्वतंत्र चाइल्ड सीट बसवा. लहान मुलासोबत मुलाच्या सीटशिवाय प्रवास करू नये. लहान मुलांच्या आसनांमुळे अपघात झाल्यास मुलाला अतिरिक्त संरक्षण मिळते. तथापि, तुमच्या मुलाचे वय, उंची आणि वजनानुसार चाइल्ड सीट बसवा. कारमध्ये 'बेबी ऑन बोर्ड' स्टिकर लावण्याची खात्री करा जर तुम्ही मुलांसोबत प्रवास करत असाल तर गाडीच्या मागच्या बाजूला 'बेबी ऑन बोर्ड' स्टिकर नक्की लावा. याचा अर्थ कारमध्ये एक मूल आहे. हे चिन्ह इतर ड्रायव्हर्सना सावध करण्यासाठी लावले आहे, जेणेकरून ते कारच्या आजूबाजूला जाताना अधिक सावधगिरी बाळगू शकतील. याव्यतिरिक्त, अपघात झाल्यास, हे स्टिकर आपत्कालीन सेवांना सांगते की कारमध्ये एक अर्भक किंवा लहान मूल आहे, जेणेकरून ते त्वरित आवश्यक मदत देऊ शकतील. चालत्या गाडीत मुलाला अन्न किंवा पेय देऊ नका चालत्या गाडीत स्नॅक्स खाल्ल्याने मुलाच्या घशात अडकून श्वसनाचा त्रास होऊ शकतो. त्यामुळे मुलांना गाडी थांबवल्यावरच पेये आणि नाश्ता वगैरे द्यावे. याशिवाय, चालत्या गाडीत स्तनपान करणा-या बाळांनाही टाळावे. टीप - या बातमीची सुरुवात नुकत्याच घडलेल्या घटनेपासून झाली आहे, ज्यामध्ये सर्वात मोठा खलनायक दारू आहे. त्यामुळे दारू, ड्रग्ज किंवा कोणत्याही प्रकारची नशा यापासून सावध राहणे अत्यंत आवश्यक आहे. घरात, कारमध्ये किंवा सार्वजनिक ठिकाणीही तुमच्यासोबत एखादे लहान मूल असेल तर दारूला अजिबात हात लावू नका. अल्कोहोल आपल्या स्मरणशक्तीवर, निर्णयावर आणि निर्णय घेण्याच्या क्षमतेवर नकारात्मक परिणाम करते. अशा परिस्थितीत, आपण मुलांचे संरक्षण करण्यास पूर्णपणे सक्षम नसतात.

तुम्ही सोशल मीडियावर भांडता का?:तुम्ही भावनिक असंतुलनाचे बळी तर नाहीत ना! मनोचिकित्सकाकडून जाणून घ्या लक्षणे आणि प्रतिबंध

अमेरिकेत नुकत्याच निवडणुका झाल्या. या निवडणुकीत डोनाल्ड ट्रम्प विजयी झाले आहेत. एकीकडे सोशल मीडियावर ट्रम्प यांचे समर्थक आनंदाने भारावून गेले आहेत. त्याचवेळी, या निवडणूक निकालानंतर ट्रम्प यांच्या विरोधकांमध्ये दु:खाचा आणि संतापाची लाट आहे. निवडणूक निकालानंतर कमला हॅरिस आणि ट्रम्प यांचे समर्थक सोशल मीडियावर एकमेकांवर असभ्य टिप्पण्या आणि बेजबाबदार वर्तन करताना दिसले. भावनेपोटी सोशल मीडियावर अनेकजण असे करतात. जेव्हा आपण आपल्या भावनांवर नियंत्रण ठेवण्याऐवजी आपल्या भावनांच्या नियंत्रणात येतो तेव्हा आपण जास्त प्रतिक्रिया देऊ लागतो. ही परिस्थिती आपल्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यास तसेच आपल्या व्यावसायिक वाढीस हानी पोहोचवते. याशिवाय या परिस्थितीमुळे सामाजिक जडणघडणीचेही खोलवर नुकसान होते. आज आपण रिलेशनशिप कॉलममध्ये जाणून घेणार आहोत की- भावनिक असंतुलन म्हणजे काय? भावनिक असंतुलन म्हणजे आपल्या भावनांवर नियंत्रण ठेवू शकत नाही. विशिष्ट परिस्थितीत भावनिक आवेगांवर नियंत्रण नसणे. कधी कधी आपल्याला खूप राग येतो, तर कधी अचानक आपण खूप दुःखी होतो. आपण छोट्या-छोट्या गोष्टींवरही अतिरेक करतो, जे आपल्या मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यासाठी हानिकारक आहे. अतिरीक्त प्रतिक्रियांचे दोन प्रकार आहेत - प्रतिक्रियात्मक ओव्हररिएक्शन - प्रतिक्रियात्मक ओव्हररिएक्शन ही एक अट आहे जेव्हा तुम्ही एखाद्या इव्हेंटवर जास्त प्रतिक्रिया देता. सक्तीची अतिप्रतिक्रिया - सक्तीच्या अतिप्रतिक्रियेच्या बाबतीत, एखाद्याच्या प्रतिक्रियेवर कोणतेही नियंत्रण नसते. इच्छा नसतानाही, तुम्ही विशिष्ट पद्धतीने प्रतिक्रिया किंवा वागण्यास सुरुवात करता. भावनिक असंतुलनाची चिन्हे कधीकधी असे होते की तुम्हाला खूप प्रेम किंवा राग येतो, हे सामान्य आहे. हे कोणालाही होऊ शकते. पण कोणीतरी आपले भावनिक संतुलन गमावत आहे, तो भावनिक असंतुलनाच्या अवस्थेत जात आहे, हे कसे ओळखावे? हे समजून घेण्यासाठी आम्ही भोपाळ येथील सुप्रसिद्ध मानसोपचार तज्ज्ञ डॉ. सत्यकांत त्रिवेदी यांच्याशी बोललो. खालील ग्राफिकमध्ये भावनिक असंतुलनाची काही चिन्हे पाहा. जर तुम्हाला स्वतःमध्ये किंवा तुमच्या आजूबाजूच्या एखाद्या व्यक्तीमध्ये अशी चिन्हे दिसली तर ती व्यक्ती भावनिक असंतुलनाने ग्रस्त असण्याची शक्यता आहे. भावनिक असंतुलनाचे दुष्परिणाम काय आहेत? भावनिक असंतुलनामुळे आपल्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यालाच हानी पोहोचत नाही तर आपल्या सामाजिक संबंधांनाही हानी पोहोचते. नात्यात दुरावा जेव्हा आपण भावनिक असंतुलन सहन करतो तेव्हा आपल्याला छोट्या छोट्या गोष्टींमुळे चालना मिळते. अशा वेळी प्रत्येक बाबीवरून भांडण होऊन नाराजी निर्माण होते. नात्यात दुरावा निर्माण होतो. हा ताण आपल्याला आणि आपल्या प्रियजनांना भावनिक रीतीने ताणू शकतो. मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यावर परिणाम सतत तणाव आणि चिंता यामुळे मानसिक आरोग्य बिघडते. यामुळे झोपेची कमतरता, डोकेदुखी आणि हृदयाच्या समस्या देखील होऊ शकतात. आत्मविश्वासाचा अभाव भावनिक असंतुलनामुळे व्यक्तीचा आत्मविश्वास कमी होतो. त्याला त्याच्या निर्णयांबद्दल आणि नातेसंबंधांबद्दल गोंधळ वाटू लागतो. आणि यामुळे, तो अनेकवेळा चुकीचे निर्णय घेतो, ज्यामुळे त्याच्या वैयक्तिक संबंधांवर तसेच सामाजिक संबंधांवर वाईट परिणाम होतो. समाजापासून अंतर आणि अलगाव भावनिक असंतुलनामुळे व्यक्ती समाजापासून विभक्त होऊ लागते. तो मित्र आणि कुटुंबापासून दूर राहू लागतो. याचा माणसाच्या सामाजिक जीवनावर तसेच मानसिक आरोग्यावर विपरीत परिणाम होतो. भावनिक असंतुलनापासून स्वतःचे रक्षण कसे करावे? भावनिक असंतुलनापासून स्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी येथे आपण काही महत्त्वाच्या पर्यायांवर चर्चा करू. यामध्ये आम्ही तुमचे ट्रिगर्स कसे समजून घ्यावे, परिस्थितीचे मूल्यांकन कसे करावे आणि इतर पद्धतींबद्दल बोलू. प्रथम खालील ग्राफिकमध्ये मानसोपचार तज्ज्ञांनी दिलेल्या काही सूचनांचा विचार करा - तुमचे ट्रिगर ओळखा लहानसहान गोष्टींवरूनही आपण वारंवार अतिप्रक्रिया करत असू किंवा आपला स्वभाव गमावून बसलो तर ते धोक्याचे लक्षण आहे. याचा अर्थ आपल्यात सर्व काही ठीक नाही. अशा परिस्थितीत, आपण त्या गोष्टींकडे लक्ष दिले पाहिजे जे आपल्याला भावनिकदृष्ट्या अस्थिर करतात. आपण या गोष्टींकडे अगोदरच लक्ष दिले पाहिजे आणि अशा परिस्थितीत अतिप्रक्रिया करण्याऐवजी इतर पर्यायांचा विचार केला पाहिजे. शांत व्हा आणि परिस्थितीचे मूल्यांकन करा सहसा जास्त प्रतिक्रिया काही खोल समस्येशी संबंधित असते. काहीवेळा आमची अतिप्रतिक्रिया भूतकाळातील आघाताशी जोडलेली असू शकते. अशा परिस्थितीत, आपण या प्रकारच्या आघातातून समजून घेण्याचा, स्वीकारण्याचा आणि बरा करण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे. प्रतिक्रिया देण्याऐवजी प्रतिसाद द्या जेव्हा तुम्हाला ओव्हररिॲक्ट वाटत असेल तेव्हा थांबा आणि परिस्थिती किंवा घटनेशी कोणत्या भावना संबंधित आहेत याचा विचार करा. स्वतःला विचारा, भूतकाळात घडलेल्या एखाद्या गोष्टीवर मी जास्त प्रतिक्रिया देत आहे का? मी जास्त प्रतिक्रिया देण्याऐवजी विचारपूर्वक प्रतिसाद देऊ शकतो? भूतकाळ बदलणे आपल्या हातात नाही, परंतु वर्तमानात आपल्या वागण्यावर नियंत्रण ठेवणे आपल्या हातात आहे. आत्म-करुणा सराव स्वतःबद्दल दयाळू असण्यामुळे आपल्याला अतिप्रतिक्रिया नियंत्रित करण्यास मदत होते. जेव्हा भावना आपल्यावर वर्चस्व गाजवतात तेव्हा अनेकवेळा आपण स्वतःला शाप देऊ लागतो. जर आपण अतिप्रतिक्रियांपासून शिकलो आणि पुढच्या वेळी अधिक हुशारीने प्रतिक्रिया दिली तर ते मानसिक शांतता आणि संतुलन राखण्यास मदत करते. याद्वारे आपण परिस्थितीला अधिक सकारात्मक पद्धतीने तोंड देऊ शकतो.

मुलांचा सरासरी स्क्रीन टाइम 7 तास:तंत्रज्ञान जीवाचा शत्रू होऊ नये, जाणून घ्या मानसोपचार तज्ज्ञांकडून डिजिटल डिटॉक्सच्या टिप्स

आजच्या डिजिटल युगात स्क्रीन टाइम हे आपल्या सर्वांसाठी एक महत्त्वाचे आव्हान बनले आहे. स्मार्टफोन, टॅब्लेट आणि इतर इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे आपल्या जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग बनली आहेत. त्याचा सर्वाधिक विपरीत परिणाम मुलांवर होतो. ही उपकरणे मुलांसाठी माहितीपूर्ण आणि मनोरंजक असू शकतात, परंतु त्यांच्या अतिवापरामुळे मुलांच्या आरोग्यावर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. स्क्रीनवर जास्त वेळ घालवल्याने मुलांच्या मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यावर नकारात्मक परिणाम होतो. मात्र, मुलांच्या स्क्रीन टाइमवर नियंत्रण ठेवणे हे आजच्या पालकांसाठी अवघड काम आहे. अनेक वेळा बळजबरीमुळे पालक मुलांसाठी खलनायक ठरतात. अशा परिस्थितीत, डिजिटल डिटॉक्स हा एक प्रभावी उपाय आहे, जो मुलांना स्क्रीनच्या दुष्परिणामांपासून वाचवण्यास मदत करू शकतो. नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑन ड्रग ॲब्युज (NIDA) च्या अहवालानुसार, किशोरवयीन मुले दररोज 7 तास, 22 मिनिटे स्क्रीनवर घालवतात. तर या संशोधनात शाळेत शिकत असताना वापरल्या जाणाऱ्या कॉम्प्युटर स्क्रीन टाइमचा समावेश करण्यात आलेला नाही. अशा परिस्थितीत आज आपण कामाच्या बातमीमध्ये डिजिटल डिटॉक्सबद्दल बोलू आणि ते जाणून घेऊया - प्रश्न- डिजिटल डिटॉक्स म्हणजे काय? उत्तर- आजकाल मोठ्या प्रमाणात लोक स्मार्टफोन, इंटरनेट आणि कॉम्प्युटरच्या व्यसनाने त्रस्त आहेत. या व्यसनापासून मुक्त होण्याच्या प्रक्रियेला डिजिटल डिटॉक्स म्हणतात. या प्रक्रियेत, आम्ही स्मार्टफोन, संगणक, टॅब्लेट आणि सोशल मीडिया यांसारख्या डिजिटल उपकरणांपासून काही काळ दूर राहतो. प्रश्न- मुलांमध्ये स्क्रीन टाइमचे दुष्परिणाम काय होऊ शकतात? उत्तर- स्क्रीनवर जास्त वेळ घालवणे मुलांच्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यासाठी हानिकारक आहे. स्क्रीनवर सतत लक्ष केंद्रित केल्याने मुलांच्या डोळ्यांवर ताण वाढतो, ज्यामुळे डोळ्यांची जळजळ, अंधुक दृष्टी, डोकेदुखी आणि चिंता यासारख्या समस्या उद्भवू शकतात. याव्यतिरिक्त, स्क्रीनचा जास्त वापर केल्याने एकाग्रतेचा अभाव, झोपेमध्ये व्यत्यय आणि मुलांमध्ये चिडचिडेपणा वाढू शकतो. प्रश्न- डिजिटल डिटॉक्स महत्वाचे का आहे? उत्तर- स्क्रीनवर जास्त वेळ घालवणाऱ्या मुलांचा सामाजिक विकास कमी होऊ शकतो. या वयात जास्त स्क्रीन टाइम त्यांच्या शारीरिक विकासाबरोबरच मेंदूच्या विकासात अडथळा आणू शकतो. प्रश्न- आपण स्क्रीन टाइम कसा कमी करू शकतो? उत्तर- मुलांचा स्क्रीन टाइम कमी करण्यासाठी पालक काही सोप्या आणि प्रभावी पद्धतींचा अवलंब करू शकतात. या पद्धती केवळ मुलांचा स्क्रीन टाइम मर्यादित करत नाहीत तर त्यांना स्क्रीनला पर्याय म्हणून इतर सर्जनशील कामात गुंतवून ठेवू शकतात. स्क्रीन टाइम सेट करा मुलांचा स्क्रीन टाइम मर्यादित करण्याचा सर्वात सोपा मार्ग म्हणजे त्यांच्यासाठी वेळ मर्यादा सेट करणे. स्क्रीनसाठी दररोज फक्त एक किंवा दोन तास ठेवा. त्यांचा स्क्रीन टाइम कधी सुरू होईल आणि कधी संपेल हे त्यांना स्पष्ट करा. डिजिटल उपकरणांचा वापर मर्यादित करा मुलांना फक्त शैक्षणिक हेतूंसाठी स्क्रीन वापरण्याची परवानगी द्या. तसेच, तुमच्या सवयी बदला आणि मुलांसमोर फोन वापरणे टाळा. 'नो स्क्रीन' डे पाळा आठवड्यातील एक दिवस नो स्क्रीन डे म्हणून पाळा. या दिवसाचा सर्जनशील कार्यात उपयोग करा. या दिवशी मुलांना अशा उपक्रमांमध्ये सहभागी करून घ्या, ज्यासाठी ते या दिवसाची आतुरतेने वाट पाहतात. प्रश्न- डिजिटल डिटॉक्ससाठी काय उपाययोजना कराव्यात? उत्तर- मुलांचा स्क्रीन टाइम कमी करण्यासाठी काही सोप्या आणि प्रभावी पद्धतींचा अवलंब केला जाऊ शकतो. या पद्धतींनी मुलांचा स्क्रीन टाइम तर कमी करता येतोच, पण त्यांचे लक्ष इतर सर्जनशील कामांकडे वळवता येते. त्यांचा अभ्यासात रस वाढवा मुलांना पुस्तके वाचण्यास प्रवृत्त करा. त्यांना मनोरंजक आणि माहितीपूर्ण पुस्तके द्या. जेणेकरून ते अभ्यासाचा आनंद घेऊ शकतील. मुलांना कथा, चित्र पुस्तके आणि माहितीपूर्ण पुस्तकांकडे आकर्षित करून ते अभ्यासावर लक्ष केंद्रित करतील आणि डिजिटल उपकरणांपासून दूर राहतील. निसर्गाच्या संपर्कात राहा मुलांना बाहेर घेऊन जा, जिथे ते निसर्गाच्या जवळ असू शकतात. उद्यानात फिरणे, डोंगरात ट्रेकिंग करणे किंवा बागेत वेळ घालवणे त्यांच्यासाठी खूप फायदेशीर आहे. मुलांसोबत कला आणि हस्तकला करा मुलांना कला आणि हस्तकलांमध्ये गुंतवून ठेवणे हा त्यांचा स्क्रीन टाइम कमी करण्याचा उत्तम मार्ग आहे. त्यांना चित्र काढायला, रंग देण्यास किंवा इतर काही कलाकुसर करायला शिकवा जेणेकरून ते स्क्रीनऐवजी या सर्जनशील कार्यावर लक्ष केंद्रित करू शकतील. कौटुंबिक कामाची योजना करा मुलांना कुटुंबासोबत वेळ घालवण्याची सवय लावा. घरी बोर्ड गेम खेळा, कथा सांगा किंवा त्यांच्याबरोबर स्वयंपाक करा. यामुळे मुलांचा स्क्रीन टाइम तर कमी होईलच पण कुटुंबातील सदस्यांमधला सखोल बंधही निर्माण होईल. डिजिटल उपकरणांना पर्याय द्या स्क्रीनला पर्याय म्हणून मुलांना इतर सर्जनशील काम सुचवा. त्यांना खेळ, पुस्तके वाचणे, चित्रकला आणि इतर कार्यांमध्ये रस वाढवण्यासाठी प्रोत्साहित करा. याव्यतिरिक्त, तुम्ही मुलांना त्यांच्या आवडीनुसार, संगीत, नृत्य किंवा नवीन कौशल्य शिकण्यासारख्या कामात गुंतवून ठेवू शकता. स्वतःमध्येही बदल घडवून आणा मुलांचा स्क्रीन टाइम कमी करण्यासाठी पालकांनी स्वतः स्क्रीन टाइम नियंत्रित केला पाहिजे. जर पालक स्वत: स्क्रीनसमोर कमी वेळ घालवतात, तर मुले देखील त्याच वर्तनाचा अवलंब करतील. स्क्रीन टाइमिंगचा प्रभाव पाहा स्क्रीन टाइम मर्यादित केल्यानंतर मुलांच्या वर्तनात काही बदल तुमच्या लक्षात येऊ शकतात. मुलांच्या एकाग्रता, झोपेची गुणवत्ता आणि सामाजिक वर्तनात सकारात्मक बदल होऊ शकतात. मुलांच्या शारीरिक हालचाली देखील सुधारू शकतात, ज्यामुळे त्यांचा सर्वांगीण विकास होतो.

दंगल गर्ल फातिमा सना शेखला मिरगीचा त्रास:जगातील 20% रुग्ण भारतात, फिट आल्यास काय करावे डॉक्टरांकडून जाणून घ्या

दंगल गर्ल फातिमा सना शेख नुकतीच तिच्या एपिलेप्सी (मिरगी) या आजाराबद्दल बोलली आहे. तिने एका मुलाखतीत सांगितले होते की, दंगल चित्रपटाच्या शूटिंगदरम्यान तिला तिच्या आजाराची माहिती मिळाली. तिने असेही सांगितले की सुरुवातीला काही दिवस तिला मिरगीसारखा आजार होऊ शकतो हे तिला मान्य नव्हते. त्यामुळे सुरुवातीला तिने यासाठी कोणतेही औषध घेतले नाही. तिला सेटवर अचानक मिरगीचा झटका येऊ शकतो, अशी भीती वाटत होती. याचे कारण म्हणजे मिरगीबद्दल लोकांमध्ये जागरुकता नाही. लोकांना असे वाटते की त्याने ड्रग्ज घेतले असावे किंवा त्याला भुतांनी पछाडले असावे. एपिलेप्सी ही एक न्यूरोलॉजिकल स्थिती आहे. यामध्ये चेतापेशी योग्य प्रकारे सिग्नल देणे थांबवतात, त्यामुळे फेफरे पुन्हा पुन्हा येतात. मिरगी दरम्यान, मेंदूतील विद्युत क्रिया खूप तीव्र होतात. या काळात व्यक्तीचे शरीर विचित्र पद्धतीने वाकू शकते. त्याला झटके येऊ शकतात आणि या दरम्यान तो बेशुद्ध देखील होतो. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) च्या म्हणण्यानुसार, जगात सुमारे 5 कोटी लोक मिरगीने ग्रस्त आहेत. भारतात जवळपास एक कोटी लोकांना मिरगीचा सामना करावा लागत आहे. याचा अर्थ असा की जगातील 20% एपिलेप्सी रुग्ण एकट्या भारतात आहेत. त्यामुळे आज 'सेहतनामा' मध्ये आपण एपिलेप्सीबद्दल बोलणार आहोत. एपिलेप्सी म्हणजे काय? एपिलेप्सी हा मेंदूचा आजार आहे. यामध्ये आपल्या चेतापेशींच्या सिग्नलिंग पॉवरवर परिणाम होतो. हे मेंदूच्या पेशींच्या नुकसानीमुळे होते. यामुळे, मेंदूच्या पेशी असामान्य विद्युत सिग्नल तयार करू लागतात, त्यामुळे झटके येतात. अपस्मार का होतो? अपस्मार (मिरगी) कोणालाही कधीही होऊ शकतो. डॉ. बिप्लब दास म्हणतात की ७०% प्रकरणांमध्ये त्यामागील कारणे अचूकपणे सांगता येत नाहीत. तथापि, काही प्रकरणांमध्ये असे दिसून आले आहे की जर एखाद्याच्या पालकांपैकी एक किंवा दोघांना अपस्मार असेल तर त्या व्यक्तीला देखील अपस्माराचा त्रास होतो. काही प्रकरणांमध्ये, असे दिसून आले आहे की डोक्याला दुखापत झाल्यामुळे अपस्माराचे दौरे होतात. याची इतर कोणती कारणे असू शकतात, ग्राफिकमध्ये पाहा: ब्रेन ट्यूमर, स्मृतिभ्रंश आणि पक्षाघात झाल्यास मेंदूच्या पेशी खराब होतात, असे डॉ.बिप्लब दास सांगतात. याचा परिणाम सिग्नलिंगवर होतो. म्हणून, या वैद्यकीय स्थितींमध्ये मिरगी देखील होऊ शकते. एपिलेप्सीची लक्षणे कोणती? एपिलेप्सीमुळे सहसा फेफरे येतात. या काळात व्यक्ती चेतना गमावते. त्याच्या शरीराचे स्नायू अनियंत्रित होतात आणि शरीर विचित्र पद्धतीने कडक होऊ शकते. यावेळी, शरीरात थरकाप आणि थरथरणे असू शकते. अपस्मार किरकोळ असल्यास, गोंधळाची तात्पुरती स्थिती उद्भवू शकते. कधीकधी असे होऊ शकते की एखादी व्यक्ती एका जागी बराच वेळ टक लावून पाहत राहते. त्याला अचानक खूप गरम किंवा थंड वाटू शकते. जेव्हा एपिलेप्सीची समस्या गंभीर होते तेव्हा फेफरे येतात आणि स्थिती खूप वाईट होऊ शकते. एपिलेप्सीचे ट्रिगर पॉईंट काय आहेत? डॉ. बिप्लब दास म्हणतात की एखाद्या व्यक्तीला आठवड्यातून एकदा अपस्माराचे झटके येण्याची शक्यता असते, तर दुसऱ्या व्यक्तीला दिवसातून अनेक वेळा झटके येऊ शकतात. असे घडते कारण दुसऱ्या व्यक्तीची जीवनशैली आणि आहारामुळे अपस्माराचा झटका येतो. एपिलेप्सी हा मेंदूचा आजार आहे, त्यामुळे जास्त ताणतणाव याला कारणीभूत ठरू शकतो आणि दौरे होऊ शकतात. जर तुम्हाला नीट झोप येत नसेल तर त्यामुळे मिरगीचा त्रासही होऊ शकतो. डॉ. बिप्लब दास म्हणतात की प्रत्येकाचे स्वतःचे ट्रिगर असू शकतात. हे आपण स्वतःच्या अनुभवातून शोधले पाहिजे. समजा एखाद्याला कॉफी प्यायच्या दिवशी नेहमीपेक्षा जास्त फेफरे आली आणि त्याला अधिक समस्यांना तोंड द्यावे लागले. अशा परिस्थितीत, कॅफिन हा त्या व्यक्तीसाठी ट्रिगर पॉइंट असतो. त्याचप्रमाणे, सर्व रूग्ण स्वतःचे ट्रिगर पॉइंट शोधू शकतात आणि ते टाळून, ते काही प्रमाणात फेफरे नियंत्रित करू शकतात. एखाद्याला अपस्माराचा झटका आल्यास काय करावे? डॉ. बिप्लब दास म्हणतात की एपिलेप्सीच्या बहुतेक प्रकरणांमध्ये, चक्कर आल्यास कोणत्याही आपत्कालीन वैद्यकीय मदतीची आवश्यकता नसते. याचा अर्थ असाही होतो की जर एखाद्याला झटका येऊ लागला तर तो थांबवता येत नाही. या काळात झटका आलेल्या व्यक्तीच्या जवळ असाल तर पळून जाण्याऐवजी त्याच्या जवळ राहणे गरजेचे आहे. जर झटका सौम्य असेल तर खालील गोष्टी लक्षात ठेवा. जर तुम्हाला टॉनिक-क्लोनिक दौरा असेल, म्हणजे अनियंत्रित धक्के असतील, तर तुम्ही पुढील गोष्टी करू शकता: एपिलेप्सीबद्दल लोकप्रिय मिथक आणि तथ्ये मान्यता: एपिलेप्सी म्हणजे वेडेपणा. वस्तुस्थिती: नाही. इतर रोगांप्रमाणे, ही एक न्यूरोलॉजिकल आरोग्य स्थिती आहे. त्याचा उपचार न्यूरोलॉजीमध्ये आहे. गैरसमज: मिरगीचा झटका आल्यावर एखाद्याच्या मोज्यांचा वास दिला पाहिजे. वस्तुस्थिती: नाही. हे चुकीचे आणि अवैज्ञानिक आहे. हे कधीही करू नका. गैरसमज: एपिलेप्सी कधीही बरा होत नाही. तथ्य: खरे नाही. सुमारे 75% रुग्णांना एपिलेप्सीच्या हल्ल्यापासून औषधांनी आराम मिळतो. मात्र, औषध घेत राहावे लागते. गैरसमज: अपस्माराचा झटका आल्यास रुग्णाच्या तोंडात चमचा टाकावा. वस्तुस्थिती: नाही. त्यावेळी तोंडात काहीही घालू नये. अनेक वेळा रुग्ण स्वतःची जीभ दातांनी दाबतो. अशा स्थितीत रुग्णाच्या तोंडात कापड टाकता येते. पण चमचा किंवा कोणतीही कठीण वस्तू कधीही ठेवू नका.

ओठांची काळजी कशी घ्यावी

ओठांची काळजी कशी घ्यावी

मधुमेहाचे सर्वाधिक रुग्ण

मधुमेहाचे सर्वाधिक रुग्ण

आतड्यांसंबंधी जळजळ लक्षणे

आतड्यांसंबंधी जळजळ लक्षणे

त्वचा टॅनिंग कमी करण्यासाठी

त्वचा टॅनिंग कमी करण्यासाठी

जगातील 25% टीबी रुग्ण भारतात:25 लाखांहून अधिक लोकांना टीबी, डॉक्टरांकडून जाणून घ्या लक्षणे आणि प्रतिबंधात्मक उपाय

भारताने 2025 पर्यंत क्षयरोग (टीबी) या आजाराचे उच्चाटन करण्याचे लक्ष्य ठेवले होते. या कामासाठी सरकारने 2023 या आर्थिक वर्षात 3400 कोटी रुपयांची तरतूद केली होती. आजमितीस सर्व सरकारी रुग्णालयांमध्ये क्षयरोगावरील उपचार मोफत असून रुग्णांना उपचारादरम्यान सकस आहारासाठी दरमहा एक हजार रुपये मिळतात. मात्र, जागतिक आरोग्य संघटनेच्या (WHO) नुकत्याच आलेल्या आकडेवारीनंतर या ध्येयापर्यंतचा मार्ग अवघड वाटत आहे. जागतिक आरोग्य संघटनेने अलीकडेच एका अहवालात म्हटले आहे की 2023 मध्ये जगभरात 80 लाखांहून अधिक टीबीचे रुग्ण आढळले आहेत. चिंतेची बाब म्हणजे डब्ल्यूएचओने 1995 पासून याचा मागोवा ठेवण्यास सुरुवात केली आणि तेव्हापासून आतापर्यंत कोणत्याही वर्षात टीबीची नोंद झालेली ही सर्वाधिक संख्या आहे. ही आकडेवारी भारतासाठी अत्यंत चिंतेची बाब आहे, कारण निर्मूलन मोहीम असूनही, जागतिक क्षयरोगाच्या 25% प्रकरणे एकट्या भारतात नोंदवली जातात. 2023 मध्ये भारतात क्षयरोगाची एकूण 25 लाख 37 हजार प्रकरणे नोंदवण्यात आली. तर यापूर्वी 2022 मध्ये सुमारे 24 लाख 22 हजार प्रकरणे नोंदवली गेली होती. 2023 मध्ये जगभरात 12 लाख 50 हजार लोकांचा टीबीमुळे मृत्यू होण्याची शक्यता आहे. तर भारतात 2023 मध्ये टीबीमुळे 3 लाख 20 हजारांहून अधिक लोकांचा मृत्यू झाला आहे. म्हणूनच आज ' सेहतनामा ' मध्ये आपण टीबीबद्दल बोलणार आहोत. तुम्ही हे देखील शिकाल की- क्षयरोग किंवा टीबी म्हणजे काय? टीबी हा संसर्गजन्य आजार आहे. त्याचे बॅक्टेरिया सहसा फुफ्फुसाच्या ऊतींवर परिणाम करतात. तथापि, काहीवेळा तो पाठीचा कणा, मेंदू किंवा मूत्रपिंड यांसारख्या इतर अवयवांवर देखील परिणाम करू शकतो. टीबी का होतो? टीबी हा मायकोबॅक्टेरियम ट्यूबरक्युलोसिस नावाच्या जिवाणूमुळे होतो. हे जीवाणू हवेतून पसरतात आणि सहसा फुफ्फुसांना संक्रमित करतात. टीबी हा संसर्गजन्य आजार नक्कीच आहे, पण तो फारसा सहज पसरत नाही. जेव्हा एखादी व्यक्ती संक्रमित व्यक्तीभोवती बराच वेळ घालवते तेव्हा त्याला देखील या आजाराची लागण होऊ शकते. टीबी कसा पसरतो? क्षयरोगाची लागण झालेल्या व्यक्तीच्या तोंडातून बाहेर पडणारे जंतू जेव्हा तो खोकतो, शिंकतो, बोलतो, गातो किंवा हसतो तेव्हा जवळच्या लोकांना संक्रमित करू शकता. केवळ सक्रिय क्षयरोग असलेले लोकच संसर्गजन्य असतात. त्याची खास गोष्ट म्हणजे जर जीवाणू आपल्या श्वासाद्वारे शरीरात शिरले असतील तर बहुतेक लोकांचे शरीर या जीवाणूंशी लढण्यास आणि त्यांना वाढण्यापासून रोखण्यास सक्षम असते. या लोकांच्या शरीरात बॅक्टेरिया निष्क्रिय राहतात. तथापि, ते शरीरात जिवंत राहतात आणि नंतर कधीही सक्रिय होऊ शकतात. याला लेटेंट ट्यूबरकुलोसिस इंफेक्शन (LTBI) किंवा सुप्त क्षयरोग म्हणतात. या लोकांची रोगप्रतिकारक शक्ती नंतर कमकुवत झाली तर हे जीवाणू सक्रिय होऊन आक्रमण करतात. टीबीची लक्षणे कोणती? ज्या लोकांचा क्षयरोग सक्रिय नाही त्यांना कोणतीही लक्षणे दिसत नाहीत. मात्र, या लोकांची क्षयरोगाची तपासणी केल्यास हा आजार ओळखता येतो. सक्रिय टीबी असलेल्या लोकांमध्ये अनेक लक्षणे दिसू शकतात. ग्राफिक पाहा: ही टीबीची सामान्य लक्षणे आहेत, जी सामान्यतः फुफ्फुसांना संसर्ग झाल्यास दिसून येतात. क्षयरोगामुळे इतर अवयवांवरही परिणाम होत असल्यास, या कारणास्तव इतर लक्षणे देखील दिसू शकतात: टीबीचे निदान करण्यासाठी कोणत्या प्रकारच्या चाचण्या केल्या जातात? टीबी शोधण्यासाठी दोन प्रकारच्या स्क्रीनिंग चाचण्या आहेत. मंटोक्स ट्यूबरक्युलिन स्किन टेस्ट (TST) आणि रक्ताची टेस्ट. यामध्ये त्वचा आणि रक्त तपासणी केली जाते. स्क्रिनिंगमध्ये एखादी व्यक्ती पॉझिटिव्ह आढळल्यास, टीबीमुळे फुफ्फुसांना झालेले नुकसान आढळून येते. उपचार हे फुफ्फुसाच्या नुकसानीच्या पातळीवर आणि टीबी सक्रिय आहे की नाही यावर अवलंबून असते. यासाठी खालील चाचण्या केल्या जातात: टीबीवर उपचार काय? जेव्हा सक्रिय क्षयरोगाचे निदान होते, तेव्हा औषधांचे संयोजन सहसा 6 ते 9 महिन्यांपर्यंत घ्यावे लागते. उपचाराचा कोर्स पूर्ण न केल्यास, टीबी संसर्ग परत येण्याची दाट शक्यता असते. यामध्ये सर्वात मोठा धोका हा आहे की जर संसर्ग पुन्हा झाला तर मागील कोर्समध्ये दिलेली औषधे यावेळी कुचकामी ठरतील. त्यामुळे टीबीच्या औषधाचा कोर्स पूर्ण करणे अत्यंत आवश्यक आहे. क्षयरोगाचा संसर्ग टाळायचा असेल तर काय करावे? डॉ.शिवानी स्वामी सांगतात की, जर तुम्हाला टीबीचा संसर्ग टाळायचा असेल तर तुमची प्रतिकारशक्ती मजबूत ठेवा आणि पोषणयुक्त आहार घ्या. जर रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत असेल तर आपले शरीर टीबीचे जीवाणू निष्क्रिय करते. रोगप्रतिकार शक्ती देखील महत्वाची आहे कारण बऱ्याच लोकांना सुप्त क्षयरोगाचा त्रास होतो आणि जेव्हा प्रतिकारशक्ती कमकुवत असते तेव्हा टीबीचे जीवाणू सक्रिय होऊ शकतात. रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत राहिल्यास, हे जीवाणू सक्रिय होऊ शकणार नाहीत. टीबीचा प्रसार रोखण्यासाठी तुम्ही काय करू शकता? जर तुम्ही एखाद्या संक्रमित व्यक्तीच्या आजूबाजूला राहत असाल तर तुमचे हात वारंवार धुवा. मास्क घाला आणि वेळोवेळी टीबीची टेस्ट करा. जर एखाद्याला टीबी झाला असेल तर ते पुढील गोष्टी करू शकतात.

वजन कमी करण्यासाठी कोथिंबिरीचे पाणी

वजन कमी करण्यासाठी कोथिंबिरीचे पाणी

फटाक्यांचा धूर घातक:दमा आणि कोविड ग्रस्तांसाठी धोकादायक, एअर प्युरिफायर संरक्षण करेल

भारतात, ऑक्टोबर ते मार्च हा काळ केवळ हिवाळा आणि सणांचा काळ नसून, या काळात उत्तर भारतातील अनेक राज्ये धुके आणि वायू प्रदूषणाने त्रस्त असतात. दिवाळी, ख्रिसमस आणि नववर्षाला देशभरात फटाके फोडले जातात. दिवाळीनंतर, काही शेतकरी शेतात पऱ्हाटी जाळतात, ज्याच्या धुरामुळे वायू प्रदूषण होते. हे प्रदूषण दमा किंवा श्वसनाच्या आजारांसाठी धोकादायक आहे. ग्लोबल बर्डन ऑफ डिसीज (GBD) 2021 च्या आकडेवारीनुसार, जगभरातील अस्थमामुळे होणाऱ्या मृत्यूंपैकी सुमारे 46% मृत्यू भारतात होतात. भारतात दरवर्षी 2 लाख लोक अस्थमामुळे मरतात. तसेच, कोविड-19 ग्रस्त लोकांसाठी वायू प्रदूषण ही एक गंभीर समस्या आहे. या परिस्थितीत, HEPA आणि कार्बन एअर प्युरिफायर सारखी उपकरणे या रुग्णांसाठी जीव वाचवणारी ठरू शकतात. त्यामुळे आज कामाच्या बातमीत आपण दमा रुग्णांसाठी फटाक्यांचा धूर किती घातक आहे याबद्दल बोलणार आहोत. प्रश्न- भारतात अस्थमाग्रस्तांची संख्या किती आहे? उत्तर- भारतात अस्थमाच्या रुग्णांची संख्या सातत्याने वाढत आहे. ग्लोबल बर्डन ऑफ डिसीज (GBD) नुसार, भारतात 3.5 कोटींहून अधिक लोक दम्याने ग्रस्त आहेत. जगातील इतर कोणत्याही देशाच्या तुलनेत ही संख्या सर्वाधिक आहे. लहान मुले आणि वृद्धांमध्ये त्याची प्रकरणे झपाट्याने वाढत आहेत. भारतातील शहरी भागात बांधकामे आणि वाहनांमधून निघणारा धूर यामुळे ही समस्या अधिक गंभीर बनली आहे. ग्रामीण भागातही धूळ जाळणे, स्वयंपाकघरात लाकूड आणि शेणखताचा वापर आणि प्रदूषणाशी संबंधित अन्य कारणांमुळे दम्याच्या रुग्णांमध्ये वाढ होत आहे. प्रश्न: फटाक्यांचा धूर कोणासाठी जास्त धोकादायक आहे? उत्तर- फटाक्यांच्या धुरात नायट्रोजन डायऑक्साइड, कार्बन डायऑक्साइड, सल्फर डायऑक्साइड यांसारखे हानिकारक घटक असतात. हे विषारी वायू श्वास घेताना फुफ्फुसात पोहोचतात. दमा आणि कोविड नंतरच्या समस्यांनी ग्रस्त लोकांसोबतच फटाक्यांचा धूर वृद्ध, लहान मुले आणि गर्भवती महिलांनाही हानी पोहोचवू शकतो. मुलांची रोगप्रतिकारक शक्ती कमी असल्याने फटाक्यांचा धूर त्यांच्यासाठी धोकादायक आहे. शिवाय, ते वृद्धांसाठी देखील हानिकारक आहे. वाढत्या वयामुळे त्यांची प्रकृती आधीच कमकुवत झाली आहे. अशा परिस्थितीत प्रदूषित हवा त्यांच्या फुफ्फुसांना आणि घशाला इजा पोहोचवू शकते. तसेच, गरोदरपणात प्रदुषणाच्या संपर्कात आल्याने गर्भातील मुलाचा विकास खुंटू शकतो. प्रश्न- फटाक्यांच्या धुरामुळे शरीराला कसे नुकसान होते? उत्तर : फटाक्यांच्या धुरात असलेले विषारी घटक श्वसनमार्गाद्वारे फुफ्फुसापर्यंत पोहोचतात. हे विषारी घटक फुफ्फुसांना इजा करतात. पीएम 2.5 (पार्टीकुलेट मॅटर) पऱ्हाटीच्या धुरात आढळतात. हे कण 2.5 मायक्रोमीटर किंवा त्याहून लहान आहेत. त्यामुळे लोकांना श्वास घेण्यास त्रास होणे, छातीत जड होणे, खोकला यांसारख्या समस्या उद्भवू शकतात. कॅलिफोर्निया एअर रिसोर्सेस बोर्ड (सीएआरबी) च्या अहवालानुसार, वायू प्रदूषणाच्या उच्च पातळीच्या संपर्कात असलेल्या लोकांचे सरासरी वय कमी होत आहे, विशेषत: पीएम 2.5 (पार्टीकुलेट मॅटर) आयुर्मान 1.5 ते कमी झाले आहे. यासोबतच अशा भागात राहणाऱ्या लोकांमध्ये हृदय आणि फुफ्फुसाच्या आरोग्याच्या समस्यांमध्येही वाढ झाली आहे. पार्टिक्युलेट मॅटर २.५ हे असे कण आहेत जे आपल्या केसांच्या जाडीपेक्षा तीस पटीने लहान असतात. हे कण आपल्या फुफ्फुसाच्या आतील पृष्ठभागावर स्थिरावतात. याच्या दीर्घकाळ संपर्कामुळे फुफ्फुसाचा कर्करोग किंवा इतर गंभीर आजार होऊ शकतात. यासोबतच आपले मानसिक आरोग्य आणि रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत होते. PM2.5 च्या दीर्घकाळ संपर्कामुळे दमा आणि ब्राँकायटिस सारखे आजार होऊ शकतात. प्रश्न- वायू प्रदूषण टाळण्यासाठी घरी कोणती खबरदारी घेतली जाऊ शकते? उत्तर- वाढत्या वायू प्रदूषणापासून स्वतःचे रक्षण करण्यासाठी या उपायांचा अवलंब केला जाऊ शकतो. प्रश्न- HEPA आणि कार्बन एअर प्युरिफायर कसे काम करतात? उत्तर- उच्च कार्यक्षमता पार्टिक्युलेट एअर (HEPA) आणि कार्बन एअर प्युरिफायर हे हवा स्वच्छ करण्यासाठी डिझाइन केलेले गॅझेट आहेत. बाजारात अनेक प्रकारचे गॅजेट्स उपलब्ध आहेत, जे एअर प्युरिफायरचे काम करतात. तथापि, सर्व गॅझेट HEPA आणि कार्बन फिल्टरसह सुसज्ज नाहीत. HEPA फिल्टर सिगारेट फिल्टर ०.३ मायक्रॉन इतके लहान कण, सिगारेटचा धूर, पाळीव प्राण्यांचे फर आणि कोंडा फिल्टर करतात. तर कार्बन फिल्टर हवेतील दुर्गंधी दूर करतो. अशा परिस्थितीत हे एअर प्युरिफायर दम्याच्या रुग्णांसाठी खूप फायदेशीर ठरू शकते. हे एअर फिल्टर तुम्ही तुमच्या जवळच्या व्यक्तींनाही भेट देऊ शकता. तुम्ही ते बाजारात किंवा ऑनलाइन अगदी वाजवी दरात खरेदी करू शकता. प्रश्न- भारतातील वायू प्रदूषणाची पातळी किती धोकादायक आहे? उत्तर- भारतातील अनेक शहरे जगातील सर्वाधिक प्रदूषित शहरांमध्ये आहेत. सेंटर फॉर रिसर्च ऑन एनर्जी अँड क्लीन एअर (CREA) च्या मध्य-वर्षाच्या आकडेवारीनुसार, मेघालयातील बर्निहाट शहर जानेवारी 2024 ते जून 2024 या कालावधीतील सर्वेक्षणात देशातील सर्वात प्रदूषित शहर असल्याचे आढळून आले. यानंतर हरियाणातील फरिदाबाद, राजधानी दिल्ली, गुरुग्राम, बिहारमधील भागलपूरसह अनेक शहरांचा हवा गुणवत्ता निर्देशांक धोकादायकरित्या खराब असल्याचे आढळून आले. या प्रदूषणामुळे लोकांमध्ये श्वसनाचे आजार झपाट्याने वाढत आहेत. प्रश्न- भारतातील वाढते वायू प्रदूषण रोखण्यासाठी सरकार कोणती पावले उचलत आहे? उत्तर- 2019 मध्ये, वायू प्रदूषण नियंत्रित करण्यासाठी भारत सरकारने राष्ट्रीय स्वच्छ वायु कार्यक्रम (NCAP) सुरू केला. यामध्ये 102 नॉन अटेन्मेंट शहरांची हवेची गुणवत्ता सुधारण्याचे काम केले जात आहे. अशा शहरांचा या यादीत समावेश करण्यात आला आहे, जे सलग 5 वर्षे राष्ट्रीय वातावरणीय वायु गुणवत्ता निर्देशांक (NAAQS) मानकांची पूर्तता करू शकले नाहीत. त्यात 43 स्मार्ट शहरांचाही समावेश आहे. वायू प्रदूषण कमी करण्यासाठी सरकारने अनेक पावले उचलली आहेत. यासाठी विविध उद्योग आणि क्षेत्रांसाठी नियम करण्यात आले आहेत. 17 प्रमुख प्रदूषक भागात 247 मॉनिटरिंगसाठी ऑनलाइन उपकरणे स्थापित करण्यात आली आहेत. बायोमास जाळण्यास बंदी घालण्यात आली आहे. मात्र, असे असूनही, उत्तर भारतातील अनेक राज्यांमध्ये रान जाळले जाते. हवेची गुणवत्ता मोजण्यासाठी राष्ट्रीय वायु गुणवत्ता निर्देशांक (AQI) लागू करण्यात आला आहे. सार्वजनिक वाहतुकीत मेट्रो आणि बसचा प्रचार केला जात आहे. यामध्ये आणखी अनेक सुधारणा समाविष्ट आहेत, त्या ग्राफिकद्वारे समजून घेऊया-

दिवाळीत मिठाई आणि पदार्थांमुळे वजन वाढले:पोषणतज्ञांकडून जाणून घ्या- फेस्टिव्ह फॅट कसे बर्न करावे

भारतात उत्सव म्हणजे काहीतरी गोड हे असणारच. दिवाळी हा स्वादिष्ट मिठाईंसोबतच प्रकाश आणि आनंदाचाही सण आहे. 14 वर्षांच्या वनवासानंतर भगवान श्री राम अयोध्येत परतल्याचा हा उत्सव आहे. त्रेतायुगात कधीतरी सुरू झालेली मिठाई आणि दिव्यांची ही परंपरा आजतागायत सुरू आहे. विशेष म्हणजे हा केवळ एक दिवसाचा उत्सव नाही. हा जवळपास आठवडाभराचा संपूर्ण पॅकेज फेस्टिव्हल आहे. यामध्ये, लोक त्यांच्या कुटुंबासह आणि मित्रांसोबत उत्सव साजरा करतात आणि मनभरून मिठाई खातात. आठवडाभर स्वादिष्ट पदार्थ आणि मिठाईचा आस्वाद घेतल्याने आपल्या कॅलरीजचा वापर खूप वाढतो. परिणामी आपले वजन झपाट्याने वाढते. याशिवाय मिठाई आणि पदार्थांचे अतिसेवन केल्याने आपल्या शरीरातील विषद्रव्ये वाढते. हे शरीरासाठी एक वेगळे आव्हान आहे. लठ्ठपणा आणि विषद्रव्ये मिळून अनेक आजारांचा धोका निर्माण होतो. म्हणूनच आज सेहतनामामध्ये आपण फेस्टिव्ह फॅटबद्दल बोलणार आहोत. तुम्ही हे देखील शिकाल की- सणासुदीत वजन झपाट्याने वाढते सणासुदीच्या दिवसात अनेकजण मिठाईचे सेवन मोठ्या प्रमाणात करतात. आजकाल बहुतेक खाद्यपदार्थ खूप तळलेले असतात. एकंदरीत, सणासुदीच्या दिवसांत खाल्ल्या जाणाऱ्या बहुतेक गोष्टी जास्त कॅलरीयुक्त पदार्थ असतात. त्यामुळे वजन झपाट्याने वाढते. सणाच्या आधी खबरदारी म्हणून बरेच लोक कार्ब आणि साखरयुक्त पदार्थ खाणे बंद करतात. जास्त साखरयुक्त पदार्थ खाणे किंवा ते पूर्णपणे टाळणे, दोन्ही मार्ग आपल्या शरीरासाठी हानिकारक असू शकतात. आपण आहारातून कार्बोहायड्रेट आणि चरबी पूर्णपणे कमी करू नये कारण संतुलित आहार आणि त्वरित उर्जेसाठी हे खूप महत्वाचे आहे. मात्र, त्याचे प्रमाण मर्यादित राहील याची काळजी घ्यावी. फेस्टिव्ह फॅट म्हणजे काय? सण-उत्सवांमध्ये वाढलेल्या वजनाला फेस्टिव्ह फॅट म्हणतात. साधारणपणे फेस्टिव्हल फूडमुळे लोकांचे वजन वाढते. याचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे सण-उत्सवात जास्त कॅलरीयुक्त अन्नाचे सेवन. हे वजन सामान्यतः साखर, कार्बोहायड्रेट्स आणि अतिरिक्त चरबी असलेल्या पदार्थांमुळे वाढते. फेस्टिव्ह फॅटची मुख्य कारणे फेस्टिव्ह फॅटच्या मुख्य कारणांमध्ये सणासुदीच्या दिवसांमध्ये मिठाईचे अतिसेवन यांचा समावेश होतो. लाडू, बर्फी, गुलाब जामुन यांसारख्या गोड पदार्थांमध्ये साखर आणि चरबीचे प्रमाण जास्त असते. साखर आणि चरबी दोन्ही वजन वाढण्यास जबाबदार असतात. याशिवाय, शॉर्टब्रेड, चिप्स आणि नमकीन यांसारख्या तळलेल्या पदार्थांच्या सेवनाने सणात वजन वाढते. या काळात, आपण आपली नियमित खाण्याची दिनचर्या सोडतो आणि असंतुलित अन्न खाण्यास सुरुवात करतो, ज्यामुळे चयापचय प्रभावित होते आणि वजन वाढते. दुपारचे जेवण व रात्रीचे जेवण वगळल्यानंतरही वजन वाढते आपल्यापैकी बरेच जण सणाच्या वेळी मिठाई किंवा कोणतीही डिश खाल्ल्यानंतर दुपारचे किंवा रात्रीचे जेवण करत नाहीत. असे असूनही त्यांचे वजन वाढते. अशा स्थितीत लोक विचार करतात की, थोडेसे खाऊन, दुपारचे जेवण वगळले तरी आपले वजन का वाढले? याचे कारण असे की आजकाल खाल्ल्या जाणाऱ्या स्नॅक्स आणि मिठाईंमध्ये त्यांच्या नेहमीच्या थाळीपेक्षा जास्त कॅलरीज असतात. हे असे समजून घ्या की एका समोस्यामध्ये 300 कॅलरीज असू शकतात आणि गुलाब जामुनमध्ये 200 कॅलरीज असू शकतात. सणासुदीच्या काळात दिनचर्येतील बदल हेही एक कारण आहे सण-उत्सवात, सुट्ट्या आणि कुटुंबातील सदस्य घरी येणे यामुळे आपला दिनक्रम बदलतो. आपण बहुतेक वेळ घरी घालवतो आणि आपण जे खातो त्यातून कॅलरीज बर्न करू शकत नाही. आजकाल बहुतेक लोक व्यायाम सोडून देतात. त्यामुळे चयापचय प्रक्रिया मंदावते आणि वजन वाढते. छोट्या स्नॅक्समध्ये भरपूर कॅलरीज असतात सण-उत्सवात आपण चिप्सची पाकिटे आणि घरी बनवलेला फराळ घेऊन टीव्ही बघत बसतो. थोडेसे खाल्ल्याने वजन वाढणार नाही असे आपल्याला वाटते. तर या छोट्या स्नॅक्समध्ये जास्त कॅलरीज असतात, ज्यामुळे आपले वजन वाढते. अशा प्रकारे फेस्टिव्ह फॅट कमी करा दिवाळीनंतर वाढलेले वजन कमी करण्यासाठी काही उपाय आहेत. वजन कमी करणे हे खूप अवघड काम असले तरी आज आम्ही तुम्हाला अशाच सोप्या पद्धतींबद्दल सांगणार आहोत ज्याचा अवलंब अनेक मोठे खेळाडू आणि सेलिब्रिटी करतात. अधूनमधून उपवास करून तुम्ही वजन कमी करू शकता अधूनमधून उपवास करताना, तुम्ही 16 तास अन्न वगळू शकता आणि 8 तास खाऊ शकता. हा उपवास आठवड्यातून दोनच दिवस करावा लागतो. ही प्रक्रिया वजन कमी करण्यास आणि पचन सुधारण्यास मदत करते. माजी क्रिकेटपटू सुनील गावस्कर, हॉलिवूड अभिनेता ह्यू जॅकमन आणि जॅकी चॅन यांसारखे अनेक लोक फिट राहण्यासाठी ही पद्धत अवलंबतात. तुमचे शरीर डिटॉक्स करा ग्रीन टीमध्ये अँटिऑक्सिडेंट असतात, जे चयापचय वाढवतात. विष आणि चरबी देखील कमी करते. सकाळी कोमट पाण्यात लिंबू पाणी, नारळ पाणी आणि जिरे पाणी पिऊन वजन कमी करू शकता. व्यायाम सुरू करा जर तुम्ही सणासुदीच्या काळात वर्कआउट सोडला असेल तर तुम्ही ते आता पुन्हा सुरू करावे. योगाबरोबरच जॉगिंग, ब्रिस्क वॉक, सायकलिंग आणि पोहणे यासारखे कार्डिओ व्यायाम करून तुम्ही कॅलरी बर्न करू शकता. तुमच्या आहारात फायबर आणि प्रोटीनचा समावेश करा फायबर आणि प्रथिने युक्त अन्न खाल्ल्याने लालसा कमी होते आणि तुम्हाला पोट भरल्यासारखे वाटते. कोशिंबीर, ताजी फळे, हिरव्या भाज्या, मूग, हरभरा डाळ, टोफू यांचा आहारात समावेश करायला हवा. भरपूर पाणी प्या पाणी शरीरातील चयापचय गतिमान करते आणि विषारी पदार्थ बाहेर काढण्यास मदत करते. दररोज किमान 8-10 ग्लास पाणी प्या. पुरेशी झोप महत्त्वाची आहे झोपेच्या कमतरतेमुळे वजनही वाढते. उत्सवानंतर, किमान 7-8 तास झोप घ्या. या काळात तुमचे शरीर पुन्हा कार्यरत होते आणि चयापचय वाढवते. यामुळे चरबी बर्न करण्यास मदत होते. सणाच्या आनंदाची जितकी काळजी आपण घेतो तितकीच काळजी दिवाळीच्या काळात किंवा नंतरही घेतली पाहिजे. निरोगी आणि तंदुरुस्त जीवनशैली हाच खरा सण आहे जो आपण दररोज साजरा करू शकतो.

रजोनिवृत्ती दरम्यान केसांची काळजी घेण्याच्या टिप्स

रजोनिवृत्ती दरम्यान केसांची काळजी घेण्याच्या टिप्स

भाऊबीजच्या निमित्ताने बालपणीच्या आठवणी ताज्या करा:तुमच्या लाडक्या बहिणीला द्या खास भेट, या 5 प्रकारे अविस्मरणीय बनवा हा दिवस

तुम्हाला आठवतंय का ते बालपणीचे ते सुवर्ण क्षण. आपल्या भावा बहिणीसोबत घालवलेला वेळ, जेव्हा कुणी चुका करत असे आणि कुणीतरी आपल्याला टोमणे मारत असे. आपण आपल्या वाट्याचे चॉकलेट खायचो, पण फ्रीजमध्ये ठेवलेली आपल्या बहिणीची चॉकलेट्सही चोरायचो. बहिणीने पाण्याचा ग्लास मागितला असता, 'तू स्वत: जाऊन का घेत नाहीस' असे प्रत्युत्तर द्यायचो. पण जेव्हा वडिलांच्या टोमण्यांपासून स्वतःला वाचवण्याची वेळ आली, तेव्हा आपल्या याच बहिणीने आपल्याला नेहमीच वाचवले. फक्त भाऊ-बहिणीचं असं अनोखं नातं असू शकतं, जिथे एकमेकांसोबत जगणं अवघड वाटतं, पण एकमेकांशिवाय जगता येत नाही. खरे तर हे नाते कोणत्याही खास दिवसावर अवलंबून नाही. पण जसा इतर नात्यांसाठी खास दिवस निवडला जातो, तसाच रक्षाबंधन भाऊ-बहिणीसाठीही साजरा केला जातो. आणखी एक दिवस आहे, जो या नात्यासाठी मनवला जातो आणि तो म्हणजे - भाऊबीज. भाऊबीज हा एक सण आहे जो भाऊ आणि बहिणीमधील प्रेम आणि स्नेह वाढवतो. याला भाऊबीज, भाई दूज किंवा भाई टिका असेही म्हणतात. ही अशी वेळ आहे जेव्हा भाऊ आणि बहिणी एकमेकांबद्दलचे प्रेम, आदर आणि समर्पण साजरे करण्यासाठी एकत्र येतात. बहिणी आपल्या भावांच्या कपाळावर टिळक लावतात आणि त्यांच्या कल्याणासाठी प्रार्थना करतात. त्या बदल्यात भाऊ त्यांच्या बहिणींना आशीर्वाद देतात आणि त्यांचे आयुष्यभर संरक्षण करण्याचे वचन देतात. उद्या भाऊबीज आहे आणि त्या निमित्ताने आपण रिलेशनशिपमधील कॉलममध्ये भाऊ-बहिणीच्या प्रेमाविषयी बोलणार आहोत. भाऊ आणि बहिणी त्यांच्या बालपणीच्या आठवणी कशा ताज्या करू शकतात आणि त्यांचे नाते कसे घट्ट करू शकतात हे देखील आपण शिकू. कडू-गोड अशा पद्धतीचे असते भावा-बहिणीचे नाते भाऊ-बहिणीच्या नात्यात कडू-गोड वाद असतात. हे नाते लहानपणापासून सुरू होते आणि आयुष्यभर टिकते. या नात्यामध्ये प्रेम, आपुलकी, विनोद, भांडण आणि समर्थन यांचा समावेश होतो. भाऊ-बहीण एकमेकांना कितीही चिडवतात, दुसऱ्याने तसे करण्याचा विचारही केला तर ते भांडतात. खरंच भाऊ-बहिणीचं नातं खूप अनोखं असतं. भाऊ किंवा बहिणीपेक्षा चांगला मित्र नाही लहानपणापासून ते प्रौढावस्थेपर्यंत भाऊ-बहीण आपलं सर्व सुख-दु:ख एकत्र वाटून घेतात. लहानपणी अवज्ञा केल्यामुळे एकमेकांचे शत्रू व्हायचे ते मोठे झाल्यावर कधी गुन्हेगारीचे भागीदार तर कधी मित्र बनतात. वडिलांच्या टोमण्यांपासून संरक्षण करणे, आईपासून काहीतरी लपवणे, रात्री एकत्र गुपचूप आईस्क्रीम खाणे आणि घरी उशिरा आल्यावर दारात पहारेकरी म्हणून वाट पाहणे. हे सर्व फक्त भाऊ-बहीण एकमेकांसाठी करू शकतात. भाऊ-बहिणीच्या अतूट नात्याचा इतिहासही साक्षीदार आहे. हिंदू पौराणिक कथांमध्ये भगवान कृष्ण आणि बलराम यांची बहीण सुभद्रा यांचा विशेष उल्लेख आहे. कृष्णाने सुभद्राचे संरक्षण केले आहे. कृष्णाने कुटुंबाच्या विरोधात जाऊन सुभद्राला अर्जुनसोबतच्या लग्नात मदत केली. कृष्ण आणि सुभद्राची ही कथा हे दर्शवते की एक भाऊ आपल्या बहिणीचे रक्षण करण्यासाठी आणि तिच्या आनंदाची खात्री करण्यासाठी किती पुढे जाऊ शकतो. यमराज आणि यमुनेचे अनोखे नाते आहे. पौराणिक कथेनुसार, या दिवशी यमराज आपली बहीण यमुनेला भेटायला येतात आणि ती त्याच्या कल्याणासाठी प्रार्थना करते. त्यांची कथा भाऊ-बहिणीच्या नातेसंबंधांच्या संरक्षणात्मक पैलूचे प्रतीक आहे. रामायणात भगवान राम आणि त्यांची थोरली बहीण शांता यांचे नातेही खूप घट्ट आहे. शांता ही राजा दशरथ आणि राणी कौशल्याची मुलगी होती आणि तिला राजा रोमपादाने दत्तक घेतले होते. शांताचा ऋषिश्रृंगासोबत विवाह झाल्यानंतर अयोध्या समृद्ध झाली, त्यानंतर श्रीराम आणि त्यांचे भाऊ जन्मले. त्यांची कथा मजबूत कौटुंबिक बंधने आणि भाऊ आणि बहिणी एकमेकांसाठी केलेले बलिदान प्रतिबिंबित करते. भाऊबीजवर तुमचे तुटलेले नाते पुन्हा जुळवा भाऊबीज हा एक खास प्रसंग आहे जेव्हा भाऊ आणि बहिणी त्यांचे नाते मजबूत करू शकतात. जर तुम्ही तुमच्या भावा-बहिणीपासून काही कारणास्तव विभक्त असाल किंवा एखाद्या गोष्टीवर रागावले असाल आणि बोलत नसाल, तर या भाऊबीजेला तुमच्या नात्याला पुन्हा संधी द्या. खाली काही मुद्दे आहेत जे तुम्हाला तुमच्या भावासोबत किंवा बहिणीशी तुमचे नाते पुन्हा जोडण्यात मदत करू शकतात- या सल्ल्यांचा अवलंब करून तुम्ही तुमच्या भावा-बहिणीसोबतचे नाते पुन्हा दृढ करू शकता आणि भाऊबीजेला एक संस्मरणीय क्षण बनवू शकता.

एकता कपूरच्या दिवाळी पार्टीत सोनाली बेद्रेंचा लूक

एकता कपूरच्या दिवाळी पार्टीत सोनाली बेद्रेंचा लूक

धनत्रयोदशीला शॉपिंगच्या 20 युनिक आयडिया:ज्या गोष्टी घरासाठी उपयुक्त आणि आरोग्यासाठी देखील फायदेशीर

दिवाळीच्या दोन दिवस आधी, धनत्रयोदशीचा सण देशभरात मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. हिंदू संस्कृतीत या सणाला खूप महत्त्व आहे. या दिवशी खरेदी करण्याची जुनी परंपरा आहे. धनतेरसला धनत्रयोदशी असेही म्हणतात. धनत्रयोदशी हे दोन संस्कृत शब्द 'धन' आणि 'तेरस' पासून आले आहे, ज्याचा अर्थ संपत्ती आणि 13वा दिवस आहे. कारण हिंदू कॅलेंडरमध्ये हा सण कृष्ण पक्षाच्या 13 व्या दिवशी येतो. धनत्रयोदशीच्या दिवशी सोने-चांदीच्या खरेदीसोबतच भांडी खरेदी करणेही खूप शुभ मानले जाते. कॉन्फेडरेशन ऑफ ऑल इंडिया ट्रेडर्स (CAIT) च्या मते, 2023 मध्ये, धनत्रयोदशीच्या दिवशी देशात 50,000 कोटी रुपयांची खरेदी झाली, ज्यामध्ये एकट्या दिल्लीने 5,000 कोटी रुपयांचे योगदान दिले. तर सोने-चांदीचा व्यवहार 30,000 कोटींवर पोहोचला होता. तर आज कामाच्या बातमीमध्ये आपण धनत्रयोदशीच्या 20 अनोख्या खरेदी कल्पनांबद्दल बोलणार आहोत. प्रथम 2023 च्या धनत्रयोदशी बाजारावर एक नजर टाकूया. धनत्रयोदशीला खरेदी का शुभ मानली जाते असे मानले जाते की धनत्रयोदशीच्या दिवशी खरेदी केल्याने घरात सुख-समृद्धी येते. धनत्रयोदशीला कोणत्या वस्तू खरेदी करता येतीललोक धनत्रयोदशीच्या दिवशी सोने-चांदीच्या वस्तू खरेदी करण्यास अधिक प्राधान्य देतात, परंतु याशिवाय काही गोष्टी या सणाला आपण खरेदी करू शकतो. त्याची यादी खालील ग्राफिकमध्ये पहा- धनत्रयोदशीच्या खरेदीसाठी 20 अनोख्या कल्पनाधनत्रयोदशीचा सण जसजसा जवळ येत आहे. आम्ही आमच्या खरेदीची यादी तयार करण्यात व्यस्त आहोत. तथापि, यादी बनवताना योग्य आयटम निवडणे महत्वाचे आहे. तर इथे आम्ही तुम्हाला धनत्रयोदशीच्या खरेदीसाठी 20 अनोख्या कल्पना सांगत आहोत. घरगुती भांडी 1. कांस्य डिनर सेट या धनत्रयोदशीला कांस्य डिनर सेट करणे चांगली कल्पना असू शकते. आयुर्वेदात कांस्याला खूप महत्त्व आहे. पितळेच्या भांड्यात अन्न शिजवून खाल्ल्याने पचनक्रिया सुधारते. 2. तांब्याचे ताट आणि वाट्या कांस्य प्रमाणेच तांबे देखील अतिशय उपयुक्त धातू आहे. तांब्याच्या भांड्यात ठेवलेले पाणी सकाळी रिकाम्या पोटी पिणे आरोग्यासाठी चांगले असते. मग या धनत्रयोदशीला तांब्याचे ताट आणि वाट्या घरी का आणू नयेत. 3. पितळी ग्लास सेट पितळेची भांडी वापरल्याने रोगप्रतिकारशक्ती मजबूत होते, त्यामुळे यावेळी धनत्रयोदशीच्या दिवशी आपण पितळी सेटही खरेदी करू शकतो. 4. तांब्याचे भांडे आपले पूर्वज तांबे, पितळ आणि पितळापासून बनवलेली भांडी वापरत. यामुळे ते निरोगी राहिले. यावेळी धनत्रयोदशीच्या दिवशी आपण तांब्याचे भांडे खरेदी करू शकतो. हे आपल्या दैनंदिन जीवनासाठी खूप उपयुक्त आहे. 5. तांब्याची पाण्याची बाटली नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनच्या मते, तांब्यामध्ये प्रतिजैविक गुणधर्म असतात, जे जंतूंशी लढण्यास आणि संक्रमणास प्रतिबंध करण्यास मदत करतात. त्यामुळे रक्तदाबही नियंत्रित राहतो. अशा परिस्थितीत आपण या धनत्रयोदशीला तांब्याची बाटली खरेदी करू शकतो. 6. जेवणाच्या टेबलावर फळे ठेवण्यासाठी पितळी किंवा तांब्याची टोपली तांबे, पितळ आणि पितळेची भांडी आपल्या आरोग्यासाठी फायदेशीर आहेत हे आपण वर नमूद केले आहे. त्यामुळे या धनत्रयोदशीला आपण जेवणाच्या टेबलावर फळे ठेवण्यासाठी पितळ किंवा तांब्याच्या टोपल्या खरेदी करू शकतो. 7. शाळेचा टिफिन साधारणपणे आपण मुलांना शाळेतील दुपारचे जेवण प्लास्टिकच्या टिफिनमध्ये देतो, जे मुलांच्या आरोग्यासाठी हानिकारक आहे. मग या धनत्रयोदशीला मुलांसाठी तांब्यापासून बनवलेला शालेय टिफिन का खरेदी करू नये. 8. तांबे किंवा पितळेची स्वयंपाकाची भांडी जर आपण आपल्या रोजच्या वापराच्या भांड्यांमध्ये तांबे किंवा पितळ समाविष्ट केले तर ती एक नवीन सुरुवात होईल. हे आपल्या आरोग्यासाठी देखील खूप चांगले आहे. घर सजावटीच्या वस्तू 9. पितळेच्या बनलेल्या टांगलेल्या घंटा अतिशय सुंदर पितळेपासून बनवलेल्या विविध प्रकारच्या घंटा बाजारात उपलब्ध आहेत. हे तुम्ही घराच्या मुख्य प्रवेशद्वारावर, दरवाजाच्या कोपऱ्यात आणि भिंतींच्या कोपऱ्यात आणि घराच्या मंदिरात कुठेही टांगू शकता. 10. अद्वितीय पितळी भांडे दिसायला खूप सुंदर आहे. त्यात पाणी घालून तुम्ही फुले आणि दिवे सजवू शकता. तुम्ही ते घराच्या आत, दाराच्या कोपऱ्यांवर आणि मुख्य प्रवेशद्वारावर लावू शकता. 11. मुख्य प्रवेशद्वार सुशोभित करण्यासाठी पितळी तोरण तुम्ही तुमचे घर सजवण्यासाठी अप्रतिम सजावटीच्या वस्तू शोधत असाल तर तुम्ही पितळेपासून बनवलेले तोरण खरेदी करू शकता. त्याला वंडनवार असेही म्हणतात. हे घराच्या मुख्य गेटवर स्थापित केले आहे. 12. पितळी स्टँड जर तुम्हाला तुमचे घर वेगळ्या आणि अनोख्या पद्धतीने सजवायचे असेल तर तुम्ही तुमच्या भांड्यांसाठी पितळी स्टँड खरेदी करू शकता. 13. सुंदर, सजावटीच्या पितळेची शिल्पे हे आयटम अतिथी खोल्या आणि लिव्हिंग रूमसाठी योग्य आहेत. याच्या मदतीने आपण आपल्या घराला एक अनोखा टच देऊ शकतो. ही शिल्पे घरी येणाऱ्या पाहुण्यांना आकर्षित करतील. पूजा कक्षाशी संबंधित साहित्य 14. कांस्य किंवा तांब्यापासून बनविलेले पूजाताट पूजा ठिकाण शक्य तितके स्वच्छ ठेवायला आवडते. जर तुम्हाला या ठिकाणाचे सौंदर्य आणखी वाढवायचे असेल तर यावेळी धनत्रयोदशीच्या दिवशी तुम्ही कांस्य किंवा तांब्यापासून बनवलेली पूजा थाळी खरेदी करू शकता. 15. देव-देवतांच्या चित्रांसह पितळी दिवा थाळीसह देवतेचे चित्र असलेला पितळेचा अनोखा दिवा जर आपण घरी आणला तर तो आपल्या पूजेच्या ठिकाणी मोहिनी घालेल. 16. पितळेची बनलेली देव आणि देवीची मूर्ती सामान्यतः लोक पूजेसाठी देवी-देवतांच्या चित्रांचा वापर करतात. पण यावेळी धनत्रयोदशीला पितळेची मूर्ती घरी आणली तर आपल्या पूजा कक्षाचे सौंदर्य आणखी वाढेल. 17. पूजा खोलीसाठी सुंदर कोरीव घंटा जवळपास प्रत्येक घरात पूजेसाठी घंटा असते. जर ते सुंदर आणि कोरलेले असेल तर ते छान होईल. या धनत्रयोदशीला आपण कोरलेल्या घंटा का विकत घेऊ नये? 18. देवाला अर्पण करण्यासाठी तांबे किंवा पितळेचे ताट आणि वाटी जेव्हा आपण आपल्या खाण्यापिण्यासाठी तांबे किंवा पितळी प्लेट्स आणि वाट्या विकत घेऊ शकतो. त्यामुळे या धनत्रयोदशीला तुम्ही देवाला अर्पण करण्यासाठी ही भांडी खरेदी करण्याचाही विचार करू शकता. 19. भेटवस्तू देण्यासाठी देवाचे चित्र असलेली नाणी धनत्रयोदशी आणि दिवाळीच्या निमित्ताने लोक आपल्या प्रियजनांना भेटवस्तू देतात. यावेळी धनत्रयोदशीच्या दिवशी आपण देवाचे चित्र असलेली नाणी भेट म्हणून खरेदी करू शकतो. 20. पितळ किंवा चांदीचा बनलेला सिंदूर बॉक्स सिंदूर हे स्त्रियांच्या लग्नाचे प्रतीक आहे. अशा परिस्थितीत महिला या धनत्रयोदशीला पितळ किंवा चांदीची सिंदूराची पेटी खरेदी करू शकतात.

मेथीचे सेवनाचे फायदे

मेथीचे सेवनाचे फायदे

व्हिटॅमिन डीच्या कमतरतेची लक्षणे

व्हिटॅमिन डीच्या कमतरतेची लक्षणे

74 कोटी भारतीयांना फायलेरियाचा धोका:3.1 कोटी लोक संक्रमित; डॉक्टरांकडून त्याची लक्षणे जाणून घ्या, स्वतःचे संरक्षण कसे करावे

भारताने गेल्या काही वर्षांमध्ये लिम्फॅटिक फायलेरियासिस (हत्तीरोग) चा सामना करण्यासाठी लक्षणीय प्रगती केली आहे. नुकतेच, नॅशनल सेंटर फॉर वेक्टर बोर्न डिसीज कंट्रोल (NCVBDC) ने या रोगाचा सामना करण्यासाठी 6 राज्यांमधील 63 जिल्ह्यांना लक्ष्य करून मास ड्रग ॲडमिनिस्ट्रेशन (MDA) मोहीम सुरू केली. सन 2023 मध्ये प्राप्त झालेल्या 82.5% कव्हरेज दराला मागे टाकण्याचे उद्दिष्ट होते. फायलेरिया हा एक संसर्गजन्य रोग आहे, जो डासांच्या चाव्याव्दारे पसरतो. यामुळे, द्रव धारणा होऊ शकते म्हणजेच शरीराच्या कोणत्याही भागात द्रव जमा होऊ शकतो. बर्याच बाबतीत ते विकृती किंवा अपंगत्व देखील होऊ शकते. या आजाराने प्रभावित झालेला अवयव फुगतो आणि जड होतो. साधारणपणे यामुळे पायाचा आकार खूप जड होतो. यामुळेच याला हत्तीरोग किंवा हत्तीच्या पायाचा आजार असेही म्हणतात. सामान्य भाषेत लोक याला फायलेरियासिस म्हणतात. सध्या भारतातील 74 कोटी लोकांना फायलेरियासिसचा धोका आहे. म्हणूनच आज ' सेहतनामा ' मध्ये आपण फायलेरियासिसबद्दल बोलणार आहोत. भारतात 3.1 कोटी लोकांना फायलेरियासिस इंडियन जर्नल ऑफ पब्लिक हेल्थमध्ये प्रकाशित झालेल्या अहवालानुसार, भारतातील सुमारे 74 कोटी लोकांना फायलेरियासिसचा धोका आहे, तर 3.1 कोटी लोकांना याची लागण झाली आहे. यापैकी सुमारे 2.3 कोटी लोक लक्षणे आहेत, म्हणजेच त्यांच्या शरीरात लक्षणे दिसतात. असे लोक मोठ्या संख्येने आहेत ज्यांना फायलेरियासिसची लागण झाली आहे परंतु त्यांच्या शरीरात कोणतीही लक्षणे दिसत नाहीत. असे असूनही, त्याची लिम्फॅटिक प्रणाली आणि मूत्रपिंड खराब होत आहेत. फायलेरियासिस असताना हात पाय मोठे का होतात? या प्रणालीच्या बिघाडामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत होऊ लागते. ऊती पाण्याने भरू लागतात. यामुळे, संसर्ग आणि ऍलर्जीचा धोका वाढतो आणि संक्रमित अवयवांमध्ये सूज वाढल्याने त्यांचा आकार वाढू लागतो. फायलेरियासिसची लक्षणे काय आहेत? डॉ. पंकज वर्मा, वरिष्ठ सल्लागार, अंतर्गत औषध विभाग, नारायण हॉस्पिटल, गुरुग्राम, म्हणतात की फायलेरियासिसच्या बहुतेक प्रकरणांमध्ये कोणतीही लक्षणे दिसत नाहीत. याचा अर्थ बहुतेक लोक लक्षणे नसलेले असतात. याची लागण झालेल्या काही लोकांमध्ये सौम्य लक्षणे दिसतात, तर प्रत्येक 3 पैकी 1 व्यक्तीमध्ये गंभीर लक्षणे दिसतात. यामध्ये हात, पाय किंवा चेहरा इतका जड होतो की तो अपंगत्वाचे रूप घेतो. त्याची लक्षणे काय आहेत, ग्राफिकमध्ये पाहा. फायलेरियासिसमुळे कोणते अवयव प्रभावित होतात? रोग नियंत्रण आणि प्रतिबंध केंद्रांनुसार, फायलेरियासिसअनेक अवयवांना प्रभावित करते. याचा वाईट परिणाम किडनीवर होतो. याशिवाय हात, पाय आणि त्वचेवरही परिणाम होतो. आपल्या रोगप्रतिकारक शक्तीवरही याचा परिणाम होतो. डॉ. पंकज वर्मा सांगतात की, फायलेरियासिसचे मुख्य कारण म्हणजे परजीवी. हे हळूहळू आपल्या लसीका प्रणालीचे नुकसान करतात. प्रथम ते अंतर्गत अवयवांवर परिणाम करते. त्यामुळे सुरुवातीला काहीच कळत नाही. जेव्हा संसर्ग खूप वाढतो तेव्हा त्याचे परिणाम शरीराच्या बाह्य अवयवांवरही दिसू लागतात. यामुळे कोणत्या अवयवांमध्ये कोणते बदल होतात ते खालील ग्राफिकमध्ये पाहा. फायलेरियासिसमुळे कोणत्या गुंतागुंत होतात? या आजारातील सर्वात मोठी गुंतागुंत म्हणजे आपली रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत होते. शरीर किरकोळ ऍलर्जी आणि बॅक्टेरियाच्या संसर्गाशी लढण्यास असमर्थ होते. प्रत्येक लहान-मोठ्या आजाराचा परिणाम तुमच्यावर होऊ लागतो. याशिवाय ऊतकांमध्ये द्रव साचल्यामुळे होणारी जळजळ ही देखील मोठी समस्या आहे. फायलेरियासिस हा परजीवी जंतांमुळे होतो. हे कृमी रक्तप्रवाहाद्वारे लसीका प्रणालीमध्ये खूप हळू पोहोचतात. तेथे एक प्रौढ परोपजीवी किडा 7 वर्षे जगतो. या काळात लाखो परजीवी तयार होतात. त्यांची संख्या खूप वेगाने वाढते. त्यामुळे उपचार करणे कठीण होऊन बसते. फायलेरियासिसचा उपचार काय आहे? डॉ. पंकज वर्मा म्हणतात की फायलेरियासिसच्या संसर्गाच्या बाबतीत, सुरुवातीच्या दिवसांत त्याचे उपचार कमी-अधिक सोपे असतात. त्याची लक्षणे गंभीर होण्यापासून देखील टाळता येतात, परंतु जसजसा वेळ जातो तसतसे त्यावर उपचार करणे कठीण होते. समस्या अशी आहे की सुरुवातीच्या दिवसात त्याची लक्षणे दिसत नाहीत. त्यामुळे तो आयुष्यभराचा आजार बनतो. त्याच्या उपचारात अल्बेंडाझोल, डीईसी आणि इव्हरमेक्टिन ही औषधे दिली जातात. तुम्हाला फायलेरियासिस असेल तर खबरदारी घ्या डॉ. पंकज वर्मा सांगतात की, जर एखाद्याला फिलेरियासिस असेल तर त्याने आपल्या जीवनशैलीत काही सुधारणा केल्या पाहिजेत, जेणेकरून बॅक्टेरियाचे संक्रमण आणि ॲलर्जी टाळता येईल आणि आयुष्य सुसह्य होऊ शकेल. फायलेरियासिस टाळण्यासाठी कोणते मार्ग आहेत? फायलेरियासिस टाळण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे डास चावणे टाळणे. भारतात फिलेरियासिसचा धोका खूप जास्त असल्याने आपण विशेष खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.

करवा चौथमध्ये सरगी थाळी कशी असावी:दिवसभर शरीरात राहावी ऊर्जा, पोषणतज्ञ सांगत आहेत 1500 कॅलरीजची निरोगी थाळी

दरवर्षी कार्तिक महिन्याच्या कृष्ण पक्षाच्या चतुर्थीला देशभरात करवा चौथ हा सण साजरा केला जातो. या दिवशी विवाहित स्त्रिया आपल्या पतीच्या उत्तम आरोग्यासाठी आणि दीर्घायुष्यासाठी उपवास करतात. यावर्षी ही तारीख 20 ऑक्टोबर 2024 आहे. करवा चौथ हा इतर दिवसांच्या उपवासांपेक्षा खूप वेगळा आणि कठीण असतो. या दिवशी स्त्रिया सूर्योदयापासून चंद्रदर्शन होईपर्यंत निर्जल व्रत करतात. म्हणजे या दिवशी अन्नपाणी सोडून देतात. निसर्गोपचार, आयुर्वेदापासून ॲलोपॅथीपर्यंत सर्व वैद्यकीय शाखांमध्ये उपवास आरोग्यासाठी फायदेशीर मानला गेला आहे. अन्न सोडल्याने पचनसंस्थेला विश्रांतीची संधी मिळते, परंतु पाणी सोडणे देखील निर्जलीकरण सारख्या गंभीर परिस्थितीस कारणीभूत ठरू शकते. तथापि, चांगली गोष्ट म्हणजे त्याचे समाधान करवा चौथ व्रताच्या परंपरेत देखील आढळते. या दिवशी सासू आपल्या सुनेला आशीर्वाद म्हणून सरगीचे ताट देतात. या थाळीत सर्व खाद्यपदार्थ असतात, जे सूर्योदयापूर्वी सेवन करावे लागतात. आपण सरगी थाळी अशा प्रकारे तयार करू शकतो की त्यातून दिवसभरासाठी आवश्यक कॅलरीज आणि पोषण मिळू शकेल. याशिवाय आपल्या शरीरासाठी आवश्यक असलेल्या पाण्याच्या आणि इलेक्ट्रोलाइट्सच्या गरजाही पूर्ण केल्या पाहिजेत. म्हणून, आज ' सेहतनामा ' मध्ये आपण करवा चौथसाठी तयार केलेल्या सरगी थाळीबद्दल बोलणार आहोत. अशा प्रकारे पारंपरिक सरगी थाळी बनवली जाते सरगी थाळीचे चार भाग केले जातात. त्यात काही फळे, सुका मेवा, शिजवलेले अन्न आणि मिठाई यांचा समावेश आहे. प्लेटमध्ये असलेल्या सर्व गोष्टी आपल्या शरीरासाठी आवश्यक आहेत. आता ग्राफिकमध्ये दिलेले सर्व मुद्दे तपशीलवार समजून घ्या. फळे शरीराला हायड्रेट ठेवतातकरवा चौथच्या निर्जल उपवासात दिवसभर पाणी न मिळाल्याने निर्जलीकरण होऊ शकते. त्यामुळे ताजी फळे सरगी थाळीमध्ये समाविष्ट केली जातात. त्यामध्ये मुबलक प्रमाणात पाणी असते, जे आपल्या शरीराला दिवसा हायड्रेट ठेवते. यामध्ये आपण डाळिंब आणि इतर लिंबूवर्गीय फळांचा समावेश खनिजे आणि व्हिटॅमिन सीसाठी करू शकतो. पोषक आणि उर्जेसाठी सुका मेवासुक्या फळांमध्ये भरपूर पोषक, कार्ब आणि आहारातील फायबर असतात. त्यामुळे सरगी थाळीमध्ये सुक्या मेव्याचा समावेश केला जातो. सुका मेवा हा बहुतेक पारंपरिक व्रत थाळीचा एक भाग असतो. सर्व पोषक तत्वांसाठी त्यात बदाम, काजू, खजूर आणि मनुका यांचा समावेश करा. शिजवलेले अन्न तुम्हाला पोट भरल्यासारखे वाटतेसरगी थाळीमध्ये काही शिजवलेले अन्न देखील आहे. त्यात मठरी, फेणी, भाजी, रोटी आणि हलव्याचा समावेश आहे. थाळीमध्ये मठरी आणि फेणीचा पारंपरिकपणे समावेश होतो. याशिवाय इतर गोष्टी आवडीनुसार बदलता येतात. चव आणि झटपट उर्जेसाठी मिठाईभारतीय सणांमध्ये मिठाईला विशेष स्थान आहे. हे देवाचे आवडते नैवेद्य देखील मानले जाते. त्यामुळे सरगीच्या ताटात काही मिठाईही ठेवल्या जातात. सकाळी लवकर अन्न खाणे विचित्र वाटू शकते. त्यामुळे मिठाई जेवणाची चव वाढवते. हे दूध आणि साखरेपासून बनवलेले असते, त्यामुळे ते त्वरित ऊर्जा देखील देते. सरगीची थाळी अधिक आरोग्यदायी बनवता येतेदिल्लीतील ज्येष्ठ पोषणतज्ञ आणि 'वनडायट टुडे'च्या संस्थापक डॉ. अनु अग्रवाल सांगतात की, परंपरेनुसार, सरगी थाळीमध्ये बहुतांश जीवनावश्यक पदार्थांचा समावेश करण्यात आला आहे. चांगली गोष्ट अशी आहे की त्यात समाविष्ट असलेल्या सर्व गोष्टी नैसर्गिक स्रोतांमधून येतात. तथापि, प्लेटमध्ये काही इतर गोष्टी देखील जोडू शकतो. याबद्दल खालील ग्राफिक पाहा. सरगी थाळी ग्राफिकप्रमाणे आरोग्यदायी पद्धतीने सजवली तर कॅल्शियम, पोटॅशियम, प्रथिने, पाणी आणि कार्ब्सची दिवसभराची गरज पूर्ण होऊ शकते. अशा प्रकारे 1500 कॅलरीजची निरोगी थाळी तयार कराडॉ. अनु अग्रवाल सांगतात की निरोगी स्त्रीला दिवसाला १६०० ते २२०० कॅलरीज आवश्यक असतात. दिवसभरात उपवास करावा लागत असल्याने एकाच वेळी इतक्या कॅलरीज वापरणे योग्य नाही. म्हणून आपण सुमारे 1500 कॅलरीजची संतुलित प्लेट तयार करू शकतो. खालील ग्राफिक पाहा. डॉ.अनु अग्रवाल सांगतात की, थाळी बनवताना काही गोष्टींची विशेष काळजी घेतली पाहिजे. जसे की त्यात जास्त साखरयुक्त पदार्थ घालू नका. सकाळी जेवणासोबत चहा पिणे टाळा. सरगी थाळीमध्ये साखरयुक्त पदार्थ समाविष्ट करू नका डॉ. अनु अग्रवाल सरगी थाळीमध्ये गोड पदार्थ कमीत कमी ठेवण्याचा सल्ला देतात. जास्त साखरयुक्त पदार्थ खाल्ल्याने शरीराला लवकर ऊर्जा मिळते, पण त्या खाल्ल्याने दिवसभरात जास्त भूक लागते. असे घडते कारण मिठाई खाल्ल्याने शरीरात जास्त प्रमाणात इन्सुलिन निघते आणि इन्सुलिनमुळे भूक वाढते. तथापि, ती म्हणते की जर हा गोडपणा फळे आणि नट्समधून येत असेल तर ते बऱ्याच प्रमाणात ठीक आहे कारण त्यात कॉम्प्लेक्स कार्बोहायड्रेट असतात आणि भरपूर फायबर देखील असतात. याशिवाय फळांमध्येही पाणी असते, जे शरीराला हायड्रेट ठेवण्यास मदत करते. सकाळी चहा पिणे टाळा

तुम्ही स्वतःला कसे पाहता:सोशल मीडियाच्या दृष्टीकोनातून किंवा तुमच्या स्वतःच्या दृष्टिकोनातून, मानसशास्त्रज्ञांच्या 8 सल्ल्यांवर विचार करा

'रिलेशनशिप' हा शब्द ऐकल्यावर तुम्हाला काय वाटतं? कदाचित त्या व्यक्तीचे कुटुंबातील सदस्य किंवा मित्र किंवा रोमँटिक नातेसंबंध यासारख्या इतर कोणाशी तरी नातेसंबंध असेल. पण तुम्ही कधी स्वतःशी नातं म्हणून पाहिलं किंवा विचार केला आहे का? आता असे काही घडते का असा प्रश्न तुम्हाला पडला असेल. होय, जगातील सर्व नातेसंबंधांपैकी, सर्वात महत्वाचे म्हणजे आपले स्वतःचे नाते. याला आपण इंग्रजीत 'सेल्फ रिलेशनशिप' म्हणतो. रिसर्चगेटमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासानुसार, सेल्फ-रिलेशनशिप केवळ आपल्यासाठीच फायदेशीर नाही, तर आपले बाकीचे नाते चांगले ठेवण्यासही मदत करते. यामुळे आपले मानसिक आरोग्यही चांगले राहते. स्वतःशी नातं प्रस्थापित करणं खूप गरजेचं आहे. कारण याचा परिणाम आपल्या बाकीच्या सर्व नातेसंबंधांवर होऊ शकतो. आपण स्वतःबद्दल कसा विचार करतो, आपण स्वतःशी कसे वागतो हे आपल्या पहिल्या नातेसंबंधांपैकी एक आहे. यामध्ये इतरांसोबतच्या आपल्या वागण्याचाही समावेश होतो. तर आज रिलेशनशिप कॉलममध्ये आपण स्वतःशी असलेल्या नात्याबद्दल बोलू. तुम्ही हे देखील शिकाल की- सेल्फ रिलेशनशिप काय आहे? सोप्या शब्दात, सेल्फ रिलेशनशिप म्हणजे एखाद्याचे स्वतःशी असलेले नाते. म्हणजे खऱ्या अर्थाने स्वतःला भेटणे, स्वतःला जाणून घेणे, तुमचे वागणे समजून घेणे आणि तुमचे बरे-वाईट ओळखणे. स्वतःशी नाते निर्माण करणे हा एक महत्त्वाचा आणि सुंदर अनुभव असू शकतो. मानसोपचार तज्ज्ञ म्हणतात की सेल्फ रिलेशनशिपच्या माध्यमातून तुम्ही केवळ स्वत:ला आनंदी ठेवू शकत नाही तर तुमच्या सभोवतालचे नातेही चांगल्या पद्धतीने टिकवू शकता. सोशल मीडियाचा सेल्फ-रिलेशनशिपवर नकारात्मक प्रभाव आजच्या काळात सोशल मीडिया हे आपले दुसरे किंवा पहिले जग बनले आहे. सोशल मीडियावर जेवणाचे फोटो पोस्ट करण्यापासून ते नवीन मित्र बनवणे आणि आनंद मिळवण्यापर्यंत आपण सोशल मीडियावर अवलंबून असतो. याचा आपल्या कल्याणावर आणि सेल्फ-रिलेशनवर नकारात्मक परिणाम होत आहे. सोशल मीडियावर जास्त वेळ घालवल्याने नातेसंबंध आणि वास्तविक जीवनातील अनुभवांपासून अंतर वाढत आहे. आपण स्वतःबद्दलच्या आपल्या मतापेक्षा सोशल मीडियावर इतरांनी दिलेल्या मतांना आणि टीकेला जास्त महत्त्व देतो. यासोबतच इतरही अनेक गोष्टी आहेत ज्यांचा सेल्फ-रिलेशनवर परिणाम होत आहे. स्वतःचे नाते कसे सुधारायचे मनोचिकित्सक आणि लेखिका पूजा लक्ष्मीने यांनी सेल्फ-रिलेशनवर एक पुस्तक लिहिले आहे - 'रिअल सेल्फ-केअर.' या पुस्तकात त्यांनी सांगितले आहे की आपण स्वतःशी असलेले नाते कसे सुधारू शकतो. तसेच आपण स्वतःची काळजी कशी घेऊ शकतो? यासाठी आपण स्वतःसाठी वेळ काढणे आणि स्वतःला प्राधान्य देणे महत्वाचे आहे. यासाठी तुम्हाला काही छोटी पावले उचलावी लागतील, जसे की दररोज काही वेळ ध्यान करणे किंवा निसर्गात वेळ घालवणे. किंवा काहीतरी नवीन शिकणे. खाली दिलेल्या ग्राफिकमध्ये तुम्ही तुमच्यासोबत तुमच्या नातेसंबंधात आणखी सुधारणा कशी करू शकता ते जाणून घ्या- सेल्फ रिलेशनशिप मानसिक शांती आणि समाधान देतात वरील सूचनांचा अवलंब करून तुम्ही स्वतःशी सकारात्मक आणि चांगले नाते निर्माण करू शकता. त्याचे इतरही अनेक फायदे आहेत. जसे-

झोपण्यापूर्वी दूध पिणे फायदेशीर आहे का?:थंड दूध प्यावे की गरम, डॉक्टरांकडून जाणून घ्या या संबंधित प्रत्येक प्रश्नाचे उत्तर

झोपण्यापूर्वी एक ग्लास कोमट दूध पिण्याची देशातील बहुतेक घरांमध्ये परंपरा आहे. ही परंपरा अनेक वर्षांपासून सुरू आहे, पण झोपेच्या वेळी दूध पिणे फायदेशीर आहे का, याचा विचार आपण कधी केला आहे का? घरातील वडीलधारी मंडळी सांगतात की, झोपण्यापूर्वी एक ग्लास कोमट दूध प्यायल्याने चांगली झोप लागते आणि हाडे मजबूत होतात. पण याबद्दल विज्ञान आणि आरोग्य तज्ञ काय म्हणतात? इंटरनॅशनल जर्नल ऑफ रिसर्च अँड रिव्ह्यू (IJRR) मध्ये प्रकाशित झालेल्या अहवालानुसार, दूध हे सर्वात पौष्टिक पदार्थांपैकी एक आहे. दूध हे कॅल्शियमचा उत्तम स्रोत आहे. कॅन्सर, हाडांची कमकुवतता, संधिवात, मायग्रेन, रक्तदाब, टाइप-2 मधुमेह, हृदयविकार आणि प्रीमेन्स्ट्रुअल सिंड्रोम यांसारख्या अनेक आजारांचा धोका कमी करण्यासाठी हे उपयुक्त आहे. तर आज सेहतनामा मध्ये आपण रात्री झोपण्यापूर्वी कोमट दूध पिण्याचे फायदे सांगणार आहोत. तुम्ही हे देखील शिकाल की- तज्ज्ञ- डॉ. पूनम तिवारी, वरिष्ठ आहारतज्ञ, डॉ. राम मनोहर लोहिया इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेस, लखनौ प्रश्न- दुधाचे पौष्टिक मूल्य काय आहे? उत्तर- गाय, म्हशीच्या जाती आणि त्यांच्या आहारानुसार दुधाचे पौष्टिक मूल्य बदलते. पण सर्वसाधारणपणे दुधात खनिजे आणि जीवनसत्त्वे भरपूर प्रमाणात असतात. चला तर मग जाणून घेऊया एक कप गायीच्या दुधाचे पौष्टिक मूल्य काय आहे. यासाठी खालील ग्राफिक पाहा. प्रश्न- झोपेच्या वेळी गरम दूध प्यायल्याने काय फायदा होतो? उत्तर- डॉ. राम मनोहर लोहिया इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेस, लखनौ येथील वरिष्ठ आहारतज्ञ डॉ. पूनम तिवारी सांगतात की, रात्री कोमट दूध प्यायल्याने तणाव कमी होतो आणि चांगली झोप लागते. झोपताना अस्वस्थता कमी करण्यासाठी कोमट दूध हा उत्तम उपाय ठरू शकतो. दुधात असलेले लॅक्टियम हे प्रथिन रक्तदाब कमी करते. याशिवाय, स्नायूंना आराम देऊन आणि कोर्टिसोलची पातळी कमी करून शरीरावर आरामदायी प्रभाव पाडू शकतो. प्रश्न- रात्री दूध पिणे वजन कमी करण्यासाठी चांगले आहे का? उत्तर- डॉ. पूनम तिवारी सांगतात की, दुधात मुळात प्रथिनांचे प्रमाण जास्त असते. हे आपल्या साखरेची पातळी देखील नियंत्रित करते, ज्यामुळे ते प्यायल्यानंतर पुढील काही तास आपल्याला थकवा किंवा भूक लागत नाही. तथापि, रात्री दूध पिणे वजन कमी करण्यासाठी योग्य असू शकत नाही कारण झोपताना दुधात असलेल्या कॅलरीज बर्न करणे कठीण आहे. ज्या लोकांना वजन कमी करायचे आहे त्यांनी स्किम्ड किंवा लो फॅट दुधाची निवड करावी. तथापि, वजन कमी करण्यासाठी दूध उपयुक्त आहे की नाही यावर अजून संशोधनाची गरज आहे. प्रश्न- कोणत्या लोकांनी रात्री दुधाचे सेवन करू नये? उत्तर- दूध हे सर्वांसाठी फायदेशीर असले तरी वृद्धांमध्ये ते पचवण्याची क्षमता हळूहळू कमी होत जाते. अशा स्थितीत रात्री दूध प्यायल्याने त्यांना अडचणी येऊ शकतात. ज्या लोकांना गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल रोग आहे त्यांनी रात्री दूध पिणे टाळावे. याशिवाय ज्यांना लैक्टोज इंटॉलरेंसची समस्या आहे त्यांनी दुधाचे सेवन करू नये. अशा लोकांना दूध आणि दुग्धजन्य पदार्थ पचवता येत नाहीत. लॅक्टोज एक प्रकारची साखर आहे, जी दूध आणि त्याच्या उत्पादनांमध्ये आढळते. भारतातील दुधाचे उत्पादन आणि वापर पाहण्यासाठी खालील ग्राफिक पाहा. प्रश्न- रात्री दूध पिण्याचे काही दुष्परिणाम होतात का? उत्तर- रात्री दूध पिण्याचे कोणतेही विशेष दुष्परिणाम नाहीत. मात्र, ज्यांची पचनसंस्था नीट नाही त्यांना त्रास होऊ शकतो. याशिवाय दुधामध्ये लॅक्टोज असल्यामुळे, ब्रश न करता झोपल्याने दातांमध्ये पोकळी निर्माण होऊ शकते. प्रश्न- रात्री थंड दूध पिणे हानिकारक आहे का? उत्तर- रात्री कोणत्याही प्रकारचे दूध पिणे आरोग्यासाठी हानिकारक नाही. तथापि, गरम दुधापेक्षा थंड दूध अधिक हळूहळू पचते. प्रश्न- सकाळी पेक्षा रात्री दूध पिणे जास्त फायदेशीर आहे का? उत्तर- दूध पिण्याची सर्वोत्तम वेळ व्यक्तीची दिनचर्या आणि आरोग्य स्थिती यावर अवलंबून असते. जर तुम्हाला गॅसची समस्या असेल तर तुम्ही रात्री दूध पिणे टाळावे. त्याचप्रमाणे सकाळी रिकाम्या पोटी दूध प्यायल्याने गॅस आणि ॲसिडिटीचा त्रास होऊ शकतो. त्यामुळे आपण आपल्या सोयीनुसार ते पिऊ शकतो. प्रश्न- दुधामुळे चांगली झोप येते का? उत्तर: नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या विविध अभ्यासांनुसार, दुधात असलेले काही संयुगे, विशेषत: ट्रिप्टोफॅन आणि मेलाटोनिन, झोपेला प्रवृत्त करण्यास मदत करू शकतात. ट्रिप्टोफॅन हे अनेक प्रथिनेयुक्त पदार्थांमध्ये आढळणारे अमीनो आम्ल आहे. सेरोटोनिन नावाच्या न्यूरोट्रांसमीटरच्या निर्मितीमध्ये ते महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. सेरोटोनिन मेंदू आणि शरीरातील चेतापेशी यांच्यामध्ये संदेश पाठवते. याशिवाय, ते मूड सुधारते आणि विश्रांतीची भावना देते. तर मेलाटोनिन, ज्याला स्लीप हार्मोन देखील म्हणतात, आपल्या मेंदूद्वारे सोडले जाते. हे सर्कॅडियन लय नियंत्रित करण्यास आणि झोपेच्या चक्रात प्रवेश करण्यासाठी आपल्या शरीरास तयार करण्यास मदत करते. अभ्यास असे सूचित करतात की दुधामध्ये झोपेला प्रोत्साहन देणारे गुण आहेत, परंतु दुधाचा वैयक्तिक झोपेच्या चक्रावर कसा परिणाम होतो हे समजून घेण्यासाठी अधिक संशोधन आवश्यक आहे. चांगल्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यासाठी आणि जीवनाच्या चांगल्या दर्जासाठी चांगली झोप आवश्यक आहे. अपुरी झोप ही जगभरातील एक मोठी समस्या आहे. सेंटर फॉर डिसीज कंट्रोल प्रिव्हेंशनच्या अभ्यासानुसार, अमेरिकेतील प्रत्येक 3 पैकी 1 प्रौढ व्यक्ती पुरेशी झोप घेत नाही. निरोगी व्यक्तीने दिवसातून किमान 7 तास झोपले पाहिजे. पुरेशी झोप न मिळाल्याने अनेक गंभीर आजार होण्याची शक्यता असते. प्रश्न- माणसाने किती दूध प्यावे? उत्तर: युनायटेड स्टेट्समधील राष्ट्रीय आहार मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, निरोगी व्यक्तीने दररोज 3 कप (750 मिली) दूध प्यावे. रोग नियंत्रण आणि प्रतिबंध केंद्रांनुसार, मुलांनी दिवसातून 2-3 कप (400-500 ग्रॅम) दूध प्यावे. यामुळे त्यांच्या शरीरातील कॅल्शियमचे प्रमाण चांगले राहते. प्रश्न- थंड दुधापेक्षा गरम दूध जास्त फायदेशीर आहे का? उत्तर- दूध गरम असो वा थंड, दोन्ही सारखेच आरोग्यदायी आणि पौष्टिक असतात. आपल्याला दूध गरम किंवा थंड आवडते ही वैयक्तिक निवड आहे. परंतु आम्ही तुम्हाला दररोज किमान एक ग्लास दूध पिण्याची शिफारस करतो.

तंबाखू बॅन केल्यास लाखो जीव वाचू शकतात:स्मोकिंगमुळे दरवर्षी 80 लाख मृत्यू, डॉक्टरांकडून जाणून घ्या स्मोकिंग सोडण्याचे 10 मार्ग

सिगारेट ओढण्याचे अनेक तोटे आहेत. दरवर्षी लाखो लोकांचा मृत्यू होतो. कर्करोगाचे 10 पेक्षा जास्त प्रकार आहेत. जगातील प्रत्येक धूम्रपान करणाऱ्याला माहित आहे की तो विष पीत आहे. पण धूम्रपानाची ही हानी टाळण्याचा उपाय कोणता? एकच पद्धत आहे. धूम्रपान न करणे म्हणजे धूम्रपान सोडणे. 'द लॅन्सेट' पब्लिक हेल्थ या जगप्रसिद्ध जर्नलमध्ये नुकत्याच प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, 2050 पर्यंत धूम्रपानाचे प्रमाण केवळ 5% पर्यंत कमी झाले तर त्याचे अविश्वसनीय परिणाम होऊ शकतात. यामुळे पुरुषांचे आयुर्मान 1 वर्षाने आणि महिलांचे आयुर्मान 0.2 वर्षांनी वाढू शकते. आशादायक गोष्ट म्हणजे संशोधकांनी असा अंदाज वर्तवला आहे की 2050 पर्यंत जगभरात धूम्रपानाचे प्रमाण पुरुषांमध्ये 21% आणि महिलांमध्ये सुमारे 4% पर्यंत खाली येईल. धूम्रपान सोडण्याच्या प्रयत्नांना गती दिल्यास जगभरातील लोकांच्या जीवनात अंदाजे 876 दशलक्ष वर्षे जोडली जाऊ शकतात असाही अंदाज आहे. म्हणूनच, आज ' सेहतनामा ' मध्ये आपण जाणून घेणार आहोत की धूम्रपान सोडल्याने देशात आणि जगात किती मोठे बदल होऊ शकतात. भारतात दरवर्षी 10 लाख लोक धूम्रपानामुळे मरतातवर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) नुसार, जगभरात दरवर्षी 80 लाखांहून अधिक लोक सिगारेट ओढल्यामुळे अकाली मृत्यू पावतात. भारतात दरवर्षी 10 लाखांहून अधिक लोकांचा धूम्रपानामुळे मृत्यू होतो. यात इतर तंबाखूजन्य पदार्थांच्या सेवनाची आकडेवारीही जोडली, तर भारतात दरवर्षी सुमारे 13.5 लाख लोकांचा तंबाखूच्या सेवनामुळे मृत्यू होतो. भारतात 25.3 कोटी धूम्रपान करणारे आहेतजगात सर्वाधिक तंबाखू सेवन करणाऱ्या देशांच्या यादीत चीननंतर भारत दुसऱ्या क्रमांकावर आहे. जागतिक आरोग्य संघटनेच्या म्हणण्यानुसार, भारतात १५ वर्षे आणि त्याहून अधिक वयाचे २५.३ कोटी लोक धूम्रपान करतात. यापैकी अंदाजे 20 कोटी पुरुष आणि 5.3 कोटी महिला आहेत. ग्राफिकमधील धूम्रपान दर डेटा वयोगट आणि लिंगांमध्ये विभागून पाहू. सिगारेटमुळे अर्थव्यवस्था उद्ध्वस्त होत आहेकोणत्याही देशात दारू आणि सिगारेटवर बंदी घालण्याची मागणी केली जाते, तेव्हा त्यांच्याकडून मिळणाऱ्या करांवर अर्थव्यवस्थेचा मोठा भाग अवलंबून असतो, अशी चर्चाही वाढते. त्यामुळे बंदी घालणे सोपे नाही. तर सत्य हे आहे की दारू आणि सिगारेटमुळे होणाऱ्या आजारांमुळे अर्थव्यवस्थेवरचा भार वाढतो. ग्राफिकमध्ये पहा सिगारेट जगावरील आर्थिक भार कसा वाढवत आहे. सिगारेट कशी सुरू होते?चित्रपटांमध्ये धुम्रपान ग्लॅमर, उत्साह आणि बौद्धिकतेने दाखवले जाते. त्यामुळे किशोरवयीन मुले याकडे आकर्षित होतात. अमेरिकन कॅन्सर सोसायटीच्या मते, 10 पैकी 9 लोक त्यांच्या किशोरवयातच सिगारेट ओढू लागतात. त्यामुळे पालक आणि शिक्षकांनी मुलांना याबाबत जागरूक करणे गरजेचे आहे. धूम्रपानामुळे कोणते रोग होतातधूम्रपानामुळे 10 पेक्षा जास्त प्रकारचे कर्करोग, हृदयविकार, स्ट्रोक आणि दमा यांचा धोका असतो. तुम्हाला हे जाणून आश्चर्य वाटेल की कर्करोग आणि हृदयरोग हे जगातील सर्वाधिक मृत्यूचे कारण आहेत. जगभरात दरवर्षी सुमारे ६ कोटी लोकांचा मृत्यू होतो. त्यापैकी अंदाजे 1.80 कोटी मृत्यू हृदयविकारामुळे आणि 1 कोटी मृत्यू कर्करोगामुळे झाले आहेत. ग्राफिकमध्ये पहा, धूम्रपानामुळे कोणते रोग होतात. हे सर्व रोग आणि मृत्यू टाळण्याचा एकच मार्ग आहे, धूम्रपान सोडणे. धूम्रपान सोडण्यासाठी काय करावे?सिगारेटचा प्रत्येक पफ त्यांच्या फुफ्फुसांवर आणि शरीराच्या सर्व अवयवांवर कसा नाश करतो हे सर्व धूम्रपान करणाऱ्यांना माहीत आहे. असे असूनही ते ते सोडू शकत नाहीत. याचे कारण सिगारेट आणि विशेषतः निकोटीनमध्ये 7 हजारांहून अधिक रासायनिक संयुगे असतात. ही रसायने सायकोएक्टिव्ह असतात आणि आपल्या मज्जासंस्थेवर नियंत्रण ठेवतात. निकोटीन डोपामाइन रसायन सोडण्यास कारणीभूत ठरते, जे आपल्याला एकाच वेळी सक्रिय, सतर्क आणि आरामशीर मोडमध्ये घेऊन जाते. त्यामुळे मनाला सिगारेटचे व्यसन लागते. ती न मिळाल्यास गोंधळ, अस्वस्थता आणि चिडचिड होऊ लागते. त्यामुळे धूम्रपान सोडण्यासाठी योग्य नियोजन करणे गरजेचे आहे. यासाठी जयपूरच्या नारायणा हॉस्पिटलच्या रेडिएशन ऑन्कोलॉजी विभागाच्या संचालक डॉ.निधी पटनी यांनी काही पद्धती सांगितल्या आहेत. उद्दिष्टे तयार करा, नंतर ट्रिगर ओळखा आणि टाळा ग्राफिक्स: अंकुर बन्सल

सण-उत्सवात घर-ऑफिसमधील वर्कलोड वाढतो:वेळेचे व्यवस्थापन शिका, प्रत्येक कामाचे ओझे स्वतःवर टाकू नका, तज्ज्ञांचे 8 सल्ले

सणासुदीचा हंगाम सुरू आहे. या काळात नोकरी करणाऱ्या लोकांना घरापासून ते ऑफिसपर्यंतच्या कामाचा ताण लक्षणीय वाढतो. दरम्यान, दिवाळीच्या 2-3 दिवसांच्या सुट्टीचे नियोजन केले तर त्या दिवसांची कामे अगोदरच करावी लागणार आहेत. घरातील कामांबद्दल बोलायचे झाले तर साफसफाईपासून खरेदीपर्यंत कामांचा ढीग आहे. अनेक कामांमध्ये जर वेळेचे व्यवस्थापन योग्य नसेल तर आपल्याला अनेक अडचणींना सामोरे जावे लागू शकते. तर आज रिलेशनशिप कॉलममध्ये आपण टाइम मॅनेजमेंटबद्दल बोलू. तुम्ही हे देखील शिकाल की- सणासुदीच्या काळात कामाचा ताण का वाढतो? यावेळी घर आणि ऑफिस या दोन्ही ठिकाणी कामाचा ताण वाढणे स्वाभाविक आहे. घराविषयी बोलायचे झाले तर सणाशी संबंधित अनेक कामे येथे वाढतात. जसे की घरात येणाऱ्या पाहुण्यांची तयारी करणे, घराची साफसफाई करणे, मुलांच्या मागण्या पूर्ण करणे, घराची सजावट करणे, कपडे खरेदी करणे, घरातील आवश्यक वस्तूंची खरेदी करणे इ. याशिवाय ऑफिसची सगळी कामे आधीच करावी लागतात कारण त्या दोन-तीन दिवसांत आपल्याला आपल्या कुटुंबासोबत राहायचे असते. अशा परिस्थितीत, कामाचा ताण सहन करण्यासाठी वेळेचे व्यवस्थापन शिकणे आपल्यासाठी खूप महत्वाचे आहे. सुप्रसिद्ध अमेरिकन लेखक आणि प्रॉडक्टिव्हिटी कोच डेव्हिड ऍलन यांचे न्यूयॉर्क टाइम्सचे बेस्टसेलर पुस्तक आहे - 'गेटिंग थिंग्ज डन.' डेव्हिड या पुस्तकात लिहितात की संपूर्ण जगात प्रत्येकाकडे फक्त 24 तास असतात. मग असे का होते की त्या चोवीस तासांच्या कामात कोणी साम्राज्य निर्माण करतो आणि कोणी आपली रोजची मूलभूत कामे पूर्ण करण्यात धडपड करू लागतो. याचे सोपे उत्तर म्हणजे वेळेचे व्यवस्थापन. तुमचा वेळ आणि ऊर्जा हुशारीने व्यवस्थापित करणे हा उत्पादकतेचा मुख्य घटक आहे. उत्पादकता वाढवण्यासाठी आपण आपल्या वेळेचे व्यवस्थापन कसे करावे हे खालील ग्राफिकमध्ये दिलेल्या मुद्द्यांद्वारे समजून घ्या. सणासुदीच्या काळात कामाचा ताण कसा कमी करायचा? सणासुदीच्या काळात वाढलेला कामाचा ताण कमी करण्यासाठी टाइम टेबल बनवून त्यानुसार काम करणे अत्यंत गरजेचे आहे. यासोबतच इतर काही गोष्टींची विशेष काळजी घ्यावी लागते. खाली दिलेल्या सूचनांमध्ये याबद्दल जाणून घ्या- घरातील कामांची यादी बनवा ही यादी बनवल्याने आम्हाला कोणतेही काम चुकणार नाही याची खात्री करण्यात मदत होते. या यादीमध्ये, कामाची वेळ आणि त्यासाठी आवश्यक तयारी देखील नोंदवा. जसे की कोणत्या लोकांना फोन करायचा, कोणाकडून मदत घ्यायची इ. याशिवाय खरेदीची वेगळी यादी बनवा. प्रत्येक वस्तू लक्षात ठेवा आणि ती लिहा. यामुळे पुन्हा पुन्हा बाजारात जावे लागणार नाही. यादीत प्राधान्य ठेवा आमच्याकडे 10 कार्ये असू शकतात आणि आपण सर्व वेळ एक अनावश्यक कार्य पूर्ण करण्यात घालवतो. यामुळे आपले महत्त्वाचे काम चुकणार आहे. म्हणून, यादीत प्राधान्य ठेवा. यामध्ये कोणते महत्त्वाचे काम आधी करायचे आहे आणि त्यानंतर कोणते हा प्राधान्यक्रम ठरवा. कार्यालयीन कामांची यादी तयार करा सणासुदीच्या सुट्ट्यांमध्ये, जेव्हा तुम्ही ऑफिसमध्ये नसाल तेव्हा त्या दिवशी कोणत्या गोष्टींची आवश्यकता असेल, वरिष्ठांना काय सांगावे लागेल, कोणती कामे लोकांना सोपवावी लागतील याची यादी तयार करा. यासोबतच कार्यालयीन कामांनाही प्राधान्य द्या. योजना आणि कार्य नियोजन म्हणजे काय करायचं, कसं करायचं, कधी करायचं आणि कोणतं काम कुणी करायचं हे आधीच ठरवणं. त्यामुळे काम वेळेत पूर्ण होण्यास मदत होते. त्यामुळे तुमच्या दिवसभराच्या कामाचे नियोजन करा. त्यानंतर ते पूर्ण करण्यासाठी मुदत निश्चित करा. डेडलाइन सेट करा डेडलाइन म्हणजे कोणतेही काम करण्यासाठी अंतिम मुदत निश्चित करणे. वेळ व्यवस्थापनात ही सर्वात महत्त्वाची गोष्ट आहे. डेडलाइन ठरवताना, आपण हे लक्षात ठेवले पाहिजे की अशी कोणतीही कालमर्यादा ठेवू नका ज्यामध्ये काम पूर्ण होण्याची शक्यता नाही. गोंधळून जाऊ नका, लगेच निर्णय घ्या एखादे काम अपूर्ण राहिले की ते तुमचे लक्ष पुन्हा पुन्हा वेधून घेते. त्यामुळे त्या कामांचे काय करायचे ते ठरवा. याबद्दल गोंधळून जाऊ नका. त्यासाठी तातडीने निर्णय घेण्याची गरज आहे. जास्त काम हाती घेऊ नका सर्व कामे एकट्याने करण्याचा प्रयत्न करू नका. त्यासाठी इतरांकडूनही काम करून घ्यायला शिका. कार्यालयात आणि घरातील जबाबदाऱ्यांची विभागणी करा आणि प्रत्येकाला त्यांच्या क्षमतेनुसार आणि मर्यादेनुसार कामे द्या. आपल्या क्षमतेपेक्षा जास्त काम केल्याने आपण थकवा आणि नैराश्याचे शिकार होऊ शकतो. त्यामुळे जेवढे सहज करता येईल तेवढेच काम हाती घ्या. वेळेचे व्यवस्थापन करण्याचे अनेक फायदे आहेत. वेळेचे व्यवस्थापन बरोबर असेल तर सर्व कामे कोणत्याही ताणाशिवाय सहज आणि वेळेवर होतात. याचे आणखी बरेच फायदे आहेत, खालील ग्राफिक पाहा- कामाचा ताण वाढण्याची कारणे कोणती? याचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे खराब टाइम मॅनेजमेंट. जर आपण आपली सर्व कामे वेळेवर करण्याची सवय लावली नाही आणि ती उद्यासाठी सोडली तर त्यामुळे कामाचा ताण वाढतो. याशिवाय आपल्या इतर काही सवयी आहेत ज्यामुळे कामाचा ताण वाढतो. हे खालील ग्राफिकमध्ये पाहा- कामासोबतच सण-उत्सव साजरे करणेही महत्त्वाचे आहे. शतकानुशतके सण आपल्या संस्कृतीचा एक भाग आहेत. आम्ही ते पूर्ण उत्साहात साजरे करत मोठे झालो आहोत. हे केवळ सांस्कृतिक किंवा धार्मिक कारणांसाठी साजरे केले जात नाहीत. यामुळे लोकांमध्ये एकता आणि मैत्री आणि प्रेमाची भावना निर्माण होते. व्यस्त वेळापत्रकामुळे आम्ही आमच्या मित्रांना आणि कुटुंबियांना जास्त वेळ देऊ शकत नाही. अशा परिस्थितीत सण आपल्याला सर्वांसोबत वेळ घालवण्याची संधी देतात. सण-उत्सवात कुटुंबातील सर्व सदस्य घरात एकत्र काम करतात, ज्यामुळे त्यांच्यातील बंध अधिक घट्ट होतात. मुले आणि पालक दोघांनाही घर सजवणे, स्वयंपाक करणे, खेळणे इत्यादीसाठी वेळ असतो. यामुळे मुलांमध्ये त्यांच्या कुटुंबाबद्दल प्रेमाची भावना निर्माण होते. तथापि, या काळात आपण आपल्या नोकरीला जास्त महत्त्व दिल्यास, आपण केवळ आपल्या मित्रांसोबतच नव्हे तर आपल्या कुटुंबाशीही संबंध कमकुवत करण्याचा धोका पत्करतो. त्यामुळे सण साजरे करणेही खूप महत्त्वाचे आहे.

सरकार मोफत वाटणार फोर्टिफाइड तांदूळ:हा सामान्य तांदळापेक्षा अधिक पौष्टिक, आहारतज्ज्ञांकडून जाणून घ्या तुमच्या प्रत्येक प्रश्नाचे उत्तर

कुपोषण ही भारतातील मोठी समस्या आहे. खुद्द भारत सरकारच्या सर्वेक्षणात असे म्हटले आहे की, आपल्या 5 वर्षाखालील 35.5% मुले कुपोषणाला बळी पडतात. या परिस्थितीला तोंड देण्यासाठी सरकारने 9 ऑक्टोबरला मोठा निर्णय घेतला. सरकारने आपल्या सर्व मोफत रेशन योजनांमध्ये सामान्य तांदळाच्या जागी फोर्टिफाइड तांदूळ वितरणास मान्यता दिली आहे. केंद्र सरकारने प्रधानमंत्री गरीब कल्याण अन्न योजना (PMGKAY) आणि इतर कल्याणकारी योजनांतर्गत फोर्टिफाइड तांदूळ वितरित करण्याचा निर्णय घेतला आहे. सरकार डिसेंबर 2028 पर्यंत या योजनेवर 17,082 कोटी रुपये खर्च करणार आहे. लोकांमधील अशक्तपणा आणि सूक्ष्म अन्नद्रव्यांची कमतरता दूर करणे, हा त्याचा उद्देश आहे. अशा परिस्थितीत फोर्टिफाइड तांदूळ म्हणजे काय आणि सामान्य तांदळापेक्षा तो कसा वेगळा आहे, असा प्रश्न पडतो. तर आज 'कामाची बातमी' मध्ये आपण फोर्टिफाइड तांदळाबद्दल बोलणार आहोत. यासंबंधीच्या सर्व प्रश्नांची उत्तरेही आम्ही तज्ज्ञांकडून जाणून घेणार आहोत. तज्ज्ञ- डॉ. पूनम तिवारी, वरिष्ठ आहारतज्ञ, डॉ. राम मनोहर लोहिया इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेस, लखनौ भारतातील कुपोषणाची भयावह आकडेवारी सर्वप्रथम, हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे की भारतातील 74% लोकसंख्येला सकस आहार मिळत नाही आणि 39% लोकांना पुरेशा पोषक तत्वांची कमतरता आहे. खालील ग्राफिकमधील आकडे पाहा. प्रश्न- तटबंदी म्हणजे काय? अन्न मजबूत करणे म्हणजे काय? उत्तर- फोर्टिफाई (Fortify) या इंग्रजी शब्दाचा अर्थ एखाद्या वस्तू मजबूत करणे, संरक्षण कवच तयार करणे असा होतो. फूड फोर्टिफाईंग करून, त्याचे पोषक द्रव्ये वाढवणे असा आपला इथे अर्थ आहे. फूड फोर्टिफिकेशन ही एक अशी प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये अन्नपदार्थातील आवश्यक जीवनसत्त्वे आणि खनिजांचे प्रमाण वाढवले ​​जाते. जेणेकरुन अन्नाची पौष्टिक गुणवत्ता सुधारते. प्रश्न: फोर्टिफाइड तांदूळ म्हणजे काय? उत्तर- तांदूळ हे अनेक देशांमध्ये नियमितपणे सेवन केले जाणारे मुख्य अन्न आहे. तथापि, या देशांतील लोकांमध्ये सूक्ष्म अन्नद्रव्यांचीही मोठ्या प्रमाणावर कमतरता आहे. अशा परिस्थितीत या तांदळामध्ये लोह, फॉलिक ॲसिड, बी-कॉम्प्लेक्स जीवनसत्त्वे, व्हिटॅमिन ए आणि झिंक यांसारखे काही सूक्ष्म पोषक घटक वेगळे मिसळले जातात. हे असे पोषक घटक आहेत जे आपल्या शरीराच्या मूलभूत गरजा आहेत. हे सहसा तांदळामध्ये आढळत नाहीत किंवा प्रक्रियेदरम्यान त्यातून नाहिसे होतात. म्हणून, तांदूळ फोर्टिफाइड केल्यानंतर त्यात आवश्यक पोषक तत्वांचा समावेश केला जातो. अशा प्रकारे तयार केलेल्या तांदळाला फोर्टिफाइड तांदूळ म्हणतात. प्रश्न- फोर्टिफाइड तांदूळ आणि सामान्य तांदूळ यात काय फरक आहे? उत्तर- दोन्ही प्रकारच्या तांदळात अतिरिक्त पोषक तत्वांशिवाय फारसा फरक नाही. जरी ते काही गोष्टींद्वारे ओळखले जाऊ शकते. खालील ग्राफिकद्वारे याबद्दल जाणून घ्या. प्रश्न: फोर्टिफाइड तांदूळ कसा तयार केला जातो? उत्तर- हा तांदूळ तीन प्रकारे तयार केला जातो. खालील पॉइंटर्समध्ये याबद्दल अधिक माहिती समजून घ्या. कोटिंगद्वारे यासाठी, सामान्य तांदूळ पोषक द्रव्यात बुडविला जातो. तांदळावरही द्रव फवारता येतो. ही पद्धत फक्त त्या देशांमध्ये उपयुक्त आहे जिथे लोक स्वयंपाक करण्यापूर्वी तांदूळ धुत नाहीत. धुळीद्वारे या प्रक्रियेअंतर्गत सामान्य तांदळावर पोषक द्रव्याची फवारणी केली जाते. यानंतर ते वाळवले जाते. त्यामुळे तांदळावर थर तयार होतो. डस्टिंग करून बनवलेले फोर्टिफाइड तांदूळ जास्त पाण्याने धुतले किंवा शिजवले जाऊ शकत नाहीत. एक्सट्रूझनच्या माध्यमातून तांदळाचे दाणे दळून पीठ बनवले जाते. नंतर ते पोषक तत्वांमध्ये मिसळले जाते आणि तांदळासारखे धान्य तयार करण्यासाठी शिजवले जाते. हे धान्य नंतर सामान्य तांदळामध्ये मिसळले जाते. तांदूळ फोर्टिफाइड करण्यासाठी हॉट एक्सट्रूझन ही सर्वात प्रभावी पद्धत मानली जाते. प्रश्न- भारतामध्ये किती फोर्टिफाइड तांदळाचे उत्पादन होते? उत्तर- मिनिस्ट्री ऑफ कंज्यूमर अफेयर्स, फूड अँड पब्लिक डिस्ट्रीब्यूशनच्या मते, भारताने 2018 साली 7,250 टन फोर्टिफाइड तांदूळाचे उत्पादन केले, परंतु 2022 पर्यंत ही संख्या दरवर्षी सुमारे 60,000 टनांपर्यंत वाढेल. सरकारने 2019 मध्ये 11 राज्यांमध्ये फोर्टिफाइड तांदूळ वितरीत करण्याची योजना सुरू केली होती. मे 2021 पर्यंत या योजनेंतर्गत 1.73 लाख मेट्रिक टन फोर्टिफाइड तांदूळ वितरित करण्यात आले. फेब्रुवारी 2022 पर्यंत ही संख्या 3.64 लाख मेट्रिक टन झाली. आता त्याचे उत्पादन दररोज वेगाने वाढत आहे. प्रश्न- जागतिक आरोग्य संघटनेची मार्गदर्शक तत्त्वे फोर्टिफाइड राईसबद्दल काय सांगतात? उत्तर- वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) फोर्टिफाइड तांदूळ हे एक महत्त्वाचे सार्वजनिक आरोग्य धोरण म्हणून पाहते. WHO च्या मते, कुपोषण ही आज जगातील एक मोठी समस्या आहे. लोकांना लोह, फॉलिक ऍसिड, व्हिटॅमिन ए आणि सूक्ष्म पोषक घटकांची आवश्यकता असते. तांदूळ फोर्टिफाइड होण्याची ही मुख्य कारणे आहेत- प्रश्न: फोर्टिफाइड तांदूळ कसा खाल्ला जातो? उत्तर- हे सामान्य तांदळाप्रमाणे शिजवून खाल्ले जाते. ते शिजवण्यासाठी कोणतीही विशेष प्रक्रिया नाही. हा फक्त सामान्य तांदूळ आहे. फक्त त्यात काही अतिरिक्त पोषक घटक असतात. प्रश्न- फोर्टिफिकेशनच्या प्रक्रियेत तांदळात कोणते मुख्य पोषक तत्व जोडले जातात? उत्तर- तांदूळ पौष्टिक बनवण्यासाठी त्यात अनेक जीवनसत्त्वे आणि खनिजे असतात. खालील ग्राफिक पाहा- प्रश्न- हे फक्त कुपोषणाने ग्रस्त लोकांसाठीच आहे की इतर मध्यमवर्गीय लोकही फोर्टिफाइड भात खाऊ शकतात? उत्तर - हो. ते कोणीही खाऊ शकते. यामध्ये असलेले अतिरिक्त पोषक घटक प्रत्येक व्यक्तीसाठी फायदेशीर असतात. जे लोक कुपोषित नाहीत किंवा ज्यांना सहज अन्न मिळू शकतं त्यांच्यामध्ये देखील आवश्यक पोषक तत्वांची कमतरता असू शकते. प्रश्न- फोर्टिफाइड तांदूळ सामान्य तांदळाच्या तुलनेत जास्त महाग आहे का? उत्तर- फूड फोर्टिफिकेशन इनिशिएटिव्ह (FFI) नुसार, फोर्टिफाइड तांदूळ सामान्य तांदळाच्या तुलनेत थोडा जास्त महाग असू शकतो, परंतु किंमतीतील हा फरक फक्त 0.5 ते 3% दरम्यान आहे. दोन्हीच्या किंमतीत एवढा फरक नाही की परवडणार नाही. प्रश्न- फोर्टिफाइड तांदूळ खाल्ल्याने आरोग्याला काही हानी होऊ शकते का? उत्तर- साधारणपणे ते खाण्यात काही नुकसान नाही. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन आणि युनिसेफ, मुलांसाठी काम करणारी UN एजन्सी, मुलांच्या पोषणाच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी फोर्टिफाइड तांदूळ खायला देण्याची शिफारस करतात. तथापि, यात जोखीम घटक देखील असतो, ज्याला वैद्यकीय भाषेत हायपरविटामिनोसिस म्हणतात. शरीरातील जीवनसत्त्वे आणि पोषक घटकांचे प्रमाण आवश्यकतेपेक्षा जास्त झाल्यास ही स्थिती उद्भवते. परंतु तज्ञांचे असे मत आहे की आज संपूर्ण जगामध्ये अतिरिक्त पोषण ही समस्या नाही, तर कुपोषण म्हणजेच शरीराच्या मूलभूत पोषणाच्या गरजा पूर्ण न होणे ही एक मोठी समस्या आहे.

रोज एक सफरचंद खा, डॉक्टरांना दूर ठेवा:सफरचंद निसर्गाचे वरदान, खनिजांनी समृद्ध; कर्करोग आणि हृदयविकाराचा शत्रू

'ऐन एप्पल अ डे, कीप्स डॉक्टर अवे' ही म्हण तुम्ही ऐकलीच असेल. याचा अर्थ असा की जर तुम्ही रोज एक सफरचंद खाल्ले तर तुम्हाला कोणताही आजार होणार नाही आणि डॉक्टरांकडे जावे लागणार नाही. एकेकाळी युरोपातील वेल्समध्ये जन्मलेली ही म्हण आता जगभर लोकप्रिय आहे. सफरचंद हे गोडपणा आणि रसाळ चवीमुळे जगातील सर्वाधिक खाल्ल्या जाणाऱ्या फळांपैकी एक आहे. जगभरात 7500 पेक्षा जास्त जाती उगवल्या जात आहेत. स्टॅटिस्टामध्ये प्रकाशित झालेल्या आकडेवारीनुसार, 2022 मध्ये जगभरात 9 हजार 584 मेट्रिक टन सफरचंदांचे उत्पादन झाले. दरवर्षी त्याची मागणी झपाट्याने वाढत आहे. सफरचंद खूप आवडते कारण ते सहज चालता चालता खाल्ले जाऊ शकते आणि त्याची चव अप्रतिम आहे, परंतु बहुतेक लोकांना हे माहित नाही की सफरचंदमध्ये जवळजवळ प्रत्येक खनिज आणि पोषण असते, ज्याची आपल्या शरीराला गरज असते. यामुळे अनेक आजारांपासून आपले संरक्षण होते. त्यामुळे आज ' सेहतनामा ' मध्ये आपण सफरचंद खाण्याचे फायदे जाणून घेणार आहोत. तु 1866 मध्ये वेल्स, युरोपमधील एका लेखात असे लिहिले होते की, 'ईट अ‍ॅन अ‍ॅप्पल ऑन गोइंग टु बेड अँड यू विल कीप द डॉक्टर फ्रॉम अर्निंग हिज ब्रेड'. याचा अर्थ दररोज झोपण्यापूर्वी एक सफरचंद खा आणि डॉक्टरांना त्यांची रोजी-रोटी कमावू देऊ नका. हे थोडे मजेदार वाटले असेल, परंतु ते आश्चर्यकारक होते. अन्यथा, शंभर वर्षे उलटून गेल्यावर ते जगभर प्रसिद्ध होण्याचे काय कारण असावे. वाक्याचे स्वरूप थोडेसे बदलले आणि 1913 मध्ये ते'ऐन एप्पल अ डे, कीप्स डॉक्टर अवे' असे बदलले आणि ते जगभरात लोकप्रिय झाले. सफरचंदमध्ये अनेक पोषक घटक असतातसफरचंद हे पौष्टिक फळ आहे. त्यात महत्त्वाची खनिजे, जीवनसत्त्वे, फायबर आणि कार्ब्स मुबलक प्रमाणात असतात. त्यात कोणती खनिजे आणि जीवनसत्त्वे आहेत, खालील ग्राफिकमध्ये पाहा. सफरचंद पिकवण्यासाठी धोकादायक रसायने जोडली जात नाहीत सफरचंद सहसा झाडापासून कच्चे तोडले जातात. कच्च्या फळांची सुरक्षित वाहतूक करणे सोपे आहे. त्यामुळे व्यावसायिक कारणांसाठी पिकवलेली बहुतांश फळे कच्ची तोडली जातात. यानंतर ते पटकन पिकवण्यासाठी अनेक वेळा कॅल्शियम कार्बाइडसारख्या रसायनांचा वापर केला जातो. हे रसायन आरोग्यासाठी हानिकारक आहे. सत्य हे आहे की सफरचंद स्वतः इथिलीन वायू सोडते. ते पिकवण्यासाठी वेगळे रसायन वापरण्याची गरज नाही. ते कोणत्याही रसायनाशिवाय आपोआप पिकते. म्हणून, जर तुम्ही कच्चे सफरचंद खरेदी करत असाल तर ते स्वतःच हळूहळू पिकू द्या आणि नंतर ते खा. सफरचंद खाण्याचे अनेक आरोग्य फायदे सफरचंद खाण्याचे अनेक आरोग्य फायदे आहेत. यामुळे वजन कमी होण्यास मदत होते. मधुमेह आणि रक्तदाब नियंत्रणात राहतो. याशिवाय हृदयविकार आणि कर्करोगासारख्या आजारांचा धोकाही कमी करू शकतो. सफरचंद खाण्याचे मुख्य फायदे काय आहेत, ग्राफिकमध्ये पाहा: ग्राफिकमध्ये दिलेले मुद्दे तपशीलवार समजून घेऊया: वजन नियंत्रणात उपयुक्तसफरचंदात फायबर आणि पाणी मुबलक प्रमाणात असते. यामुळे पोट लवकर भरते आणि भूक भागते. नोव्हेंबर 2020 मध्ये नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार सफरचंदाचा रस पिण्यापेक्षा संपूर्ण सफरचंद खाल्ल्याने पोट लवकर भरते. या अभ्यासासाठी काही लोकांची दोन वेगवेगळ्या गटात विभागणी करण्यात आली. यामध्ये एका गटाला सफरचंदाचा रस प्यायला, तर दुसऱ्या गटाला संपूर्ण सफरचंद खायला देण्यात आले. यामध्ये संपूर्ण सफरचंद खाल्लेल्या गटातील लोकांना अधिक समाधान वाटले. हे खाल्ल्यानंतर लोकांना जास्त वेळ भूक लागत नाही आणि जेवण कमी लागते. या अभ्यासात असेही आढळून आले की संपूर्ण सफरचंद खाल्ल्याने लठ्ठपणा कमी होतो. हृदयाच्या आरोग्यासाठी फायदेशीरदररोज एक सफरचंद नियमितपणे खाल्ल्यास हृदयविकाराचा धोका कमी होतो. मे 2021 मध्ये नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, दररोज 100-150 ग्रॅम सफरचंद खाल्ल्याने उच्च रक्तदाबाचा धोका कमी होतो आणि कठीण रोगांचा धोका कमी होतो. यामागचे एक मोठे कारण म्हणजे सफरचंदात विद्राव्य फायबर असते. दुसरे मोठे कारण म्हणजे त्यात पॉलिफेनॉल असतात. मधुमेहाचा धोका कमी होतोसफरचंद नियमित खाल्ल्याने टाइप-2 मधुमेहाचा धोकाही कमी होतो. ऑगस्ट 2016 मध्ये नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, दररोज सफरचंद किंवा नाशपाती खाल्ल्याने टाइप-2 मधुमेहाचा धोका 18% कमी होतो. जर तुम्ही आठवड्यातून एकदा सफरचंद किंवा नाशपाती खाल्ल्यास हा धोका केवळ 3% कमी होऊ शकतो. सफरचंद आणि नाशपातीमध्ये असलेल्या पॉलिफेनॉल क्वेर्सेटिनच्या उच्च प्रमाणामुळे हे शक्य आहे. आतड्याचे आरोग्य सुधारतेसफरचंदात पेक्टिन असते. हा एक प्रकारचा फायबर आहे, जो आपल्या पोटाच्या मायक्रोबायोममध्ये प्रीबायोटिक म्हणून काम करतो. हे आतड्यात उपस्थित असलेल्या दोन प्रकारच्या निरोगी बॅक्टेरिया, बॅक्टेरॉइडेट्स आणि फर्मिक्युट्सचे गुणोत्तर सुधारते. यामुळे आतड्याचे आरोग्य सुधारते. सध्या केले जाणारे बहुतेक संशोधन असे सूचित करतात की बहुतेक रोगांचा थेट संबंध आतड्यांतील बॅक्टेरियाशी असतो. त्यामुळे आतड्यात चांगले बॅक्टेरिया वाढले तर एकंदरीत आरोग्य चांगले राहते. कर्करोगाचा धोका टाळतोसफरचंदांमध्ये शक्तिशाली अँटिऑक्सिडेंट पॉलीफेनॉल असतात. त्यामुळे फुफ्फुस, स्तन आणि पचनसंस्थेच्या कर्करोगासह अनेक प्रकारच्या कर्करोगांवर सफरचंद फायदेशीर आहे. तसेच कर्करोगाच्या पेशी वाढण्यापासून रोखतात. नोव्हेंबर 2021 मध्ये नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, कर्करोगाने ग्रस्त असलेल्या लोकांनी सफरचंद नियमितपणे खाल्ले तर ते जास्त काळ जगतात. सफरचंद कर्करोगाच्या प्रतिबंधात अधिक प्रभावी कसे ठरू शकते हे शोधण्यासाठी अनेक अभ्यास चालू आहेत. दमा रोखू शकतोअँटिऑक्सिडंट समृद्ध सफरचंद ऍलर्जीक अस्थमामध्ये श्वसनमार्गाची जळजळ कमी करण्यास मदत करू शकते. सफरचंदांमध्ये क्वेर्सेटिन हे अँटीऑक्सिडंट आहे. हे रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करते. नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये प्रकाशित केलेल्या अभ्यासानुसार, क्वेर्सेटिन दमा आणि सायनुसायटिस सारख्या ऍलर्जीक दाहक रोगांशी लढण्यासाठी प्रभावी ठरू शकते. ऑक्सिडेटिव्ह तणावापासून मेंदूचे संरक्षण करू शकतेसफरचंदात असलेले अँटी-ऑक्सिडंट्स आपल्या मेंदूला ऑक्सिडेटिव्ह तणावामुळे होणाऱ्या नुकसानापासून वाचवू शकतात. जानेवारी 2020 मध्ये नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये 14 अभ्यासांचे मेटा-विश्लेषण करण्यात आले. त्यानुसार, क्वेरसेटीनमुळे सफरचंद खाल्ल्याने अल्झायमर रोगावर उपचार होऊ शकतात. मानसिक आरोग्य सुधारतेनोव्हेंबर 2020 च्या मेटा विश्लेषणानुसार, सफरचंद रोज खाल्ल्याने तुमचे मानसिक आरोग्य सुधारते. सफरचंदात अँटिऑक्सिडंटची उपस्थिती हे याचे मुख्य कारण मानले जाते. यामुळे ऑक्सिडेटिव्ह ताण कमी होतो आणि मेंदू लवकर म्हातारा होत नाही, म्हणजेच त्याचे कार्य चांगले राहते. ग्राफिक्स: अंकुर बन्सल

दही एक सुपरफूड:प्रथिने आणि कॅल्शियमने समृद्ध प्रकृतीचे वरदान, डॉक्टरांनी सांगितले रोज दही खाण्याचे 10 फायदे

दही ही निसर्गाने मानवाला दिलेली एक सुंदर देणगी आहे. हा आरोग्याचा खजिना आहे. त्यात फायबर, प्रथिने, साखर आणि चरबी हे सर्व घटक असतात. याशिवाय अनेक जीवनसत्त्वे आणि खनिजेही मिळतात. दह्याच्या इतिहासाबाबत अनेक वाद आहेत. भारतीय उपखंडात सुमारे 5 हजार वर्षांपूर्वीपासून ते खाल्ले जात असल्याचे लोकांचा एक मोठा वर्ग मानतो. भगवान श्रीकृष्णाच्या पौराणिक कथा आणि कहाण्यांमध्ये याचा उल्लेख आहे. तर युरोपमधील इतिहासाबाबत बल्गेरियाचा स्वतःचा दावा आहे. बल्गेरियाचे लोक ते त्यांच्या देशाच्या इतिहासाइतकेच जुने मानतात. सुमारे 4 हजार वर्षांपूर्वी भटक्या जमातीच्या लोकांमध्ये रात्रीच्या वेळी अतिरिक्त दूध शिल्लक होते, जे सकाळी दह्यात बदलले. ते दुस-या दिवशी खाल्ल्यावर खूप चविष्ट होते. गोठवलेले दही खाण्याची परंपरा येथून सुरू झाली. ही जागा खुद्द बुल्गेरिया होती. सध्या, बल्गेरियाबद्दल असे म्हटले जाते की येथे प्रत्येक डिशमध्ये दही जोडले जाते किंवा ते प्लेटमध्ये मुख्य म्हणून दिले जाते. इतिहासाव्यतिरिक्त, दही आपल्या जेवणाची चव तर वाढवतेच पण आरोग्यासाठीही खूप फायदेशीर आहे. आपली पचनसंस्था, रोगप्रतिकारक शक्ती, वजन व्यवस्थापन आणि हाडांच्या मजबुतीसाठी हे खूप महत्वाचे आहे. याशिवाय हे आपल्या हृदयाचे आरोग्यही चांगले ठेवते. म्हणूनच आज ' सेहतनामा ' मध्ये आपण सुपरफूड दह्याबद्दल बोलणार आहोत. तुम्ही हे देखील शिकाल की- दह्याचे पौष्टिक मूल्य काय आहे? यूएस डिपार्टमेंट ऑफ ॲग्रीकल्चरनुसार, जर संपूर्ण दुधापासून 100 ग्रॅम दही तयार केले तर त्यात सुमारे 61 कॅलरीज असतात, ज्यापैकी सुमारे 88% पाणी असते. त्यात प्रथिने, कार्ब, साखर आणि चरबी देखील असतात. ग्राफिकमध्ये त्यांचे प्रमाण पाहू. दह्याचा वापर अन्नात प्रमुख्याने केला जात असला तरी त्याचे पौष्टिक मूल्य आश्चर्यकारक आहे. त्यात जवळजवळ सर्व पोषण, सर्व आवश्यक खनिजे आणि जीवनसत्त्वे असतात. दह्यामध्ये कोणते जीवनसत्त्वे आणि खनिजे असतात? दिल्लीतील ज्येष्ठ पोषणतज्ञ आणि 'वन डायट टुडे' चे संस्थापक डॉ. अनु अग्रवाल म्हणतात की दही हे दुधाचे एक नासलेले रूप आहे आणि तरीही ते दुधापेक्षा कितीतरी पटीने अधिक फायदेशीर आहे. त्याच्या अद्भुत पौष्टिक मूल्यांमुळे आणि त्यात असलेल्या जीवनसत्त्वे आणि खनिजांमुळे याला सुपरफूड म्हटले जाते. त्यात आपल्या शरीरासाठी आवश्यक असलेले जवळजवळ सर्व खनिजे असतात. दही खाण्याचे अनेक आरोग्यदायी फायदे आहेत डॉ अनू सांगतात की, दही खाल्ल्याने पचन सहज होते हे सामान्यपणे लोकांना माहीत असते. त्यात असलेले चांगले बॅक्टेरिया आपल्या आतड्यात असलेल्या चांगल्या बॅक्टेरियाची संख्या वाढवतात. यामुळे पचनक्रिया तर सुधारतेच पण रोगप्रतिकारक शक्तीही मजबूत होते. हे आपल्या दात आणि हाडांच्या आरोग्यासाठी देखील महत्वाचे आहे. याशिवाय दही खाण्याचे इतर कोणते फायदे आहेत, ग्राफिकमध्ये पाहा. ग्राफिकमध्ये दिलेले काही मुद्दे सविस्तरपणे समजून घेऊ. दात आणि हाडांच्या आरोग्यासाठी आवश्यक नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, दह्यामध्ये कॅल्शियम मुबलक प्रमाणात असते, जे दात आणि हाडांच्या आरोग्यासाठी आवश्यक खनिज आहे. जर कोणी रोज एक कप दही खात असेल तर त्याच्या रोजच्या कॅल्शियमची 49% गरज यातून भागवली जाईल. हृदयविकाराचा धोका कमी होतो यूएस डिपार्टमेंट ऑफ ॲग्रीकल्चरच्या मते, दही व्हिटॅमिन बी आणि विशेषतः व्हिटॅमिन बी-12 आणि बी-2 म्हणजेच रिबोफ्लेविनमध्ये समृद्ध आहे. ही दोन्ही जीवनसत्त्वे हृदयरोग आणि काही न्यूरल ट्यूब जन्म दोषांपासून संरक्षण करू शकतात. रक्तदाब नियंत्रणात राहतो यूएस डिपार्टमेंट ऑफ ॲग्रीकल्चरच्या मते, दररोज एक कप दही आपल्या रोजच्या गरजेपैकी 28% फॉस्फरस, 10% मॅग्नेशियम आणि 12% पोटॅशियम पुरवते. ही खनिजे आपल्या शरीरातील अनेक महत्त्वाच्या जैविक प्रक्रियांसाठी आवश्यक असतात. त्यांच्या मदतीने, रक्तदाब संतुलित राहतो आणि चयापचय सुधारते. हाडांच्या आरोग्यासाठीही ते महत्त्वाचे आहे. रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करते दह्यामध्ये व्हिटॅमिन डी देखील असते. नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, दही आपली हाडे आणि रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करते. याशिवाय हृदयाचे आरोग्यही चांगले राहते. यामुळे नैराश्यासारख्या अनेक आजारांचा धोका कमी होतो. वजन नियंत्रणात मदत होते दह्यामध्ये प्रथिने मुबलक प्रमाणात असतात. हे आपल्याला पुन्हा पुन्हा भूक लागण्यापासून प्रतिबंधित करते. याशिवाय दह्याचे सेवन केल्याने चयापचय प्रणाली सुधारते. ही दोन्ही कारणे वजन नियंत्रणात मदत करतात. शरीराला हायड्रेट ठेवते दह्यामध्ये प्रचंड पौष्टिक मूल्य आणि भरपूर खनिजे व्यतिरिक्त, विशेष गोष्ट म्हणजे त्यात 66% पाणी असते. त्यामुळे रोज दह्याचे सेवन केल्याने शरीर हायड्रेट राहते. दही कोणी सेवन करू नये? वाराणसीच्या गव्हर्नमेंट पोस्ट ग्रॅज्युएट आयुर्वेद कॉलेज आणि हॉस्पिटलचे असिस्टंट प्रोफेसर डॉ. अजय कुमार म्हणतात की, साधारणपणे प्रत्येकजण दही सेवन करू शकतो, परंतु काही आजारांमध्ये ते सेवन करणे योग्य नाही. त्यामुळे कोणत्या लोकांनी दही खाऊ नये, पाहा-

'विजयात नम्र, पराजयामध्ये प्रतिष्ठित व्हा':रतन टाटा यांचे हे शब्द आणि 11 धडे नेहमी लक्षात ठेवा, जे त्यांच्या जीवनाचे सार होते

मुंबईत फ्लोरा फाउंटनच्या शेजारी एक मोठी इमारत आहे - टाटा हाऊस. त्या बिल्डिंगच्या शेजारी असलेल्या गल्लीत एक 70 वर्षांचा माणूस राखाडी रंगाच्या इंडिका कारमधून खाली उतरला. त्याने हलका निळा कॉटन शर्ट आणि सैल राखाडी रंगाची पॅन्ट घातली आहे. त्याच्या पायात चामड्याच्या चपला आहेत. गाडीतून खाली उतरल्यानंतर तो थेट इमारतीच्या दिशेने जातो आणि इमारतीत प्रवेश करताच दिसणाऱ्या लिफ्टजवळ उभा राहतो. समोर वर जाण्यासाठी रांग लागलेली असून ते आपली बारी येण्याची वाट पाहत थांबले आहेत. ते रांगेत मागे उभे राहिले. साध्या कपड्यात आलेली, अगदी साधी गाडी स्वतः चालवत रांगेत उभी असलेली ही व्यक्ती दुसरी कोणी नसून रतन टाटा आहेत. या टाटा हाऊसचे मालक. टाटा उद्योग समूहाचे मालक, देशातील सर्वात जुन्या आणि सर्वात समृद्ध कंपन्यांपैकी एक. परवा, बुधवारी रात्री अकराच्या सुमारास रतन नवल टाटा यांनी अखेरचा श्वास घेतला. 86 वर्षीय रतन टाटा यांना मुंबईतील ब्रीच कँडी हॉस्पिटलच्या अतिदक्षता विभागात (ICU) दाखल करण्यात आले होते. या जगात जो आला आहे त्याला एक दिवस जायचे आहे. पण प्रश्न असा आहे की कोणी कोणता वारसा मागे सोडतो? कोणत्या कल्पना, मूल्ये, आदर्शांच्या रूपाने ते लोकांच्या आठवणींमध्ये आणि येणाऱ्या पिढ्यांच्या जीवनात सदैव जिवंत राहतात. टाटा हाऊसमध्ये काम करणारे बरेच लोक त्यांच्यापेक्षा जास्त तयार होऊन, सूट-बूट घालून ऑफिसमध्ये यायचे. पण रतन टाटा रोज त्याच साध्या कपड्यात अशा प्रकारे यायचे की कोणी त्यांचा चेहरा ओळखत नसला तरी त्यांना टाटा हाऊसचा एक सामान्य कर्मचारी समजता आला असता. रोज ते लिफ्टसमोर उभे राहून आपल्या वळणाची वाट पाहत असत. जर कोणी शिपाई किंवा अगदी कारकूनही त्यांच्यासमोर उभा राहिला असता आणि रतनजींना आधी जाण्यास सांगितले तर त्यांनी नकार दिला असता आणि रांगेत शांतपणे उभे राहिले असते. टाटा हाऊसमध्ये जेआरडी टाटा यांच्याबद्दलही अशाच गोष्टी सांगितल्या जातात. कुणास ठाऊक, ही नम्रता, हा साधेपणा तिथून त्यांच्यात आला असावा. म्हणून, आज या स्तंभात आपण जड अंतःकरणाने, भरलेल्या डोळ्यांनी आणि खूप प्रेमाने आणि आदराने रतन टाटा यांचे स्मरण करू. कोणी व्यक्ती रतन टाटा कसे बनतो? जीवनात आपण नेहमी यश, समृद्धी, पद, सत्ता आणि पैसा याविषयी बोलत असतो. प्रत्येकाला हे सर्व मिळवायचे आहे. पण ज्यांनी हे सर्व मिळवले, ज्यांनी त्यांना यशाच्या उच्च शिखरावर नेले, त्यांच्याबद्दलची ती अनोखी गोष्ट कोणती, याबद्दल क्वचितच बोलले जाते. वडिलांच्या स्थापन केलेल्या कंपनीचा वारसा मिळाला म्हणून कोणी नेता बनत नाही. एखाद्याला सहवास मिळू शकतो, पण यश, प्रेम आणि आजूबाजूच्या लोकांचा आदर, क्षमता, व्यक्तिमत्त्वात खोली आणि मोठेपणा नसेल तर काहीही मिळत नाही. रतन टाटांनी आपल्या आयुष्यात जे कमावले ते फक्त पैसा आणि यश नव्हते. खरे सांगायचे तर या गोष्टी त्यांच्यासाठी सर्वात क्षुल्लक होत्या. त्यांनी जे कमावले ते त्यांना ओळखणाऱ्यांच्या मनात त्यांच्याबद्दल आदर आणि अपार प्रेम आहे. समृद्धीला दिखाव्याची गरज नसते काही खास प्रसंग सोडले तर रतन टाटा नेहमी माफक कपडे आणि चप्पल घालायचे. त्यांच्याकडे साधा फोन होता, त्यांनी इंडिका कार स्वतः चालवली. त्यांच्या दैनंदिन जीवनात, राहणीमानात आणि पेहरावात ढोंग नव्हते. या केवळ बाह्य गोष्टी नव्हत्या. ही खोल मूल्यांची बाब होती की बाह्य चमक त्यांच्यासाठी काही फरक पडत नाही. फरक इतकाच होता की त्यांचे काम किती सुंदर आणि चमकदार होते. भावना या दुर्बलता नसून त्या आपली शक्ती आहेत रतनजी एकदा म्हणाले होते की मी माझ्या आयुष्यातील सर्वात धाडसी आणि सर्वात शक्तिशाली गोष्ट केली आहे, ती म्हणजे मी माझ्या भावना जगासमोर व्यक्त करू दिल्या. आपल्या अनोख्या कल्पनेसाठी निधी मिळण्याच्या अपेक्षेने रतन टाटा यांच्याशी संपर्क साधणाऱ्या तरुण आणि मुलांकडून त्यांनी किती मोकळेपणाने प्रेम केले आणि त्यांच्या भावना व्यक्त केल्याच्या शेकडो कथा तुम्हाला ऐकायला मिळतील. जेव्हा जेव्हा त्यांच्याकडे कोणतीही अनोखी, मूळ कल्पना आली, तेव्हा त्यांनी खुल्या मनाने त्याचे स्वागत केले आणि तरुणांना मदत केली. जरी ते लोकांवर रागावले असले तरीही ते आपले प्रेम व्यक्त करण्यास कधीही मागे हटले नाही. नेत्याचे काम नियंत्रण ठेवणे नसून काळजी घेणे असते. आपल्या सर्वांना आयुष्यात नेता बनायचे आहे, पण खऱ्या नेत्याचे काम काय आहे याचा विचार करत नाही. तो लोकांना फक्त सूचना देत नाही, त्यांना काम करायला लावत नाही, तो त्यांना काम करायला शिकवतो. त्यांचा हात धरतो, त्यांना रस्ता दाखवतो. त्यांना सक्षम बनण्यास मदत करतो आणि हे सर्व करण्याच्या बदल्यात त्यांना काहीही नको असते. तो नेहमी काळजी करतो, अभिमान बाळगतो. त्यांच्यासोबत काम केलेले शेकडो आणि हजारो लोक याचे साक्षीदार आहेत. ज्यांनी रतन टाटा यांची दूरदृष्टी पाहिली आहे तसेच त्यांची काळजी घेतली आहे, ते त्यांच्यासोबत वाढले आहेत. या वारशाच्या तुलनेत जगातील सर्व संपत्ती अत्यंत नगण्य आहे. टीका हा आपला सर्वात मोठा गुरू आहे 1981 मध्ये, जेआरडी टाटा यांनी रतन टाटा यांना टाटा उद्योग समूहाचे पुढील उत्तराधिकारी म्हणून घोषित केले तेव्हा या निर्णयावर जे लोक आनंदी होते त्यापेक्षा जास्त लोक या निर्णयावर नाराज होते. या निर्णयामुळे टाटा समूहाचे कर्मचारी, गुंतवणूकदार आणि भागधारक सर्वच संतप्त झाले होते. वृत्तपत्रांचे संपादकीय आणि अभिप्राय स्तंभ हे सांगत होते की नवशिक्या ही जबाबदारी उचलण्यास सक्षम नाही. रतन टाटा यांना जाहीर टीका झाली. पण या सगळ्याचा परिणाम काय झाला? रतन टाटा एकदा सार्वजनिक मंचावर म्हणाले होते की टीका हा आपला सर्वात मोठा शिक्षक आहे. तेच आपल्याला खूप काही शिकवते. आव्हाने ही खरोखर शिकण्याच्या संधी आहेत आणि चुका हे जीवनातील सर्वात मौल्यवान धडे आहेत. सरळ रेषेत जाणारा कोणताही मार्ग नाही. त्या वाटेत येणारे चढ-उतार हे जिवंत असण्याचे लक्षण आहे. जरी ECG च्या रेषा एका रेषेत आल्या तर याचा अर्थ व्यक्तीचा मृत्यू झाला आहे. काही नवीन विचार केला का, जो आधी कोणी केला नसेल प्रसिद्ध हॉलिवूड अभिनेता अल पचिनोने काही दिवसांपूर्वी न्यूयॉर्क टाईम्सशी केलेल्या संभाषणात एक अतिशय सुंदर गोष्ट सांगितली होती – “काहीच चांगले नाही. सर्वजण चांगले काम करत आहेत. प्रत्येकजण सर्वोत्तम आहे. तुम्ही किती मूळ आहात हा प्रश्न आहे. तुम्हाला काय नवीन वाटलं, तुम्ही नवीन काय केलंस, जे आधी कधीच घडलं नव्हतं.” रतन टाटा यांचे संपूर्ण जीवन आणि कारकीर्द नावीन्य आणि वेगळेपणाचे साक्षीदार आहे. म्हणून, पुढे जाण्यासाठी, एखाद्याने नेहमी स्वतःला एक प्रश्न विचारला पाहिजे - मी काय नवीन केले आहे, मी काय नवीन विचार केला आहे? सर्वोत्तम नाही, परंतु मी किती मूळ आहे. तुम्हाला इतरांकडून जे हवे आहे ते आधी स्वतः करा. एक नेता या नात्याने, आपल्या ग्रूपने आपल्याला जे काही करायचे आहे, आपल्याला कोणता मार्ग अनुसरायचा आहे, आपण स्वतः त्या मार्गाचा अवलंब केला पाहिजे. प्रथम तुम्हाला ते स्वतः करावे लागेल. जर तुम्हाला ग्रूपने कठोर परिश्रम करायचे असतील तर तुम्हाला स्वतःपेक्षा चौपट मेहनत करावी लागेल. जर तुम्हाला प्रेम मिळवायचे असेल तर तुम्हाला आधी खूप प्रेम द्यावे लागेल. फक्त तीच गोष्ट आपल्याकडे परत येते, जी आपण दिली आहे. रतन टाटा यांचे जीवन हे त्याचे उदाहरण आहे. त्यांना इतकं प्रेम, इतका आदर मिळाला. कारण त्यांनी ते दिलं. त्यांची टीम कठोर परिश्रम करत असे कारण वयाच्या 80 व्या वर्षी त्यांनी स्वतः टीममधील तरुणांपेक्षा जास्त मेहनत घेतली. तुम्ही लोक आणि नातेसंबंधांमध्ये किती गुंतवणूक केली? प्रत्येकजण कंपनी आणि करिअरचा विस्तार करण्यासाठी गुंतवणूक करतो, परंतु त्यांनी आयुष्य, नातेसंबंध आणि मैत्रीमध्ये किती गुंतवणूक केली हा प्रश्न आहे. त्यांना फक्त पैसा आणि सुविधा दिल्या नाहीत. त्यांना माझा वेळ, लक्ष, प्रेम आणि काळजी दिली. तुमच्या जोडीदाराला मिठी मारायला विसरू नका आणि त्यांना सांगा की तुम्ही त्यांच्यावर किती प्रेम करता. दररोज रात्री ते मुलांच्या कपाळाचे चुंबन घेत आणि त्यांना झोपण्यापूर्वी एक गोष्ट सांगत असे. मित्र आणि सहकाऱ्यांसोबत त्यांच्या सुख-दु:खात ते उभे राहिले, त्यांचा हात धरून मिठी मारली. रतन टाटा यांनी सोबत घेतलेली ही सर्वात मौल्यवान पुंजी आहे. त्यांनी कधीही लग्न केले नाही. त्यांचे स्वतःचे कोणतेही कुटुंब नव्हते, परंतु तरीही त्यांच्यावर प्रेम करणारे आणि त्यांची काळजी घेणारे लोक खूप मोठे कुटुंब होते.

गरबा खेळतांना अभिनेत्याचा मृत्यू:हृदयविकाराचा झटका आला होता, अशा घटना का वाढत आहेत, गरबा आयोजकांनी आपत्कालीन परिस्थितीसाठी तयार राहावे

सोशल मीडियावर सध्या एक अतिशय वेदनादायक व्हिडिओ व्हायरल होत आहे. या व्हिडिओमध्ये गरबा किंग म्हणून प्रसिद्ध असलेला गरबा डान्सर आणि अभिनेता अशोक माळी त्यांचा मुलगा भावेशसोबत पुणे शहरात गरबा करत होता. सगळीकडे लोकांची गर्दी असते. नवरात्रीच्या आनंदात सर्वजण नाचत-गात आहेत. तेव्हा अचानक अशोक माळी नाचत असताना जमिनीवर पडतो. तेथे उपस्थित लोकांनी त्याला तात्काळ जवळच्या रुग्णालयात नेले, तेथे डॉक्टरांनी त्याला मृत घोषित केले. गरब्यादरम्यान अचानक हृदयविकाराचा झटका आल्याने अशोक माळी यांचा मृत्यू झाल्याचे डॉक्टरांनी सांगितले. गेल्या वर्षीही गरबा कार्यक्रमादरम्यान देशभरातून अचानक हृदयविकाराचा झटका येऊन मृत्यू झाल्याच्या अनेक घटना समोर आल्या होत्या. 24 तासांत हृदयविकाराचा झटका आणि हृदयविकाराच्या झटक्याने 12 जणांचा मृत्यू झाला. अहमदाबादमधील 17 वर्षांच्या मुलाचा आणि बडोद्यातील 13 वर्षांच्या मुलाचाही हृदयविकाराच्या झटक्याने मृत्यू झाला. हृदयविकाराचा झटका आणि कार्डियक अरेस्ट यासारख्या आपत्कालीन आरोग्य परिस्थितीचा संबंध आतापर्यंत केवळ वृद्ध लोकांशीच होता, परंतु आकडेवारी सांगते की या आजाराची वयोमर्यादा आता संपत आहे. विशेषत: गरबा, लग्नसमारंभ अशा सणांच्या काळात हृदयविकाराच्या झटक्यांमध्ये झपाट्याने होणारी वाढ ही चिंतेची बाब आहे. त्यामुळे आज कामाच्या बातमीमध्ये गरबा आणि हृदयविकाराच्या झटक्याबद्दल बोलूया. आणि हे जाणून घ्या- तज्ज्ञ: डॉ. तन्मय येरमल जैन, हृदयरोगतज्ज्ञ, मणिपाल हॉस्पिटल, पुणे प्रश्न- देशभरात नवरात्रोत्सव, गरबा, लग्नसमारंभात हृदयविकाराच्या घटना अचानक का वाढतात?उत्तर- आपल्या शरीरातील लाखो पेशींना कार्य करण्यासाठी प्रत्येक क्षणी रक्ताची आवश्यकता असते. आपल्या जन्मापासून ते मरेपर्यंत हृदय हे न थकता सतत काम करत राहते, म्हणजेच ते रक्त पंप करत असते आणि शरीराच्या प्रत्येक अवयवाला 24 तास रक्तपुरवठा करत असते. ठराविक वयानंतर हृदयविकाराचा झटका आला किंवा लग्न, सणासुदीला नाचताना किंवा जिममध्ये वर्कआऊट करताना, त्यामागील कारण नेहमीच सारखेच असते. म्हणजेच आपल्या हृदयाचे आरोग्य चांगले नाही. आपल्या जीवनशैलीमुळे किंवा अनुवांशिक कारणांमुळे हृदय कमकुवत झाले आहे आणि रक्त पंप करण्याचे काम त्याच्यासाठी आव्हान बनले आहे. हृदयविकाराचा झटका हार्डकोर शारीरिक हालचालींदरम्यान येतो. कारण त्या वेळी शरीराला अधिक रक्ताची गरज असते आणि ती मागणी पूर्ण करण्यासाठी हृदय अधिक मेहनत करत असते. सामान्य दिवसांत हृदय कमकुवत असूनही, तो त्याच्या दैनंदिन गरजा पूर्ण करण्यासाठी पुरेसे काम करू शकतो, परंतु जेव्हा कामाचा ताण अचानक वाढतो तेव्हा तो ते हाताळू शकत नाही आणि काम करणे थांबते. खालील ग्राफिकमध्ये तपशील पाहा- प्रश्न- गेल्या काही वर्षांत हृदयविकाराच्या रुग्णांमध्ये किती वाढ झाली आहे? आकडे काय दर्शवत आहेत?उत्तर- वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) नुसार, जगभरात दरवर्षी सुमारे 6 कोटी लोकांचा मृत्यू होतो, त्यापैकी 32% मृत्यू हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोगांमुळे होतात. 'डी लासेंट' या प्रसिद्ध वैद्यकीय नियतकालिकानुसार, भारतात दरवर्षी 5-6 लाख लोकांचा अचानक हृदयविकाराच्या झटक्याने मृत्यू होतो. प्रश्न- गरब्याच्या वेळी हृदयविकाराचा धोका टाळण्यासाठी कोणती खबरदारी घ्यावी? उत्तर- मणिपाल हॉस्पिटल, पुणे येथील हृदयरोग तज्ज्ञ डॉ. तन्मय येरमल जैन सांगतात की, हृदयविकाराचा झटका किंवा कार्डियक अरेस्ट येऊ नये म्हणून सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे तुमच्या हृदयाच्या आरोग्याची काळजी घेणे. व्यायाम करा, सकस आहार घ्या, पुरेशी झोप घ्या आणि तणावापासून दूर राहा. पण विशेषत: कोणत्याही उत्सवादरम्यान, आपण अधिक काळजी घेणे आवश्यक आहे. खालील ग्राफिक पाहा- प्रश्न- गरबा आयोजकांनी आपत्कालीन परिस्थितीसाठी कसे तयार असावे? आगाऊ कोणती खबरदारी घ्यावी?उत्तर- डॉ.तन्मय येरमल जैन यासाठी काही महत्त्वाच्या सूचना देतात. खालील ग्राफिक पाहा- प्रश्न- सामान्य लोकांनीही सीपीआर देण्याचे प्रशिक्षण का घ्यावे?उत्तर- डॉ. तन्मय येरमल जैन म्हणतात की, संकट आयुष्यात कधीही येऊ शकते. आपल्या प्रिय व्यक्तीसोबत असे काही अचानक घडू नये, यासाठी आपण आधीच काळजी घ्यावी. अशा परिस्थितीत, जर तुम्हाला सीपीआर (कार्डिओपल्मोनरी रिसुसिटेशन) बद्दल माहिती असेल आणि ते कसे द्यावे हे माहित असेल तर तुम्ही एखाद्याचा जीव वाचवू शकता. हृदयविकाराचा झटका आल्यास, एखाद्याला रुग्णालयात नेले असता, डॉक्टरांनी सर्वप्रथम सीपीआर द्यावा. 60 ते 70 टक्के प्रकरणांमध्ये रुग्णाचा जीव वाचतो. तसेच ते अजिबात अवघड नाही. आपल्याला फक्त त्याचे मूलभूत विज्ञान आणि ते करण्याची पद्धत माहित असणे आवश्यक आहे. प्रश्न- सीपीआर देण्याचे प्रशिक्षण कुठे आणि कसे घेऊ शकता?उत्तर : या वर्षी केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाने रुग्णांचे प्राण वाचवण्यासाठी CPR मध्ये प्रशिक्षण देण्याची मोहीम सुरू केली आहे. रुग्णालये, वैद्यकीय शिक्षण केंद्रे, वैद्यकीय विद्यापीठांसह अनेक संस्थांमध्ये सीपीआर प्रशिक्षण दिले जात आहे. UGC (युनिव्हर्सिटी ग्रँट कमिशन) ने देशातील सर्व विद्यापीठे आणि महाविद्यालयांमध्ये डॉक्टर आणि वैद्यकीय तज्ञांच्या मदतीने लोकांना CPR सह मूलभूत जीवन समर्थनाचे प्रशिक्षण देण्यास सांगितले आहे. तुम्ही तुमच्या जवळच्या हॉस्पिटलमध्येही विचाराल तर तुम्हाला तुमच्या शहरातील अशा अनेक केंद्रांची माहिती मिळेल, जिथे CPR प्रशिक्षण मोफत दिले जाते. त्यामुळे हे नक्की शिका आणि संकटात कोणाचा तरी जीव वाचवण्यासाठी सदैव तत्पर राहा.

माइंड डिटॉक्ससाठी 10 जपानी तत्त्वज्ञान:जपानमध्ये लोक दीर्घकाळ का जगतात, ते झाडे, हवा आणि नद्या स्वच्छ का ठेवतात?

ज्याप्रमाणे आपल्या शरीराला डिटॉक्सची गरज असते, त्याचप्रमाणे वेळोवेळी आपल्या मनालाही डिटॉक्स करणे आवश्यक आहे. दिवसभराच्या कामानंतर थकवा, तणाव आणि काही नकारात्मक विचार आपल्या मनावर वर्चस्व गाजवतात. त्यामुळे मेंदूला थकवा जाणवतो. पण ती किरकोळ डोकेदुखी किंवा थकवा आहे असे समजून आपण त्याकडे दुर्लक्ष करतो. अशा परिस्थितीत, आपण माइंड डिटॉक्सबद्दल दूरस्थपणे विचार करू शकत नाही. 'वर्ल्ड मेंटल हेल्थ मंथ' चालू आहे, ज्याचा मुख्य उद्देश उत्तम मानसिक आरोग्यास प्रोत्साहन देणे आणि लोकांना त्याबद्दल शिक्षित करणे हा आहे. या निमित्ताने आपण आपल्या मानसिक आरोग्याची काळजी कशी घेऊ शकतो याबद्दल बोलतो. मानसिक आरोग्य सुधारण्यासाठी माइंड डिटॉक्स खूप मोठी भूमिका बजावू शकते. जर आपण माइंड डिटॉक्सच्या पारंपारिक पद्धतींबद्दल बोललो तर, आज जगातील सर्वात लोकप्रिय तंत्रे जपानी तंत्रे आहेत. या अशा पद्धती आहेत ज्या प्राचीन पारंपारिक तात्विक विचारातून उद्भवतात. जपानी तत्त्वज्ञानाचा उगम सुमारे 1400 वर्षांपूर्वी झाला, ज्यामध्ये परदेशी कल्पना आणि पारंपारिक विचार या दोन्हींचा मिश्र प्रभाव होता. बौद्ध तत्त्वज्ञान पाचव्या शतकात चीनमार्गे जपानमध्ये आले. आजही जपानी लोकांसाठी जीवनाची कदर करणे, निसर्गाशी नाते जोडणे, अगदी साधे गवत, फूल, पान आणि झाड यांचेही कुटुंबातील सदस्याप्रमाणे जतन करणे याला काही सामाजिक आणि ऐतिहासिक कारणे असावीत. आज जपानी तत्त्वज्ञान आणि त्याचे माइंड डिटॉक्सचे तंत्र जगभर लोकप्रिय आहे. जपानमधील लोक माइंड डिटॉक्सला खूप महत्त्व देतात. म्हणूनच ते इतर देशांतील लोकांपेक्षा जास्त काळ आणि आनंदी आयुष्य जगतात. ते जीवन, झाडे, हवा, पाणी यांनाही महत्त्व देतात कारण जपान कदाचित जगातील काही अपवादात्मक देशांपैकी एक आहे, जिथे प्रचंड औद्योगिकीकरण असूनही हवा स्वच्छ आहे, नदीचे पाणी स्वच्छ आहे आणि झाडे, निसर्ग, जंगले सुरक्षित आहेत. त्यामुळे येथील लोक वृद्धापकाळापर्यंत निरोगी राहतात. याचं एक कारण म्हणजे शरीर आणि मनाचं संतुलन. तर आज रिलेशनशिप कॉलममध्ये आपण मन डिटॉक्स करण्याच्या जपानी तंत्रांबद्दल बोलू. मन-शरीर संतुलनाचे जपानी तत्वज्ञान काय आहे? जपानमधील लोकांची जीवनशैली अतिशय आरोग्यदायी आहे. येथे लोक निरोगी आणि आनंदी जीवन जगतात. जपानमधील लोक अनेक माइंड डिटॉक्स तंत्रांचा सराव करतात. प्रत्येक तंत्रामागे सखोल तात्विक समज आणि कल्पना असते. जेव्हा डिटॉक्सचा प्रश्न येतो तेव्हा ते केवळ शरीर स्वच्छ करणे, शुद्ध आहार घेणे इतकेच नाही. याचा खोल आध्यात्मिक अर्थही आहे. जसे- शिनरीन-योकू (फॉरेस्ट बाथिंग) शिनरीन-योकू किंवा फॉरेस्ट बाथिंग हे जपानमधील सर्वात प्रसिद्ध मानसिक डिटॉक्स तंत्रांपैकी एक आहे. म्हणजे झाडे, जंगलात निसर्गात वेळ घालवणे. अभ्यास दर्शविते की जंगलात चालणे तणाव संप्रेरक कमी करू शकते, मूड सुधारू शकते आणि एकाग्रता वाढवू शकते. नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, जपानच्या 24 जंगलांमध्ये शिनरीन-योकूवर प्रयोग करण्यात आले. यामध्ये लोकांना वेगवेगळ्या ठिकाणी पाठवण्यात आले आणि त्यानंतर त्यांचा रक्तदाब, पल्स रेट आणि हृदयाची गती (हार्ट रेट) तपासण्यात आली. शहरी वातावरणाच्या तुलनेत परिणाम खूप चांगले होते. किंटसुगी (गोल्डन जॉइनरी) ही एक जपानी कला आहे. ज्यामध्ये तुटलेली भांडी सोने, चांदी किंवा प्लॅटिनमसारख्या मौल्यवान धातूंच्या पावडरने दुरुस्त केली जातात. त्याचा उद्देश भेगा लपविणे नसून त्यांना प्रकाशित करणे हा आहे. यावरून लक्षात येते की तुम्ही उणीवाही किती सुंदरपणे स्वीकारू शकता. ताई ची ही एक चिनी कला आहे, जी विशिष्ट प्रकारच्या व्यायाम तंत्रांनी बनलेली आहे. जपानी लोकांचा असा विश्वास आहे की यामुळे मानसिक शांती मिळते. ताई ची यिन (नम्रता) आणि यांग (कठोरता) या घटकांवर लक्ष केंद्रित करते. इकिगाई जपानमधील लोक 'इकिगाई' या संकल्पनेला खूप महत्त्व देतात. याचा अर्थ सकाळी उत्साहाने उठणे आणि ध्येयाने जीवन जगणे. हे उत्कटतेबद्दल, कौशल्यांबद्दल आणि जगाच्या गरजांनुसार समक्रमित राहण्याबद्दल आहे. तुम्हाला काय आवडतं, तुमचं काय चांगलं आहे, तुम्ही त्यात चांगलं कसं मिळवू शकता अशा गोष्टींवरून इकिगाई समजू शकते. कैजेन कैजेन एक जपानी तंत्र आहे. ज्याचा अर्थ सतत सुधारण्यासाठी प्रयत्न करणे आणि कधीही हार न मानणे. जपानी संस्कृतीमध्ये हे खूप महत्वाचे मानले जाते आणि त्याचा वापर व्यवसाय, शिक्षण आणि वैयक्तिक जीवनात देखील केला जातो. शोडो जपानी तंत्र शोडो ही एक पारंपारिक जपानी कॅलिग्राफी आहे. जी सुंदर अक्षरे तयार करण्यासाठी ब्रश आणि शाई वापरते. हे तंत्र केवळ कलेचाच एक प्रकार नाही, तर मानसिक शांती आणि एकाग्रतेसाठीही ते उपयुक्त मानले जाते. जाझेन जाझेन एक जपानी ध्यान तंत्र आहे. ज्याचा उद्देश शांतता आणि एकाग्रता प्राप्त करणे आहे. हे ध्यान बसून केले जाते, ज्यामध्ये व्यक्ती आपले मन आणि शरीर शांत करू शकते. तुम्ही जमिनीवर किंवा खुर्चीवर बसून हे करू शकता. यामध्ये तुम्हाला तुमच्या श्वासाकडे लक्ष द्यावे लागेल. हे सहसा फक्त सकाळी आणि संध्याकाळी केले जाते. वाबी-साबी वाबी-साबी हा जपानी संस्कृतीचा एक भाग आहे. ज्याचा अर्थ जीवनातील छोट्या छोट्या गोष्टी स्वीकारणे आणि समाधानी असणे. हे आपल्याला शिकवते की आपण परिपूर्णतेच्या मागे धावू नये. एखाद्याने फक्त उत्तमोत्तम करण्यावर लक्ष केंद्रित केले पाहिजे. माइंड डिटॉक्स करण्याचे काय फायदे आहेत? आजच्या वेगवान जगात मानसिक आरोग्य हा चिंतेचा विषय बनला आहे आणि अनेक लोक मानसिक शांतीसाठी जुन्या संस्कार आणि परंपरांकडे परत येत आहेत. काही लोक ध्यान, योग करत आहेत तर काही लोक नैसर्गिक सौंदर्यात चांगले जीवन जगण्यासाठी गावाकडे जात आहेत. या जपानी उपचार पद्धतींबद्दल सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे ती प्राचीन परंपरा, मूल्ये, तत्त्वज्ञान आणि कल्पनांची आधुनिक आवृत्ती आहेत. त्यांनी जुने काहीही सोडले नाही. त्यामुळे जुन्या दिवसांकडे परत जाण्याचे आणि त्या जीवनशैलीचा आपल्या दैनंदिन जीवनात समावेश करण्याचे अनेक फायदे आहेत. यामुळे शरीर निरोगी आणि मन शांत राहते. जर तुम्हालाही जपानी लोकांसारखे चांगले आणि अधिक यशस्वी जीवन जगायचे असेल, तर या वरील तंत्रांचा अवलंब करून तुम्ही तुमचे मन डिटॉक्स करू शकता आणि निरोगी आणि आनंदी जीवन जगू शकता.

69% भारतीय पुरेसे फायबर खात नाहीत:जाणून घ्या फायबर न खाण्याचे धोके अन् खाण्याचे फायदे, फळे, भाज्या आणि धान्यात भरपूर फायबर

इंडियन डायटेटिक असोसिएशनच्या अभ्यासानुसार, भारतातील प्रत्येक 10 पैकी 7 लोक पचनाच्या समस्यांना तोंड देत आहेत. यापैकी बहुतेक लोक बद्धकोष्ठता, जुलाब आणि इरिटेबल बोवेल सिंड्रोम सारख्या समस्यांनी ग्रस्त आहेत. यामागील प्रमुख कारण म्हणजे अन्नामध्ये पुरेशा प्रमाणात फायबर नसणे. प्रोटीन फूड्स अँड न्यूट्रिशन डेव्हलपमेंट असोसिएशन ऑफ इंडिया (PFNDAI) च्या अभ्यासानुसार, भारतातील सुमारे 69% लोक त्यांच्या दैनंदिन आहारात आवश्यकतेपेक्षा कमी फायबर वापरतात. यामुळे त्यांच्या आतड्याच्या मायक्रोबायोमवर परिणाम होतो. परिणामी पचनाची समस्या आणि आजार जडायला सुरुवात होते. अमेरिकन फूड अँड ड्रग ॲडमिनिस्ट्रेशननुसार, जर एखादी व्यक्ती दिवसाला 2000 कॅलरीज घेत असेल तर चांगल्या आरोग्यासाठी किमान 28 ग्रॅम फायबर असणे आवश्यक आहे. म्हणूनच आज 'सेहतनामा' मध्ये आपण फायबरबद्दल बोलणार आहोत. तुम्ही हे देखील शिकाल की- आहारात पुरेसे फायबर असणे महत्वाचे का आहे? निरोगी राहण्यासाठी आपल्याला संतुलित आहार आवश्यक आहे. त्यात कार्ब्स, प्रोटीन, फायबर आणि फॅट असावे. गेल्या काही वर्षांत, लोकांमध्ये प्रथिनांच्या वापराबद्दल जागरुकता निर्माण झाली आहे, परंतु त्यांच्या जेवणाच्या ताटात अद्याप पुरेसे फायबर नाहीत. तुम्ही वडिलांना असे म्हणताना ऐकले असेल की सर्व रोगांचे मूळ हे आपले पोट आहे, ते ठीक असेल तर सर्व काही ठीक आहे. ते जे म्हणतात ते अगदी बरोबर आहे. सप्टेंबर 2021 मध्ये प्रसिद्ध जर्नल 'नेचर' मध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, आतड्यातील सूक्ष्मजंतूंचा रोगप्रतिकारक शक्तीशी थेट संबंध असतो. त्यांच्या असंतुलनामुळे, आपली रोगप्रतिकारक शक्ती प्रभावित होते, ज्यामुळे अनेक रोग होऊ शकतात. आपण दररोज किती फायबर खावे? जर आपल्याला आपल्या आतड्यातील सूक्ष्मजंतूंना आनंदी ठेवायचे असेल आणि चांगले आरोग्य राखायचे असेल तर आपल्याला फायबर खावे लागेल. जगभरातील आहार संघटनांमध्ये दररोज किती फायबर खावे याबद्दल भिन्न मते आहेत, परंतु बहुतेक संघटना दररोज 25 ते 35 ग्रॅम फायबर खाण्याची शिफारस करतात. 2000 कॅलरीजच्या रोजच्या आहारात 28 ग्रॅम फायबरचे सेवन केले पाहिजे. जर कोणी यापेक्षा जास्त कॅलरीज घेत असेल तर फायबरचे प्रमाण देखील वाढवावे लागेल. फायबर हृदयरोग आणि कर्करोगापासून बचाव करते प्रथिने, कर्बोदक आणि चरबीसह आपल्या अन्नामध्ये फायबरच्या उपस्थितीची देखील काळजी घेतली पाहिजे. हे आपल्या रोगप्रतिकारक प्रणालीचे सर्वात चांगले मित्र आणि चांगल्या आतड्यांतील सूक्ष्मजंतूंचे आवडते अन्न आहे. फायबरचे सेवन केल्याने आतड्यांचे आरोग्य चांगले राहते. त्याच्या मदतीने, अन्न चिकटल्याशिवाय आतड्यांमध्ये सहज हलते. यामुळे पचनसंस्था निरोगी राहते. आतड्यांमध्ये कोणत्याही प्रकारची जळजळ होण्याची समस्या नाही. सर्वात मोठी गोष्ट म्हणजे यामुळे कोलेस्ट्रॉलची पातळी नियंत्रणात राहते आणि हृदयाचे आरोग्य चांगले राहते. रक्तातील साखरेची पातळीही संतुलित राहते. यापासून इतर कोणते फायदे आहेत, खालील ग्राफिकमध्ये पाहा. शरीरात फायबरची कमतरता असल्यास काय होते? अन्नामध्ये पुरेसे फायबर नसल्यामुळे मायक्रोबायोमचे संतुलन बिघडू लागते. आतड्यातील चांगल्या सूक्ष्मजंतूंची संख्या कमी होते आणि वाईट सूक्ष्मजंतू वाढतात. त्यामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत होऊन अनेक आजार पसरतात. फायबरच्या कमतरतेमुळे बद्धकोष्ठतेची समस्या वाढते आणि पोट साफ होत नाही. चांगल्या आतड्यांतील जीवाणूंना त्यांचे अन्न मिळत नाही. अशा परिस्थितीत ते आतड्यांतील बाहेरील श्लेष्माचा थर खाण्यास सुरुवात करतात. यामुळे जळजळ होते, ज्यामुळे अनेक प्रकारचे संक्रमण आणि पोटाशी संबंधित रोग होऊ शकतात. दीर्घकाळापर्यंत कमी फायबर सेवन केल्याने कोलेस्टेरॉलची पातळी वाढू शकते आणि हृदयविकाराचा धोका वाढू शकतो. कोणत्या गोष्टींमध्ये भरपूर फायबर असते? अन्नामध्ये पुरेशा प्रमाणात फायबर मिळविण्यासाठी, आपण भूमध्य आहाराचे पालन करू शकता. यामध्ये पिझ्झा, बर्गरसारखे जंक फूड खाण्यास सक्त मनाई आहे. भूमध्यसागरीय आहारामध्ये आपल्याला आपल्या अन्नामध्ये झाडे आणि वनस्पतींपासून मिळणाऱ्या गोष्टींचा समावेश करावा लागतो. आपण जे काही खातो त्यात पुरेशा प्रमाणात फायबर असावे याची काळजी निसर्ग नेहमीच घेत असतो. हे पचनास मदत करते आणि आतडे मायक्रोबायोम निरोगी ठेवते. त्यामुळे आपल्या जेवणाच्या ताटात पुरेशा फायबरसाठी फळे आणि भाज्यांपासून बनवलेले सॅलड असणे आवश्यक आहे. केळी, गाजर, सलगम, टोमॅटो, रताळे आणि ब्रोकोलीमध्ये भरपूर फायबर असते. बहुतेक फळे आणि भाज्यांमध्ये पुरेशा प्रमाणात फायबर असते. या गोष्टींचा आपल्या जेवणाच्या ताटात समावेश असेल तर फार काळजी करण्याची गरज नाही. तथापि, फायबर समृद्ध पदार्थांची यादी आहे. जर तुम्हाला वाटत असेल की दररोज भरपूर फळे आणि भाज्या खाणे कठीण आहे, तर तुम्ही त्यांचा आहारात समावेश करून पुरेशा प्रमाणात फायबर मिळवू शकता.

व्हिटॅमिन डी ची कमतरता कशी भरून काढावी

व्हिटॅमिन डी ची कमतरता कशी भरून काढावी

पंजाबचे CM भगवंत मान यांना दुर्मिळ बॅक्टेरियाचा संसर्ग:लेप्टोस्पायरोसिसमुळे दरवर्षी 60 हजार लोकांचा होतो मृत्यू, जाणून घ्या लक्षणे

पंजाबचे मुख्यमंत्री भगवंत मान यांना लेप्टोस्पायरोसिस या जीवघेण्या आजाराने ग्रासले आहे. भगवंत मान नियमित तपासणीसाठी मोहालीतील फोर्टिस रुग्णालयात गेले होते. तेथे डॉक्टरांना ट्रॉपिकल तापाचा संशय आला आणि त्यांची रक्त तपासणी करण्यात आली. यामध्ये लेप्टोस्पायरोसिसची पुष्टी झाली आहे. लेप्टोस्पायरोसिस हा एक दुर्मिळ आणि गंभीर आजार आहे, जो लेप्टोस्पायरा नावाच्या जीवाणूंच्या संसर्गाने पसरतो. लेप्टोस्पायरा सामान्यतः गायी, घोडे, कुत्रे, उंदीर आणि डुक्कर अशा अनेक प्राण्यांच्या मूत्रात आढळतो. सुरुवातीला त्याची लक्षणे फ्लूसारखी असतात, जी नंतर घातक रोग वेल सिंड्रोममध्ये बदलू शकतात. सेंटर्स फॉर डिसीज कंट्रोल अँड प्रिव्हेन्शन (CDC) नुसार, दरवर्षी जगभरात लेप्टोस्पायरोसिसची 10 लाख प्रकरणे नोंदवली जातात आणि त्यापैकी 60 हजार लोकांचा मृत्यू होतो. तथापि, सीडीसीचा अंदाज आहे की या रोगाच्या प्रकरणांची वास्तविक संख्या रेकॉर्ड केलेल्या आकडेवारीपेक्षा खूप जास्त असू शकते. कारण कमी जागरुकतेमुळे हा एक अंडर-रिपोर्ट केलेला आजार आहे. त्यामुळे आज 'सेहतनामा' मध्ये आपण लेप्टोस्पायरोसिसबद्दल बोलणार आहोत. लेप्टोस्पायरोसिस म्हणजे काय? लेप्टोस्पायरोसिस हा जीवाणूजन्य संसर्ग आहे. यामध्ये लेप्टोस्पायरा नावाचा जीवाणू आपल्या रक्तप्रवाहाद्वारे शरीरातील सर्व अवयवांवर परिणाम करू शकतो. हा जीवाणू सामान्यत: जनावरांभोवती काम करून, नद्या आणि तलावांमध्ये आंघोळ किंवा पिण्याचे पाणी आणि बागकाम करताना पसरतो. बहुतेक प्रकरणांमध्ये यासाठी केवळ 3 कारणे जबाबदार आहेत. तो मानवांमध्ये कोणत्या क्रमाने पसरतो आणि शरीराच्या अवयवांवर परिणाम करतो हे पाहण्यासाठी ग्राफिक पाहा. लेप्टोस्पायरोसिसची लक्षणे काय आहेत दिल्लीच्या धर्मशिला नारायण हॉस्पिटलचे पल्मोनोलॉजिस्ट डॉ. नितीन राठी सांगतात की सामान्यतः लेप्टोस्पायरोसिसची लक्षणे सामान्य फ्लूसारखी असतात. त्यामुळे खूप ताप, डोकेदुखी, उलट्या, जुलाब आणि पोटदुखी यांसारख्या समस्या उद्भवतात. कधीकधी ही लक्षणे काही लोकांमध्ये गंभीर असू शकतात. गंभीर प्रकरणांमध्ये, कावीळ सारखी लक्षणे 3 ते 10 दिवसात दिसू लागतात. लेप्टोस्पायरोसिसपासून सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे नेचर या सुप्रसिद्ध जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, गेल्या काही वर्षांत भारतात लेप्टोस्पायरोसिसची प्रकरणे झपाट्याने वाढली आहेत. यामागे हवामान बदल, तापमानात वाढ अशी अनेक कारणे सांगितली जात आहेत. या जिवाणू संसर्गाची बहुतेक प्रकरणे फक्त उष्ण आणि दमट भागात आढळतात. लेप्टोस्पायरोसिसचा उपचार काय आहे? डॉ.नितीन राठी सांगतात की, कोणत्याही बॅक्टेरियाच्या संसर्गावर अँटिबायोटिक्सने उपचार केले जातात. लेप्टोस्पायरोसिस झाल्यास प्रतिजैविकेही दिली जातात. त्याचे संक्रमण दोन टप्प्यात विभागून उपचार केले जाते. जर संसर्ग सौम्य असेल तर कमी डोसची औषधे देऊन लक्षणांवर लक्ष ठेवले जाते. अनेक वेळा लोक कोणत्याही उपचाराशिवाय बरे होतात. गंभीर प्रकरणांमध्ये, रुग्णाला रुग्णालयात दाखल करणे आवश्यक आहे. यामध्ये रुग्णाची लक्षणे नियंत्रणात आणणे अवघड होऊन प्रतिजैविके ठिबकद्वारे द्यावी लागतात. प्रतिजैविकांव्यतिरिक्त, त्याच्या उपचारासाठी इतर कोणती औषधे आवश्यक असतील, हे संक्रमणामुळे रुग्णाच्या कोणत्या अवयवांवर परिणाम झाले आहे यावर अवलंबून असते. लेप्टोस्पायरोसिसपासून बचाव करणे महत्त्वाचे आहे या आजाराबाबत जनजागृती होण्याची गरज असल्याचे डॉ.नितीन राठी सांगतात. लोकांना हे कळले आणि समजले तर ते प्रतिबंधात्मक उपायांचा अवलंब करतील. प्रतिबंधात्मक पातळीवर काम झाले तर भविष्यात फारशी अडचण येणार नाही. लेप्टोस्पायरोसिस संसर्गापासून वाचण्याची शक्यता काय आहे? डॉ.नितीन राठी म्हणतात की बहुतेक लोक लेप्टोस्पायरोसिसपासून वाचतात. बऱ्याच प्रकरणांमध्ये, कोणतीही लक्षणे किंवा अतिशय सौम्य लक्षणे नसतात, जी काही काळानंतर स्वतःच दूर होतात. त्याची लक्षणे फ्लूसारखीच आहेत की लोक याला फ्लू समजत राहतात. फक्त 1% लोकांना याची लागण झाल्यास गंभीर परिस्थितीचा सामना करावा लागतो (विल सिंड्रोम). वेळेवर उपचार केले नाही तर अनेकदा जीवघेणे ठरते. तथापि, वेळेवर उपचार मिळाल्यास, बहुतेक लोक बरे होतात.

नवरात्रीच्या 9 दिवसांच्या उपवासात कमी होईल वजन:या 9 चुका करू नका; पोषणतज्ञांनी सांगितले केव्हा, कसे आणि काय खावे

नवरात्रीच्या 9 दिवसांमध्ये 9 वेगवेगळ्या देवींची पूजा केली जाते. सर्व देवी वेगवेगळ्या सिद्धी देतात. मातेला प्रसन्न करण्यासाठी काही भक्त 9 दिवस उपवास करतात. सुख आणि समृद्धी प्राप्त करण्यासाठी, ते अन्न त्याग करून किंवा मध्यम नाश्ता करून देवीची पूजा करतात. या 9 दिवसांमध्ये जर आपण योग्य प्रकारे व्रत पाळले तर आपण देवीला प्रसन्न करून आपले आरोग्य देखील सुधारू शकतो. उपवासाचे योग्य नियोजन देखील वजन कमी करण्यात खूप मदत करू शकते. तथापि, लोक सहसा उपवास करताना काही चुका करतात, ज्याची पुनरावृत्ती टाळली पाहिजे. बहुतेक लोक उपवासाच्या वेळी अन्न आणि मीठ सोडतात. त्यामुळे शरीरात ऊर्जेची कमतरता जाणवते. यावर मात करण्यासाठी लोक भरपूर मिठाई किंवा साखर असलेल्या इतर गोष्टी खातात. त्यामुळे उपवास केला जात असला तरी त्याचा आरोग्याला फायदा होण्याऐवजी नुकसान होऊ लागते आणि वजनही कमी होत नाही. त्यामुळे आज 'सेहतनामा' मध्ये आपण जाणून घेणार आहोत की नवरात्रीच्या 9 दिवसात वजन कसे कमी करायचे. वजन कमी करण्यासाठी आहार आणि व्यायामदिल्लीतील ज्येष्ठ पोषणतज्ञ आणि 'OneDietToday' चे संस्थापक डॉ. अनु अग्रवाल म्हणतात की, डॉक्टर आणि जगभरातील अनेक शास्त्रज्ञ सहमत आहेत की वजन कमी करण्यासाठी सर्वात प्रभावी आणि दुष्परिणाममुक्त उपाय म्हणजे आहार आणि व्यायाम. योग्य आहार योजना महत्त्वाची आहे नवरात्रीच्या 9 दिवसांच्या उपवासात या गोष्टी खा स्रोत: डॉ. अनु अग्रवाल, पोषणतज्ञ आणि 'वन डाएट टुडे'च्या संस्थापक नवरात्रीत वजन कमी करायचे असेल तर या चुका टाळाव्या लागतील डॉ. अनु अग्रवाल म्हणतात की नवरात्रीसारख्या धार्मिक उपवासात लोक पूर्ण भक्तिभावाने उपवास सुरू करतात, पण आहारातून कार्बोहायड्रेट (रोटी, भात) काढून टाकल्यामुळे शरीराला लवकरच ऊर्जेची कमतरता जाणवू लागते. अशा स्थितीत लोक ऊर्जेसाठी पुन्हा पुन्हा चहा किंवा कॉफी प्यायला लागतात. त्यात भरपूर साखर आणि दूध असते. यामुळे उपवासाचा खरा उद्देश मागे राहतो. उपवासाच्या दिवसात लोक व्यायाम करणे बंद करतात. बहुतेक लोकांचा असा विश्वास आहे की उपवास दरम्यान व्यायाम केल्याने शरीरातील उर्जा पातळी कमी होते. तर वास्तव यापेक्षा पूर्णपणे वेगळे आहे. जर तुम्ही रोज नियमित व्यायाम केलात तर तुमची चयापचय क्रिया वाढेल आणि अन्न पचायला सोपे जाईल. उपवासात तुम्ही जे काही खात आहात ते सहज शोषले जाईल. हे कॅलरी बर्न करण्यास देखील मदत करेल आणि वजन कमी करेल. भारतातील बहुतेक लोक उपवासात इतके कार्बोहायड्रेट आणि साखरयुक्त पदार्थ खातात की नवरात्रीनंतर त्यांची तब्येत सुधारण्याऐवजी बिघडते. चहा किंवा कॉफीचे वारंवार सेवन केल्यामुळे झोपेची गुणवत्ता बिघडते किंवा झोप कमी होऊ लागते. त्यामुळे लोक रात्री उशिरापर्यंत जागे राहून जेवतात. याचा परिणाम असा होतो की उपवास संपल्यानंतर अनेक लोक ब्रेन फॉगिंग, मूड बदलणे आणि चिडचिडेपणाची तक्रार करतात. त्यामुळे नवरात्रीच्या 9 दिवसांमध्ये आहार आणि व्यायामाशी तडजोड करू नका. योग्य आहार योजना फॉलो करण्यासोबतच आवश्यक व्यायाम देखील करा. उपवास करताना या 9 चुकांमुळे वजन कमी होत नाही स्रोत: डॉ. अनु अग्रवाल, पोषणतज्ञ आणि 'वन डाएट टुडे'च्या संस्थापक जॉन हॉपकिन्स न्यूरोसायंटिस्ट यांनी 25 वर्षे उपवासावर संशोधन केले जॉन हॉपकिन्स स्कूल ऑफ मेडिसिनचे न्यूरोसायंटिस्ट मार्क मॅटसन यांना 25 वर्षांच्या संशोधनानंतर असे आढळून आले की आपले शरीर उपवासासाठी आधीच तयार आहे. उपवासासाठी जास्त मेहनत करावी लागत नाही. आपल्या पूर्वजांनी आपल्याला उत्क्रांतीच्या रूपाने अनेक अनोख्या देणग्या दिल्या आहेत. त्यापैकी एक म्हणजे आपण काहीही न खाता बरेच दिवस जगू शकतो. कधीही असा प्रसंग येऊ शकतो की आपल्याला उपाशी राहावे लागेल यासाठी आपले शरीर आधीच तयार असते. त्यामुळे आपलं शरीर संकटासाठी पुरेशी ऊर्जा साठवून ठेवते. त्यांना संशोधनात असे आढळून आले की जर आपले पूर्वज इतके तंदुरुस्त आणि निरोगी असतील तर त्याचे एक प्रमुख कारण म्हणजे उपवास हा त्यांच्या जीवनाचा अविभाज्य भाग होता. आपल्याला हवे असेल तर त्याचा अवलंब करून आपणही तंदुरुस्त राहू शकतो.

कलैंजींच्या बियांचे फायदे

कलैंजींच्या बियांचे फायदे

थायलंडमध्ये स्कूल बसला आग:25 विद्यार्थ्यांचा मृत्यू, भारतात स्कूल बसबाबत काय नियम आहेत, जाणून घ्या सर्व काही

गेल्या मंगळवारी थायलंडची राजधानी बँकॉकमध्ये शाळेच्या बसला आग लागली. या अपघातात 25 विद्यार्थ्यांचा मृत्यू झाला. न्यूज एजन्सी एएफपीनुसार, बसमध्ये 44 लोक होते, त्यापैकी 16 जणांना रुग्णालयात दाखल करण्यात आले आहे. ही बस शाळेच्या सहलीवरून परतत होती. अशा घटना अत्यंत दुर्दैवी असतात, परंतु पालक म्हणून आपल्याही काही जबाबदाऱ्या असतात, ज्याकडे आपण आपल्या मुलांसाठी शालेय वाहन निवडताना अनेकदा दुर्लक्ष करतो. म्हणूनच, आज कामाच्या बातमीमध्ये आपण मुलांसाठी स्कूल बस कशी निवडायची याबद्दल बोलू? तुम्ही हे देखील शिकाल की- तज्ञ: सौरभ कुमार, प्रादेशिक परिवहन अधिकारी, बांदा (उत्तर प्रदेश) प्रश्न- पालकांनी आपल्या मुलांसाठी कोणत्या प्रकारची शालेय वाहने निवडली पाहिजेत?उत्तर- आजच्या युगात मुलांचे स्कूल बस, व्हॅन इत्यादींनी शाळेत जाणे सऱ्हास झाले आहे. जे पालक आपल्या मुलांना शाळेत नेऊ शकत नाहीत, ते स्वत: वाहतुकीचे इतर मार्ग निवडतात. अशा परिस्थितीत कोणतेही शालेय वाहन निवडताना पालकांनी खालील गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात. जसे- सुरक्षा व्यवस्था तपासामुलाला शाळेत पाठवण्यापूर्वी शालेय वाहनाची सुरक्षा वैशिष्ट्ये तपासली पाहिजेत. जसे की वाहनाची स्थिती काय आहे, चालकाची पात्रता काय आहे आणि आपत्कालीन परिस्थितीत वाहनात काय व्यवस्था आहे. मुलांसाठी सुविधा पाहावाहनात वातानुकूलित यंत्र (AC), सीसीटीव्ही कॅमेरा, आपत्कालीन गेट आणि लहान मुलांना बसण्यासाठी पुरेशी जागा असावी. ड्रायव्हरचा इतिहास तपासण्याची खात्री करामुलांना शाळेत पाठवण्यापूर्वी चालकाचे नाव, पत्ता, परवाना क्रमांक आणि त्याचा पोलिस पडताळणी अहवाल तपासून घ्या. याशिवाय चालकाला शाळा प्रशासनाची परवानगी असणे आवश्यक आहे. प्रश्न- कोणत्या प्रकारच्या वाहनातून मुलांना शाळेत पाठवू नये?उत्तर- मुलांना व्हॅन, टेम्पो, ई-रिक्षा आणि ऑटो यांसारख्या वाहनांमध्ये शाळेत पाठवणे टाळावे, कारण अशा वाहनांमध्ये सीट बेल्ट आणि इतर सुरक्षा वैशिष्ट्ये नाहीत. बहुतांश घटनांमध्ये या वाहनांमध्ये क्षमतेपेक्षा जास्त मुले बसल्याचे दिसून आले आहे, त्यामुळे अपघाताचा धोका वाढतो. त्यामुळे हे वाहन सुरक्षिततेच्या दृष्टिकोनातून अजिबात सुरक्षित नाही. अशा प्रकारच्या वाहनांमध्ये मुलांना पाठवू नका- टीप: या वाहनांऐवजी, मुलांना सुरक्षित आणि आरामदायी स्कूल बस किंवा खाजगी वाहनाने शाळेत पाठवणे अधिक सुरक्षित आहे. प्रश्न- भारतातील स्कूल बसेसबाबत काय नियम आहेत?उत्तर- आज शहरातील जवळपास सर्वच खाजगी शाळा मुलांना घरून शाळेत येण्यासाठी आणि परत घरी पोहोचवण्यासाठी बसची सुविधा देतात. मुलांसाठी स्कूल बस सर्वात सुरक्षित मानल्या जातात. तथापि, हे केवळ मुलांच्या सुरक्षिततेसाठी पुरेसे नाही. शालेय बसेससाठी काही सुरक्षा मानकांची पूर्तता करणे देखील आवश्यक आहे. यामध्ये बसच्या आत अग्निशमन उपकरणे, खिडक्यांवर लोखंडी रॉड, प्रथमोपचार पेटी आणि आसनाखाली स्कूल बॅग ठेवण्यासाठी पुरेशी जागा यांचा समावेश आहे. शाळेच्या बसमध्ये या सुरक्षा मानकांचे पालन केले जात आहे की नाही हे पालकांनी वेळोवेळी तपासले पाहिजे. शाळेच्या बसेससाठी मार्गदर्शक तत्त्वे काय आहेत हे खाली दिलेल्या मुद्द्यांवरून समजून घ्या. स्कूल बस संबंधित सुप्रीम कोर्टाची मार्गदर्शक सूचना- प्रश्नः स्कूल बस चालक वाहतुकीचे नियम पाळत नसतील तर पालक कोणाकडे तक्रार करू शकतात? उत्तरः बांदाचे प्रादेशिक परिवहन अधिकारी सौरभ कुमार म्हणतात की जर स्कूल बस चालक वाहतुकीच्या नियमांचे उल्लंघन करत असेल तर तुम्ही प्रथम शाळा प्रशासनाशी संपर्क साधून तक्रार नोंदवू शकता. शाळा प्रशासन तुमच्या तक्रारीची दखल घेत नसेल तर तुम्ही खालील ठिकाणी तक्रार करू शकता. या अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधण्यापूर्वी, तुम्ही तुमच्या तक्रारीच्या समर्थनार्थ आवश्यक कागदपत्रे आणि पुरावे गोळा केले पाहिजेत. प्रश्न- शालेय वाहनांमध्ये मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन न केल्यास काय कारवाई करता येईल? उत्तर- शाळेने वाहन सुरक्षा मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन केले नाही, तर त्याविरुद्ध विविध कायदेशीर कारवाई केली जाऊ शकते. ही बातमी पण वाचा... ट्रॅफिक पोलिसाने तुम्हाला रस्त्यावर अडवले तर:तुमचे अधिकार काय, पोलिसाने गैरवर्तन केल्यास तक्रार कुठे करायची? तुम्ही बाईक किंवा कार चालवत असाल तर तुम्हाला ट्रॅफिक पोलिसांनी कधी ना कधी थांबवले असेलच. थांबवल्याचा अर्थ असा होत नाही की तुम्ही कोणत्याही वाहतूक नियमाचे उल्लंघन केले आहे किंवा काहीतरी चुकीचे केले आहे. रस्त्यावर वाहतूक नियमांची अंमलबजावणी करणे आणि वाहतूक व्यवस्था सुरळीत चालवणे हे वाहतूक पोलिसांचे काम आहे. तुमचे वाहन आणि तुमची कागदपत्रे तपासण्यासाठी वाहतूक पोलिस तुम्हाला कधीही थांबवू शकतात, परंतु पोलिस काय करू शकतात आणि काय करू शकत नाहीत याचे नियम आहेत. वाहतुकीचे नियम मोडणाऱ्या लोकांच्या घटनांबरोबरच वाहतूक पोलिसांकडूनही गैरवर्तन केल्याच्या बातम्या येत आहेत. अशा स्थितीत वाहतूक पोलिसांना तसे करण्याचा कायदेशीर अधिकार आहे का, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे. वाचा सविस्तर बातमी...

नवरात्रीचे 9 दिवस उपवास केल्याने शरीर होते डिटॉक्स:उपवासाचे महत्त्व सांगणाऱ्या शास्त्रज्ञाला नोबेल, उपवासाचे 10 आरोग्य फायदे

शारदीय नवरात्रीला 3 ऑक्टोबरपासून सुरुवात झाली आहे. यामध्ये 9 दिवस वेगवेगळ्या देवींची पूजा केली जाते. नवरात्रीचा प्रत्येक दिवस वेगळ्या शक्तीचे आणि सिद्धीचे प्रतीक आहे. सर्व देवी देवतांना प्रसन्न करण्यासाठी आणि जीवनात सुख-समृद्धी यासारख्या सर्व सिद्धी प्राप्त करण्यासाठी लोक व्रत, उपवास करतात. उपवासाची परंपरा शतकानुशतके चालत आली आहे. या पृथ्वीतलावर माणसाचा इतिहास जुना आहे. जेव्हा धान्याचा शोध लागला नव्हता, तेव्हा मानव अन्नाच्या शोधात शिकारीला जात असे. शिकारीसाठी तासनतास आणि दिवस सतत मेहनत करावी लागत होती. एकदा शिकार झाली पोटाची व्यवस्था व्हायची. मात्र अन्न संपल्यावर उपवासाची वेळ सुरू व्हायची कारण माणसाला पुढचं अन्न, पुढची शिकार केव्हा मिळेल हे माहीत नसायचं. उपवासाची वेळ एक दिवस ते 10 दिवस असू शकते. याशिवाय, जेव्हा-जेव्हा कोणतीही नैसर्गिक आपत्ती आली तेव्हा त्या काळात शिकार करणे अधिक कठीण काम बनले. असे मानले जात होते की निसर्ग कोपला होता आणि त्याच्या कोपामुळे त्यांना अन्न मिळत नव्हते. त्यामुळे निसर्गाला प्रसन्न करण्यासाठी ते अन्नत्याग करून उपवास करीत. जेव्हा सभ्यता विकसित झाली आणि विविध धर्म अस्तित्वात आले, तेव्हा या उपवास परंपरेने धार्मिक स्वरूप धारण केले. तथापि, मानवी इतिहासात, उपवास हे धार्मिक विधीपेक्षा आत्म-शिस्त, आत्मसंयम आणि आत्मनिरीक्षणाचे प्रतीक आहे. या काळात खाण्यापिण्याच्या सवयींबाबतही खूप काळजी घेण्यात आली. या काळात खाद्यपदार्थांमध्ये केवळ नैसर्गिक गोष्टींना स्थान मिळाले. त्यामुळे आज ' सेहतनामा ' मध्ये आपण जाणून घेणार आहोत की नवरात्रीचा उपवास आपल्या आरोग्यासाठी किती फायदेशीर आहे. या बातमीत आपण उपवासाचा इतिहास, त्याचे शास्त्रीय विश्लेषण आणि या काळात खाण्याची योग्य पद्धत सविस्तरपणे समजून घेणार आहोत. याआधी ग्राफिकमध्ये पाहा, नवरात्रीच्या उपवासाचे मोठे फायदे. ग्राफिकमध्ये दिलेल्या पॉइंट्समागील विज्ञान समजून घेऊया: उपवास परंपरा वैज्ञानिक मानके पूर्ण करतेउपवासाच्या वेळी अन्न सोडल्याने किंवा कमीत कमी अन्न खाल्ल्याने आपल्या शरीरात एक विशेष प्रक्रिया घडते, ज्याला 'ऑटोफेजी' म्हणतात. हे असे समजून घ्या की उपवासामुळे जेव्हा आपल्या शरीराला अन्नातून पुरेशी ऊर्जा मिळत नाही, तेव्हा शरीर आपल्या कमकुवत आणि खराब झालेल्या पेशी खाऊन ऊर्जा गोळा करते. परिणामी, सर्वात निरोगी पेशी शरीरात राहतात आणि आपण पूर्णपणे निरोगी बनतो. जपानी शास्त्रज्ञ योशिनोरी ओहसुमी यांना या प्रक्रियेमागील विज्ञान आणि फायदे स्पष्ट केल्याबद्दल 2016 मध्ये मेडिसिनसाठी नोबेल पारितोषिक मिळाले. नवरात्रीत लोक एकत्र तीन उपवास करतात नवरात्रीच्या काळात लोक केवळ अन्नाबाबत संयम बाळगत नाहीत तर एकाच वेळी तीन उपवासही करतात. या दरम्यान मन, वाणी आणि कर्म यांच्या शुद्धतेची काळजी घेतली जाते. त्यामुळे शारीरिक आणि मानसिक आरोग्य चांगले राहते. कायिक व्रतामध्ये शारीरिक हिंसा सोडावी लागते. कोणाचेही नुकसान होणार नाही याची काळजी घ्यावी लागेल. वाचिक व्रतात खरे शब्दच बोलावे लागतात. याशिवाय असे शब्द बोलू नयेत ज्यामुळे कोणाचे मन दुखावले जाईल. मानसिक व्रतामध्ये वासना, क्रोध, लोभ यांसारख्या विचारांचा त्याग करावा लागतो. ग्राफिक पाहा: नवरात्रीच्या उपवासात जेवणाची विशेष काळजी घ्यानवरात्रीच्या काळात 9 दिवस उपासनेसह अन्नाची विशेष काळजी घ्यावी लागते. साधारणपणे उपवासाचे नियम असे असतात की त्याचा आरोग्याला फायदा होतो. नवरात्रीच्या उपवासाचे थोडे आधीपासून नियोजन केले तर आपल्या आरोग्यासाठी अनेक फायदे होऊ शकतात. या काळात काय करावे आणि काय करू नये, ग्राफिक पाहा. प्रत्येक धर्मात उपवास करण्याची परंपरा जगातील सर्व धर्मांमध्ये आणि सर्व संस्कृतींमध्ये उपवास करण्याची परंपरा आहे. धर्म निर्माण होण्याआधीही जगभरातील लोक उपवास करत असत. ही प्रथा जेव्हा धर्माचा भाग बनली तेव्हा त्याच्या पद्धती आणि कारणे बदलली. या सगळ्यामागील मूळ वैज्ञानिक उद्देश उत्तम शारीरिक आरोग्य हा आहे. देशातील आणि जगातील सर्व धर्मांमध्ये उपवासाची परंपरा आहे. खालील ग्राफिक पहा.

दुर्गा मातेचे चार आवडते प्रसाद:देवीला भोपळा, नारळ बर्फी आणि रताळ्याची खीर आवडते, घरी बनवण्याची सोपी रेसिपी

शारदीय नवरात्रोत्सव अर्थात अश्विन महिन्याला आजपासून सुरुवात झाली आहे. 9 दिवस चालणाऱ्या या उत्सवात दुर्गा देवीच्या नऊ वेगवेगळ्या रूपांची पूजा केली जाते. अनेक भक्त नवरात्रीच्या निमित्ताने नऊ दिवस उपवास करतात आणि दुर्गा देवीच्या सर्व रूपांना विविध नैवेद्य देतात. जर तुम्हीही नवरात्रीनिमित्त उपवास केला असेल आणि दुर्गा मातेला स्वतःच्या हातांनी नैवेद्य दाखवणार असाल, तर आम्ही तुमच्यासाठी आईच्या सर्वात आवडत्या पदार्थांच्या रेसिपी घेऊन आलो आहोत. ही रेसिपी इतकी सोपी आहे की कोणीही घरी सहज बनवू शकतो. तर, आज कामाच्या बातमीमध्ये, आम्ही तुम्हाला दुर्गा मातेच्या चार आवडत्या भोगांच्या सोप्या रेसिपी सांगणार आहोत. प्रश्न- दुर्गा मातेला सर्वात आवडते प्रसाद कोणते आहेत?उत्तर- नवरात्रीमध्ये माँ दुर्गेच्या 9 रूपांची पूजा करण्यासोबतच अन्नदानाचेही खूप महत्त्व आहे. देवीच्या प्रत्येक रूपाला वेगवेगळे नैवेद्य दाखवले जातात. उदाहरणार्थ, काही देवींना मालपुआ, इतरांना दुधापासून बनवलेल्या वस्तू आणि इतरांना नारळाच्या वस्तू अर्पण केल्या जातात. माँ शैलपुत्रीपासून माँ सिद्धिदात्रीपर्यंत कोणती वस्तू कोणत्या देवीला अर्पण केली जाते ते जाणून घेऊया. पहिला दिवस- नवरात्रीची सुरुवात देवी मातेचे पहिले रूप शैलपुत्रीच्या पूजेने होते. या दिवशी शैलपुत्री आईला भोपळ्याची बर्फी, हलवा आणि मिठाई अर्पण केली जाते. दुसरा दिवस- दुसऱ्या दिवशी ब्रह्मचारिणी मातेच्या दुसऱ्या रूपाची पूजा केली जाते. या दिवशी साखर, फळे, दही, सुका मेवा यापासून बनवलेले पंचामृत अर्पण केले जाते. तिसरा दिवस- नवरात्रीच्या तिसऱ्या दिवशी चंद्रघंटा मातेची पूजा केली जाते. दूध, खीर आणि पंचामृतापासून बनवलेले अन्न चंद्रघंटा मातेला अर्पण केले जाते. चौथा दिवस- चौथ्या दिवशी मातेचे चौथे रूप कुष्मांडाची पूजा केली जाते. या दिवशी मातेला मालपुवाचा प्रसाद दिला जातो. दिवस 5- नवरात्रीच्या पाचव्या दिवशी आई स्कंदमातेची पूजा केली जाते. त्यांना पिवळी फळे किंवा पिवळी मिठाई दिली जाते. दिवस 6- सहाव्या दिवशी कात्यायनी देवीच्या पूजेसाठी मध आणि मूग डाळ हलवा अर्पण केला जातो. सातवा दिवस- सातव्या दिवशी गूळ आणि गुळापासून बनवलेल्या वस्तू कालरात्रीला अर्पण केल्या जातात. आठवा दिवस- मातेचे आठवे रूप महागौरीला नारळ किंवा नारळ बर्फी अर्पण केली जाते. दिवस 9- माँ दुर्गेचे नववे रूप माँ सिद्धिदात्रीला फळे, हरभरा, पुरी, खीर आणि हलवा अर्पण केला जातो. प्रश्न- आई शैलपुत्रीसाठी भोपळ्याची बर्फी घरी कशी तयार करता येईल?उत्तर- नवरात्रीची सुरुवात आई शैलपुत्रीच्या पूजेने होते. परंपरेने, भोपळ्याची बर्फी आई शैलपुत्रीला अर्पण केली जाते. असे मानले जाते की आई शैलपुत्रीला भोपळ्याची बर्फी खूप आवडते. भोपळ्याची बर्फी, माँ शैलपुत्रीचा प्रसाद घरी बनवण्याची संपूर्ण पद्धत तुम्ही खाली दिलेल्या मुद्द्यावरून समजून घ्या. रेसिपीसाठी आवश्यक सामग्री-गंगाफळ- 500 ग्रॅमदूध - 1.5 लीटरतूप - 4 चमचेसाखर - 1/4 कपइलायची - 6 (कुटून घ्यायच्या)ड्राय फ्रुट्स - 1/2 कटोरी रेसिपी बनवण्याची प्रक्रिया-प्रथम दूधाला मध्यम गॅसवर ठेवून घट्ट होऊ द्या.कढईत तूप गरम करा. भोपळा खिसून घ्या आणि त्याला कढईत त्यातील पाणी पूर्ण शोषून घेईपर्यंत गॅस चालू ठेवा.साखरेत अर्धा कप पाणी टाकून त्याला गॅसवर ठेवा आणि त्याचा पाक तयार करा.जेव्हा भोपळ्यातील पाणी शोषून घेतले जाईल. तेव्हा घट्ट झालेले दूध त्यात टाकून त्याला पूर्ण शोषून घेईपर्यंत गॅस चालू ठेवा.मग त्यात साखरेचा पाक टाकून त्याला चांगले कोरडे होईपर्यंत जाळ लावा.त्यानंतर एका ताटात थोडे तूप लावा आणि त्यात हे मिश्रण पसरवा.हे मिश्रण थोडे थंड झाल्यानंतर तु्म्हाला हव्या त्या आकारात कापून घ्या. आता दुर्गा मातेच्या प्रसादाची बर्फी तयार झाली. प्रश्न- कुष्मांडा देवीला घरी नैवेद्य म्हणून मालपुआ कसा तयार करता येईल? उत्तर- नवरात्रीच्या चौथ्या दिवशी माँ दुर्गेचे चौथे रूप माँ कुष्मांडाची पूजा केली जाते. पौराणिक मान्यतेनुसार, कुष्मांडा देवीला प्रसन्न करण्यासाठी मालपुआ अर्पण केला जातो. मालपुआ घरी तयार करता येतो. यासाठी कोणते साहित्य लागेल आणि ते बनवण्याची पद्धत काय आहे, ते जाणून घ्या. रेसिपीसाठी आवश्यक सामग्री-मावा- 3/4 कपआटा - अर्धा कपसाखर - 1 कपदूध - 1 कपपिस्ता - 10-12इलायची पावडर - 1 चमचातूप रेसिपी बनवण्याची प्रक्रिया-मावा, आटा आणि दूध यांचे मिश्रण एकत्र करून ते 10-15 मिनिटे गॅसवर ठेवा.त्यानंतर गॅसवर एक कढई ठेवा आणि त्यात तूप घाला.मध्यम गॅसवर एक चमचा मिश्रण त्यात टाकून पूर्णपणे तळून घ्या.मालपुआला दोन्ही बाजूने हलके पांढरे होईपर्यंत तळून घ्या.त्यानंतर एका भांड्यात साखर घ्या. त्यात पाणी टाकून पाक तयार करा आणि त्यात थोडी इलायची पावडर टाका.आता सर्व तळलेले मालपुआ साखरेच्या पाकात टाका.थोड्या वेळानंतर त्यांना पाकातून बाहेर काढा.शेवटी बारीक तुकडे केलेला पिस्ता टाकून गार्निश करा.फलहारी मालपुआ बनून तयार असेल. प्रश्न- माँ महागौरीसाठी घरी नारळ बर्फी कशी बनवायची? उत्तर- पौराणिक मान्यतेनुसार महागौरीला पांढरा रंग आवडतो. त्यामुळे अष्टमीच्या दिवशी माँ महागौरीला नारळ किंवा नारळापासून बनवलेल्या वस्तू अर्पण करण्याची परंपरा आहे. आईला प्रसन्न करण्यासाठी तुम्ही घरच्या घरी नारळ बर्फी बनवू शकता. यासाठी तुम्ही खाली दिलेली रेसिपी फॉलो करू शकता. रेसिपीसाठी आवश्यक सामग्री-नारळाची किसदूध - 1 कपसाखर - 1/4 (आवश्यकतेनुसार)केसरइलायची - 2 हिरव्या रेसिपी बनवण्याची प्रक्रिया-प्रथम कढईत दूध गरम करून घ्या. त्यात साखर घाला.त्यात नारळाचा किस टाका आणि मिक्स करून घ्या.दूध घट्ट होईपर्यंत गॅस सुरू ठेवा. त्यानंतर केसरवाला दूध त्यात टाका आणि चांगल्या प्रकारे मिक्स करून घ्या.दूध आणि नारळाच्या या मिश्रणाला घट्ट होईपर्यंत गॅस सुरू ठेवा.आता त्यात इलायची पावडर टाका आणि गॅस बंद करा.या मिश्रणाला एका प्लेटमध्ये तूप लावा आणि त्यात टाकून थंड करा.मिश्रण थंड झाल्यानंतर तुम्हाला हव्या त्या आकारात कापून घ्या.शेवटी बदाम, केसर गार्निश करा. आणि तुमचा प्रसाद तयार. प्रश्न- रताळ्याची खीर घरी कशी बनवायची? उत्तर- नवरात्रीच्या उपवासात तुम्ही घरच्या घरी रताळ्याची खीर बनवू शकता. तुम्ही ते केवळ मातेलाच अर्पण करू शकत नाही, तर उपवासातही खाऊ शकता. ज्यांना उपवासात मिठाईची आवड आहे त्यांच्यासाठी हा एक चांगला पर्याय आहे. पौष्टिक असण्यासोबतच ते पचनसंस्था निरोगी ठेवण्यासही उपयुक्त आहे. रताळ्याची खीर बनवण्याची संपूर्ण प्रक्रिया समजून घ्या. रेसिपीसाठी आवश्यक सामग्री-दूध - 1 लीटररताळे- 2तूप - 2 चमचेसाखर - 4 चमचेड्राय फ्रुट्स - 3 चमचेमनुके - 1 चमचाइलायची - 2केसररेसिपी बनवण्याची प्रक्रिया-कढईत तूप गरम करून त्यात ड्राय फ्रुट्सला परतून घ्या.त्यानंतर रताळ्याचा किस त्यामध्ये टाकून द्या.रताळ्यात दूध घाला आणि मध्यम गॅस सुरू ठेवा.दूध घट्ट झाल्यानंतर त्यात ड्राय फ्रुट्स आणि साखर घाला.आता त्यात इलायची पावडर आमि केसर टाका आणि गॅस बंद करा.रताळ्याची खीर बनून तयार आहे. त्यानंतर ड्राय फ्रुट्स आणि केसर गार्निश करा. प्रसाद बनून तयार. या बातम्या पण वाचा... आजपासून नवरात्रोत्सव:कलश स्थापनेचा मुहूर्त सकाळी 10.50 पासून, जाणून घ्या सोपी पूजा पद्धती, नवरात्रीचे शास्त्र आणि देवीच्या मंदिरांबद्दल आज पंचमहायोगात नवरात्रीला सुरुवात झाली आहे. यावेळी तृतीया तिथी दोन दिवस चालणार आहे. या तिथीतील विसंगतीमुळे अष्टमी आणि महानवमीची पूजा 11 तारखेला होणार आहे. शनिवार 12 ऑक्टोबर रोजी दसरा साजरा होणार आहे. तारखेत तफावत असली तरी देवीपूजेसाठी पूर्ण नऊ दिवस उपलब्ध असतील. वाचा सविस्तर बातमी... नवरात्रीचा पहिला दिवस- कामाख्यातून ग्राउंड रिपोर्ट:येथे नागा साधू कपडे घालतात, मातेला येते मासिक पाळी; प्रसादात मिळते लाल कापड आज नवरात्रीचा पहिला दिवस. आम्ही दररोज देवी आणि दसऱ्याशी संबंधित विविध ठिकाणचे ग्राउंड रिपोर्ट्स घेऊन येणार आहोत. पहिली कथा गुवाहाटीच्या कामाख्या शक्तिपीठाची ... गुवाहाटीपासून 10 किमी अंतरावर निलांचल टेकडीवर बांधलेले माँ कामाख्याचे मंदिर 51 शक्तिपीठांपैकी एक आहे. 64 योगिनी आणि दश महाविद्यांसह माता देवी येथे विराजमान आहे. हे जगातील एकमेव शक्तिपीठ आहे, जिथे भुवनेश्वरी, बगला, छिन्नमस्तिका, काली, तारा, मातंगी, कमला, सरस्वती, धुमावती आणि भैरवी या दहा महाविद्या एकाच ठिकाणी आहेत. वाचा सविस्तर बातमी...

उत्तम आरोग्यासाठी महात्मा गांधींचे 10 मंत्र:उपवास ठेवा, व्यायाम करा; गांधीजी जे करत होते, ते आता विज्ञान सांगत आहे

असे कोणते गुण आहेत जे माणसाला यशस्वी बनवतात? इतिहासात कायम त्यांची नोंद राहते. लोक त्यांचे स्मरण करतात, त्यांच्याकडून शिकतात, त्यांचे नाव अत्यंत आदराने घेतात. आज अशाच एका व्यक्तीचा जन्मदिवस आहे - राष्ट्रपिता महात्मा गांधी. गांधींचे या जगासाठी योगदान इतकेच नाही की त्यांनी भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्याचे नेतृत्व केले. खरे सांगायचे तर गांधीजींच्या जीवनावरील पुस्तकातील हा केवळ एक अध्याय आहे. त्यांच्या आयुष्यात याहूनही बरेच काही आहे, जे पुढील अनेक शतके मानवतेला मार्गदर्शन करत राहील. सेहतनामामध्ये आपण दररोज आरोग्याशी संबंधित कोणत्याही विषयावर बोलतो. आपण शरीर आणि मन निरोगी ठेवण्यासाठी वैज्ञानिक नियमांची चर्चा करतो, परंतु आज आपण महात्मा गांधींच्या आरोग्य तत्वज्ञानाबद्दल बोलणार आहोत. गांधीजींचे संयम, श्रम, अन्न आणि आरोग्य याविषयीचे त्यांचे विचार आणि त्यांची जीवनशैली अतिशय प्रेरणादायी आहे. एका ओळीत, जर तुम्हाला निरोगी रहायचे असेल तर गांधीजींनी सांगितलेल्या या 10 गोष्टी तुमच्या आयुष्यात अवलंबा. आता आपण हे काही तपशीलवार समजून घेऊया- ब्रह्म मुहूर्तावर दिवसाची सुरुवात आज जगातील प्रमुख वैद्यकीय शाळा सर्कॅडियन रिदमवर संशोधन करत आहेत. 2021 मध्ये नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, शरीराच्या सर्कॅडियन रिदमचे पालन केल्याने, म्हणजे सकाळी सूर्योदयासह उठणे आणि रात्री लवकर झोपणे, चयापचय रोगांची शक्यता 43% कमी करते. महात्मा गांधींनीही नेहमी ब्रह्म मुहूर्तावर उठण्याचा आणि रात्री लवकर झोपण्याचा सल्ला दिला होता. हा त्यांच्या आश्रमाचा नियम होता, जो तिथे राहणाऱ्या प्रत्येकाला पाळावा लागतो. गांधीजींनी सकाळी लवकर उठणे आणि रात्री लवकर झोपणे हे निरोगी शरीरासाठी अत्यंत आवश्यक मानले होते. अन्न शरीरासाठी आहे, जिभेसाठी नाही गांधीजी पूर्णपणे चवीच्या विरोधात होते असे नाही. त्यांच्या आत्मचरित्रात, लेखांमध्ये आणि भाषणांमध्येही अनेक ठिकाणी स्वादिष्ट भोजनाचा उल्लेख आढळतो. तथापि, दक्षिण आफ्रिकेतून भारतात परतल्यानंतर आणि आयुष्याच्या उत्तरार्धात त्यांचा आहार अधिक सोपा झाला. त्यांनी इतरांना अन्नाच्या अशा कठोर नियमांमध्ये बांधले नाही, परंतु नेहमी एक गोष्ट सांगितली की शरीराला शक्ती देणे आणि ते निरोगी ठेवणे हा अन्नाचा उद्देश आहे. अन्न हे केवळ इंद्रियांच्या सुखासाठी नाही. त्यामुळे अन्नामध्ये तेल, मसाले इत्यादींचे प्रमाण तेवढेच असावे, ज्यामुळे आरोग्याला कोणतीही हानी होणार नाही. ते म्हणायचे की जिभेने आरोग्यावर विजय मिळवला तर त्याचा परिणाम रोगांच्या रूपात होतो. ते शाकाहाराचेही कट्टर समर्थक होते. स्वतःचे अन्न स्वतः शिजवण्याचा सल्लाही त्यांनी दिला. सिगारेट आणि दारूपासून दूर हे सार्वत्रिक सत्य आहे. जगात असा एकही माणूस नसेल जो सिगारेट किंवा दारू पिणे खूप फायदेशीर असल्याचे म्हणेल. या सर्व सवयी प्रत्यक्षात मृत्यूला आमंत्रण देण्यासारख्या आहेत हे सांगण्यासाठी कोणत्याही वैज्ञानिक संशोधनाचा वेगळा उल्लेख करण्याची गरज नाही. गांधी आयुष्यभर कोणत्याही प्रकारच्या अमली पदार्थ आणि व्यसनाच्या विरोधात राहिले. केवळ सिगारेट आणि दारूच नव्हे तर ते चहा-कॉफीच्याही विरोधात होते. ही छोटीशी गोष्टही आपण आपल्या जीवनात अंगीकारली तर आपले शरीर आपल्यावर सदैव आभारी राहील. उपवास शरीर आणि आत्मा शुद्ध करण्याचे साधन गांधीजी आपल्या दैनंदिन जीवनात ते सर्व काम करत असत ज्यावर आज वैज्ञानिक संशोधन केले जात आहे आणि ज्या शोधांसाठी जगातील महान शास्त्रज्ञांना नोबेल पारितोषिक दिले जात आहे. 2016 मध्ये, जपानी शास्त्रज्ञ योशिनोरी ओहसुमी यांना वैद्यकशास्त्राचे नोबेल पारितोषिक मिळाले. आपल्या शरीरात होणारी जैविक प्रक्रिया 'ऑटोफॅजी'च्या शोधासाठी ते मिळाले. ओशुमी यांना त्यांच्या संशोधनात असे आढळून आले की उपवासाच्या अवस्थेत म्हणजे दीर्घकाळ उपवास केल्यावर आपले शरीर जुन्या मृत पेशी खाण्यास सुरुवात करते आणि शरीराचे नूतनीकरण करते. महात्मा गांधींनी उपवासाला शरीर आणि आत्मा शुद्ध करण्याचे साधन मानले. ते म्हणायचे- आपल्या असंख्य पूर्वजांप्रमाणे, गांधींना ऑटोफॅजीचे विज्ञान माहित नव्हते, परंतु ते शरीरासाठी चांगले आहे हे त्यांना माहित होते. हे मन, मेंदू आणि आत्मा शुद्ध करण्यासाठी देखील चांगले आहे. म्हणून, उपवास ठेवा, अधूनमधून उपवास करा आणि नेहमी आपल्या भुकेपेक्षा थोडे कमी खा. निरोगी राहण्याचा हा मूळ मंत्र आहे. मानवी शरीर श्रमासाठी आहे जगात असे एकही काम नाही जे गांधींनी स्वतःच्या हाताने केले नाही. शेण काढण्यापासून, स्वतःचे कपडे धुणे, स्वतःचे अन्न स्वतः शिजवणे, स्वतःचे कपडे विणणे, या सर्व प्रकारच्या श्रमांची चव त्यांच्या हातांनी घेतली होती. त्यांनी एकदा हरिजन वृत्तपत्रात लिहिले होते की मानवी शरीर श्रमासाठी बनलेले आहे. खूप कष्ट करून ते नष्ट होणार नाही पण कष्ट सोडून विश्रांती घेतल्याने नक्कीच नष्ट होईल. गांधींच्या निरोगी जीवनाचे रहस्य म्हणजे ते कठोर परिश्रम करायचे. त्यामुळे निरोगी जीवनाचा हा धडा गांधींकडून शिका आणि कठोर परिश्रम करा. आपले हात आणि पाय हलवा. रोज वेळेवर झोपा, वेळेवर उठा त्यांच्या झोपण्याच्या आणि उठण्याच्या वेळा ठरलेल्या होत्या. त्या कामासाठी ठरलेली सर्व कामे ते नेहमी त्याच वेळी करत असत. एकदा एक मोठा इंग्रज पत्रकार त्यांना भेटायला आला असा एक प्रसंग आहे. त्यावेळी गांधी फिरायला जात होते. पाहुणे अचानक आल्याने त्यांनी आपली दिनचर्या रद्द केली नाही. त्याउलट, ते पाहुण्याला म्हणाले, माझी फिरायला जायची वेळ झाली आहे. तुम्हाला माझ्याशी बोलायचं असेल तर तुम्ही पण सोबत या.” त्यामुळे आपल्यासाठी शिकण्यासारखी गोष्ट म्हणजे आपल्या जीवनातही तीच शिस्त असली पाहिजे. एका दिवशी रात्री 9 वाजता झोपणे आणि दुसऱ्या दिवशी मध्यरात्री 12 वाजेपर्यंत चित्रपट पाहणे आणि वीकेंडला मध्यरात्रीपर्यंत नेटफ्लिक्सवर डोळे लावून बसणे हे खरे तर आजारांना आमंत्रण देणारे आहे. त्यामुळे दररोज वेळेवर झोपण्याची आणि उठण्याची शिस्त गांधींकडून शिका. ध्यान आणि योगामध्ये नियमित रहा गांधी निरोगी राहण्यासाठी नियमितपणे योग, व्यायाम आणि ध्यान करण्याची शिफारस करतात. त्यांनी स्वतःही त्यांच्या आयुष्यात या नियमांचे काटेकोरपणे पालन केले.

वजन कमी करण्यासाठी प्रथिनांसह

वजन कमी करण्यासाठी प्रथिनांसह

किसान सन्मान निधीच्या नावावर घोटाळा:बनावट ॲप्स, वेबसाइट्स आणि लिंक्स कसे ओळखायचे, फसवणूक झाल्यानंतर पहिली 30 मिनिटे महत्त्वाची

28 जून रोजी राजस्थानमधील जोधपूरमधील खेडापा येथील एका तरुणाच्या व्हॉट्सॲपवर प्रधानमंत्री किसान ॲपबाबत एक संदेश आला होता. मेसेजसोबत एक लिंकही जोडली होती, या लिंकवर तरुणाने क्लिक केल्यावर त्याचा मोबाईल लगेच हॅक झाला. अल्पावधीतच तरुणाच्या बँक खात्यातून 2 लाख 75 हजार रुपये कापण्यात आले. पीडितेने तत्काळ या प्रकरणाची तक्रार जोधपूर ग्रामीण पोलिसांच्या सायबर सेलकडे केली. पोलिसांनी तत्काळ कारवाई करत हॅकर्सची बँक खाती गोठवली आणि पैसे ताब्यात घेतले. यानंतर पोलिसांनी पीडितेला कोर्टामार्फत 1 लाख 57 हजार 100 रुपये परत केले. असाच आणखी एक प्रकार जोधपूरच्या शेरगड तहसील परिसरातून समोर आला आहे. तर एका तरुणाच्या मोबाईलवर एक मेसेज आला, ज्यामध्ये 'केंद्र सरकारच्या किसान सन्मान निधी योजनेत सहभागी होण्यासाठी येथे क्लिक करा' असे लिहिले होते. लिंकवर क्लिक करताच मोबाईलमध्ये एक संशयास्पद ॲप डाऊनलोड झाले. काही वेळाने तरुणाच्या बँक खात्यातून 41 हजार 200 रुपये काढण्यात आले. या तरुणाने तत्काळ पोलिसांना या प्रकरणाची माहिती दिली. पोलिसांनी तत्परता दाखवत 12 सप्टेंबर रोजी हॅकरच्या बँक खात्यातून 41,200 रुपये परत केले. राजस्थानमध्ये गेल्या काही वर्षांत सायबर गुन्ह्यांच्या घटनांमध्ये झपाट्याने वाढ झाली आहे. इंडियन सायबर क्राइम कोऑर्डिनेशन सेंटरच्या म्हणण्यानुसार, गेल्या 3 वर्षांत 165 कोटी रुपयांची सायबर फसवणूक झाली, ज्यामध्ये पोलिसांनी 61 कोटी रुपये गोठवले आणि 9 कोटी रुपये पीडितांना परत केले. म्हणूनच, आज कामाची बातमी मध्ये आपण फेक ॲप्स किंवा वेबसाइट्स कसे ओळखायचे याबद्दल बोलू? तुम्ही हे देखील शिकाल की- तज्ञ: राहुल मिश्रा, सायबर सुरक्षा सल्लागार (उत्तर प्रदेश पोलिस) प्रश्न- सायबर ठग लोकांना आपला बळी कसा बनवतात? उत्तरः सायबर सुरक्षा तज्ज्ञ राहुल मिश्रा म्हणतात की हॅकर्स तुमचा फोन तेव्हाच हॅक करू शकतात जेव्हा तुम्ही चूक करता. कारण कोणताही फोन हॅक करण्यासाठी परवानगी आवश्यक असते. तुमचा मोबाईल हॅक करण्यासाठी हॅकर्स आधी फेसबुक, व्हॉट्सॲप मेसेज किंवा ई-मेलद्वारे लिंक पाठवतात. या लिंकमध्ये, ते कोणत्याही ई-कॉमर्स साइटवर मोठ्या सवलती, सरकारी योजनांचे फायदे, घरी बसून पैसे कमवण्याचे किंवा अगदी कमी व्याजावर कर्ज देण्याचे आश्वासन देतात. जेव्हा वापरकर्ता या लिंकवर क्लिक करतो तेव्हा एक बनावट वेबसाइट उघडते किंवा ॲप डाउनलोड करण्यास सांगितले जाते. या फिशिंग वेबसाइट्स किंवा ॲप्स अशा प्रकारे डिझाइन केल्या आहेत की पहिल्या दृष्टीक्षेपात ते पूर्णपणे वास्तविक दिसते. म्हणूनच बऱ्याच वेळा समजूतदार वापरकर्त्यांची फसवणूक होते, परंतु या साइट्स फसव्या असतात आणि त्यांचे तपशील टाकताच लोक त्याचे बळी होतात. प्रश्न- वेबसाइट खरी आहे की खोटी हे आपण कसे ओळखू शकतो? उत्तर- सायबर गुन्हेगार लोकांना फसवण्यासाठी बनावट वेबसाइट तयार करतात. त्यांना फिशिंग वेबसाइट्स देखील म्हणतात. ऑनलाइन सुरक्षेसाठी आणि फोन हॅक होण्यापासून वाचवण्यासाठी या वेबसाइट्स तपासणे खूप महत्त्वाचे आहे. कोणत्याही वेबसाइटवर तुमचा तपशील नोंदवण्यापूर्वी काही गोष्टी निश्चितपणे तपासा. तुम्ही वेबसाइटची सत्यता कशी तपासू शकता हे खालील ग्राफिकवरून समजून घ्या. प्रश्न- बनावट वेबसाइटला भेट दिल्यास काय करावे? उत्तर- तुमचा आर्थिक तपशील, पडताळणी कोड, सोशल मीडिया खात्याचा पासवर्ड, मोबाइल नंबर किंवा ई-मेल आयडी यासारखी संवेदनशील माहिती कोणत्याही बनावट वेबसाइटवर शेअर करू नका. जर तुम्हाला वेबसाइटबद्दल काही शंका असेल तर गुगलच्या सुरक्षित ब्राउझिंगवर जा आणि बनावट वेबसाइटची तक्रार करा. गुगल सुरक्षित ब्राउझिंग वापरकर्त्यांना बनावट वेबसाइट आणि ऑनलाइन धोक्यांपासून संरक्षण देते. प्रश्न- बनावट ॲप्स म्हणजे काय? उत्तर- सायबर गुन्हेगार बनावट ॲप्स अशा प्रकारे डिझाइन करतात की ते सहसा वैध ॲप्लिकेशन्ससारखे दिसतात. इन्स्टॉल करताना, हे ॲप्स आवश्यकतेपेक्षा जास्त ऍक्सेस परवानग्या मागतात, ज्यामुळे हॅकर्स वापरकर्त्याचा डेटा ऍक्सेस करू शकतात. बनावट ॲप्स अनेक कारणांसाठी विकसित केले जातात. जसे- मालवेअर स्थापित करणे: बनावट ॲप्सद्वारे, स्कॅमर स्मार्टफोनमध्ये मालवेअर स्थापित करतात, ज्यामुळे ते वापरकर्त्याचा डेटा (पासवर्ड, ईमेल, फोन नंबर) चोरतात. आर्थिक घोटाळा: बनावट ॲप्स वापरून, हॅकर्स वापरकर्त्याच्या UPI ॲप्समध्ये प्रवेश करू शकतात आणि बँक खात्यातून पैसे काढू शकतात. ओळख चोरी: बनावट ॲप्सद्वारे, वापरकर्त्याची ओळख चोरली जाऊ शकते आणि ब्लॅकमेल केले जाऊ शकते. प्रश्न- हॅकर्सनी पाठवलेल्या बनावट लिंक्स आपण कसे ओळखू शकतो? उत्तर: हॅकिंग लिंक्स ओळखण्यासाठी, लिंकच्या शेवटी .apk, .exc, .pif, .shs, .vbs सारखे कीवर्ड शोधा. जर लिंक या कीवर्डने संपत असेल तर अशा लिंकवर अजिबात क्लिक करू नका. यावर क्लिक करून तुम्ही फसवणुकीला बळी पडू शकता. याशिवाय, तुमच्या फोन किंवा लॅपटॉपमध्ये कधीही संशयास्पद लिंक्सद्वारे एनीडेस्क, टीमव्ह्युवर, एअरड्रॉप यांसारखे ॲप्स इन्स्टॉल करू नका. हे रिमोट ऍक्सेस ॲप्स आहेत, ते मोबाईलमध्ये इन्स्टॉल होताच संपूर्ण मोबाईल किंवा लॅपटॉपचे नियंत्रण सायबर गुंडांच्या हातात जाते. यानंतर ते तुमच्या हालचालींवर लक्ष ठेवू शकतात. तुमचा डेटा चोरू शकता. प्रश्न- तुम्ही सायबर फसवणुकीला बळी पडल्यास पैसे परत करता येतील का? उत्तर- सायबर एक्सपर्ट राहुल मिश्रा सांगतात की, जर तुमची सायबर फसवणूक झाली असेल तर तत्काळ जवळच्या सायबर सेल पोलिसांकडे तक्रार करा. याशिवाय नॅशनल सायबर क्राइम रिपोर्टिंग पोर्टल किंवा 1930 वर तक्रार नोंदवा. 30 मिनिटांच्या आत तक्रार केल्यास पैसे परत मिळण्याची शक्यता असते कारण सायबर टीम तक्रार मिळताच सर्वप्रथम सायबर घोटाळेबाजांची बँक खाती गोठवते. सायबर फसवणूक करणाऱ्याने तोपर्यंत एटीएममधून पैसे काढले नाहीत तर ते परत केले जाऊ शकतात. तक्रार करण्यास उशीर केल्याने, पैसे परत मिळण्याची आशा कमी आहे.

फूड पॅकेजिंगमध्ये आढळले ब्रेस्ट कॅन्सरला कारणीभूत केमिकल्स:हे तुमच्या आरोग्यासाठी खूप धोकादायक, जाणून घ्या ते कसे टाळावे

आजही, रोजच्या प्रमाणे, तुम्ही तुमच्या सकाळची सुरुवात चहा आणि पॅकेज टोस्टने केली असेल. न्याहारीमध्ये प्लास्टिकच्या कंटेनरमध्ये पॅक केलेल्या जामसह पॅकेज केलेले ब्रेड खाल्ले असेल. ऑफिसमध्ये पॅकबंद स्नॅक्ससोबत चहा घेतला असेल. दुपारी जे जेवण केले ते घरी बनवलेले होते, पण जे आईस्क्रीम खाल्लं ते एका पॅकेजिंग बॉक्समधून काढले असेल. हे सगळं किती रुटीन आणि नॉर्मल वाटतं. पण तुम्हाला माहित आहे का की आपण रोजच्या जीवनात वापरत असलेले पॅकेजिंग खाद्यपदार्थ आपल्या शरीरात स्तनाच्या कर्करोगाला जन्म देऊ शकतात. होय, नुकत्याच झालेल्या एका संशोधनाने पुष्टी केली आहे की आपण दररोज कळत किंवा नकळत अशा ७६ रसायनांचा समावेश आपल्या आहारात करत असतो, ज्यामुळे स्तनाचा कर्करोग होतो. स्तनाचा कर्करोग हा सायलेंट किलर आहे. यामुळे दरवर्षी लाखो लोकांना आपला जीव गमवावा लागतो आणि अनेक घटनांमध्ये मृत्यूची नोंदही होत नाही. अलीकडेच 'फ्रंटियर्स' या जगातील प्रसिद्ध जर्नलमध्ये एक अभ्यास प्रसिद्ध झाला आहे. या अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की 189 कॅन्सर निर्माण करणारी रसायने अन्न पॅकेजिंगसाठी वापरल्या जाणाऱ्या अन्न संपर्क सामग्रीमध्ये आढळून आली आहेत, त्यापैकी 76 अशी आहेत की ती आपल्या शरीरात जात आहेत. यामध्ये पर-आणि पॉलीफ्लुरोआल्किल पदार्थ (PFAS), बिस्फेनॉल आणि phthalates सारखी धोकादायक रसायने देखील समाविष्ट आहेत. हे मानवी शरीरासाठी अत्यंत धोकादायक आहेत. एवढेच नाही तर स्वित्झर्लंडस्थित फूड पॅकेजिंग फोरम फाउंडेशनने 'जर्नल ऑफ एक्सपोजर सायन्स अँड एन्व्हायर्नमेंटल एपिडेमिओलॉजी' मध्ये प्रकाशित केलेल्या आणखी एका अभ्यासात असे म्हटले आहे की मानवी शरीरात अन्न पॅकेजिंगमध्ये वापरण्यात येणारी 3,600 हून अधिक रसायने आढळली आहेत, त्यापैकी सुमारे 100 रसायने हानिकारक आहेत. मानवी आरोग्यासाठी अत्यंत धोकादायक आहेत. त्यामुळे आज 'सेहतनामा' मध्ये आम्ही तुम्हाला कॅन्सरपासून बचाव करण्याचे उपाय सांगणार आहोत जे अन्न पॅकेजिंगमध्ये आढळतात. यापूर्वी आम्ही तुम्हाला ब्रेस्ट कॅन्सर बद्दल सविस्तर सांगितले आहे. तर इथे आपण फक्त पॅकेजिंग खाद्यपदार्थांवर चर्चा करू. पॅकेज केलेले पदार्थ धोकादायक का आहेत? आपण आपल्या दैनंदिन दिनचर्यामध्ये कोणताही विचार न करता पॅकेज केलेले अन्न वापरतो आणि ते सुरक्षित मानतो, परंतु ते आपल्या आरोग्यासाठी खूप धोकादायक आहे. कारण बहुतांश खाद्यपदार्थांच्या पॅकेजिंग मटेरियलमध्ये प्लास्टिकचे घटक आणि घातक रसायने असतात, जे अन्नाद्वारे शरीरात प्रवेश करतात आणि स्तनाच्या कर्करोगासारख्या अनेक गंभीर आजारांना आमंत्रण देतात. अन्न रसायने टाळण्याचे मार्ग पॅकबंद खाद्यपदार्थांमध्ये असलेली रसायने टाळण्यासाठी, सर्वप्रथम तुम्हाला आरोग्याबाबत जागरूक राहावे लागेल. कोणतेही पॅकेज केलेले खाद्यपदार्थ वापरणे टाळा. अन्न तयार करण्यासाठी प्लास्टिकची भांडी वापरू नका. खाली दिलेल्या ग्राफिकमध्ये आम्ही तुम्हाला अन्न पॅकेजिंग रसायनांपासून दूर राहण्यासाठी काही टिप्स सांगत आहोत. पर्यावरणातील विषामुळे जगात दरवर्षी 13 दशलक्ष लोकांचा मृत्यू होतो पर्यावरणीय विष हे देखील रोगांचे मुख्य कारण आहे. चला जाणून घेऊया पर्यावरणीय विष म्हणजे काय आणि ते इतके धोकादायक का आहेत? पर्यावरणीय विष ही नैसर्गिक आणि मानवनिर्मित रसायने आहेत जी शरीराच्या संप्रेरकांची नक्कल करू शकतात किंवा त्यात हस्तक्षेप करू शकतात. याला अंतःस्रावी प्रणाली म्हणतात. यामध्ये शिसे, पारा, रेडॉन, फॉर्मल्डिहाइड, बेंझिन आणि कॅडमियम आणि मानवनिर्मित रसायने जसे की BPA, phthalates आणि कीटकनाशके यांचा समावेश होतो. हे अंतःस्रावी प्रणाली विस्कळीत करणारे अनेक दैनंदिन उत्पादनांमध्ये आढळतात. यामध्ये काही प्लास्टिकच्या बाटल्या आणि कंटेनर, अन्नाचे डबे, डिटर्जंट, ज्वालारोधक, खेळणी, सौंदर्य उत्पादने आणि कीटकनाशके यांचा समावेश आहे. यातील प्रत्येक विषाचा आपल्या शरीरावर वेगवेगळ्या प्रकारे परिणाम होतो. ते आपल्या शरीराला कार्य करण्यापासून थांबवतात आणि आपले आरोग्य धोक्यात आणतात, आपले हार्मोन्स असंतुलित करतात आणि दीर्घायुष्य देखील कमी करू शकतात. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) नुसार, पर्यावरणातील विषामुळे जगात दरवर्षी 13 दशलक्ष लोकांचा मृत्यू होतो. खालील ग्राफिकमध्ये पर्यावरणातील विषारी पदार्थांमुळे होणाऱ्या आजारांबद्दल जाणून घ्या. पर्यावरणीय विषांचे प्रदर्शन कमी करण्याचे मार्ग आपण आपल्या पर्यावरणावर पूर्णपणे नियंत्रण ठेवू शकत नाही, परंतु आपल्याला येणाऱ्या अडचणींबद्दल जागरूक राहून आपण धोका कमी करू शकतो. खालील पॉइंटर्समध्ये याबद्दल जाणून घ्या.

एखाद्याला अचानक कार्डिॲक अरेस्ट झाला तर CPR द्या:जीव वाचू शकतो, CPR म्हणजे काय, डॉक्टरांकडून जाणून घ्या प्रत्येक प्रश्नाचे उत्तर

धकाधकीचे जीवन, झपाट्याने बदलणारी जीवनशैली आणि चुकीच्या खाण्याच्या सवयींमुळे अनेक आजारांचा धोका वाढला आहे. यापैकी एक आजार म्हणजे कार्डिॲक अरेस्ट. गेल्या काही वर्षांत हृदयविकाराच्या घटनांमध्ये एवढी वाढ झाली आहे की, लोकांच्या मनात भीती निर्माण झाली आहे. चांगले तरुणही त्याचे बळी ठरत आहेत, ही चिंतेची बाब आहे. आपण सोशल मीडियावर असे अनेक व्हिडिओ पाहिले आहेत, ज्यामध्ये एका युवकाचा जिममध्ये डान्स करताना किंवा वर्कआउट करताना अचानक हृदयविकाराच्या झटक्याने मृत्यू होतो. तथापि, अशी एक पद्धत आहे जी ताबडतोब केली तर, कार्डिॲक अरेस्टच्या रुग्णाला वाचवण्याची शक्यता वाढते. औषधाच्या भाषेत त्याला CPR म्हणजेच कार्डिओपल्मोनरी रिसुसिटेशन म्हणतात. अमेरिकन हार्ट असोसिएशनच्या 'हार्ट अँड स्ट्रोक स्टॅटिस्टिक्स 2022' अहवालानुसार, कार्डियाक अरेस्ट हे सार्वजनिक आरोग्य संकट आहे. युनायटेड स्टेट्समध्ये दरवर्षी 356,000 पेक्षा जास्त हॉस्पिटलबाहेर हृदयविकाराच्या घटना घडतात, त्यापैकी अंदाजे 90% प्राणघातक असतात. आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे अमेरिकेत दरवर्षी 23,000 पेक्षा जास्त मुले आणि तरुण याला बळी पडत आहेत. 'डी लॅसेंट' या प्रसिद्ध वैद्यकीय नियतकालिकानुसार, भारतात दरवर्षी सुमारे 5-6 लाख लोकांचा मृत्यू अचानक हृदयविकाराच्या झटक्याने (SCD) होतो आणि त्यापैकी मोठ्या संख्येने 50 वर्षे किंवा त्यापेक्षा कमी वयाचे लोक असतात. तर आज 'सेहतनामा' मध्ये आम्ही तुम्हाला CPR बद्दल सविस्तर सांगणार आहोत, आणि हे देखील कळेल की- प्रत्येकाला CPR बद्दल माहिती असणे महत्वाचे आहे, जेणेकरून कोणीही कार्डिॲक अरेस्ट रुग्णाला प्रथमोपचार देऊ शकेल. याबाबत आम्ही लखनौच्या मेदांता हॉस्पिटलचे कार्डिओथोरॅसिक आणि व्हॅस्कुलर सर्जन डॉ. गौरांग मजुमदार यांच्याशी बोललो आणि त्यांनी यासंबंधीच्या सर्व प्रश्नांची उत्तरे दिली. प्रश्न: CPR म्हणजे काय? उत्तर: CPR म्हणजेच कार्डिओपल्मोनरी रिसुसिटेशन ही आपत्कालीन जीवन वाचवणारी प्रक्रिया आहे, जी हृदयाची धडधड थांबते तेव्हा केली जाते. सीपीआर एखाद्या व्यक्तीला हृदयविकाराच्या झटक्यापासून वाचण्यास मदत करू शकते. जरी तुम्हाला सीपीआर कसा द्यायचा हे माहित नसले तरीही तुम्ही फक्त तुमचे हात वापरून एखाद्याला मदत करू शकता. यासाठी आपण त्वरित कार्यवाही करणे आवश्यक आहे. कार्डिॲक अरेस्टची लक्षणे- अचानक बेशुद्ध होणेहृदय जोरजोराद धडधडणेचक्कर येणे किंवा गरगरणे आर्डिॲक अरेस्टच्या थोडा वेळ आधी काय होते?छातीत दुखणेमळमळ किंवा उलटीश्वास घेण्यास त्रास प्रश्न: CPR शरीरात कसे कार्य करते? उत्तरः संपूर्ण शरीरात रक्ताभिसरण सुरळीत ठेवणे हे हृदयाचे काम आहे. हा एक यांत्रिक स्नायुंचा पंप आहे, जो दर मिनिटाला 60 ते 70 वेळा रक्त पंप करतो आणि संपूर्ण शरीराला दाबाने रक्त पुरवतो. रक्तामध्ये ऑक्सिजन आणि पोषण असते आणि जिवंत राहण्यासाठी शरीराच्या प्रत्येक पेशीला रक्ताद्वारे ऑक्सिजन आणि पोषण आवश्यक असते. या सर्व पेशींना ऑक्सिजन आणि पोषण पुरवण्याचे काम रक्त करते. ते रक्त सर्व पेशींना पाठवण्याचे काम मध्यवर्ती पंप म्हणजेच हृदय करते. याला हृदय पंपिंग कार्य म्हणतात. एकदा शरीरात सर्वत्र रक्त गेले की, त्या रक्तातून ऑक्सिजन आणि पोषण निघून जाते, त्यानंतर रक्त काळे होते. तेच रक्त पुन्हा ऑक्सिजन देऊन लाल करण्यासाठी फुफ्फुसात जाते, त्यामुळे व्यक्ती श्वास घेताच ते काळे रक्त लाल होते. एकंदरीत, समजून घ्या की हृदय आणि फुफ्फुसे एखाद्या व्यक्तीला जिवंत ठेवण्यासाठी एक युनिट म्हणून काम करतात. CPR मधला पहिला शब्द 'कार्डियाक' म्हणजे हृदय. दुसरा 'पल्मोनरी' म्हणजे फुफ्फुस. जीवन जगण्यासाठी या दोन्ही गोष्टी अत्यंत महत्त्वाच्या आहेत. समजा काही कारणास्तव हृदयाचे पंपिंग थांबले, तर शरीरात रक्त प्रवाह होणार नाही आणि जेव्हा रक्त परिसंचरण होणार नाही तेव्हा ऑक्सिजन आणि पोषण कोण पुरवेल. ऑक्सिजन हा प्रत्येक अवयवासाठी खूप महत्त्वाचा असला तरी त्यातील सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे मेंदू, जो अत्यंत संवेदनशील अवयव आहे. मेंदूला रक्त न मिळाल्यास ती व्यक्ती कायमस्वरूपी कोमात जाते. हृदय थांबल्यानंतर, प्रथम मेंदूचा मृत्यू होतो. अशा स्थितीत मेंदूला जिवंत ठेवण्यासाठी लगेच हृदय सुरू करावे लागते, पण हृदय थांबले आहे. अशा परिस्थितीत आपल्याला हृदयाचे यांत्रिक ऑपरेशन करावे लागेल. यासाठी आपण हृदयाला बाह्य दाब देतो म्हणजेच छाती आपल्या हातांनी दाबतो. यामुळे हृदयातील रक्त संपूर्ण शरीरात जाईल, काही फुफ्फुसातही जाईल. परंतु जर हृदयविकाराचा झटका आला असेल, तर फुफ्फुसही काम करत नाहीत, त्यामुळे तोंडावाटे श्वासोच्छवासाद्वारे व्यक्तीला ऑक्सिजन द्यावा लागेल. छातीत चार किंवा पाच वेळा दाब द्या आणि एकदा फुंक मारायची आहे. कॉम्प्रेशन केल्याने, रक्त संपूर्ण शरीरात जाईल आणि आपण आपला ऑक्सिजन त्या रक्ताला देत आहोत, जोपर्यंत हृदय कार्य करण्यास सुरवात करत नाही तोपर्यंत ही प्रक्रिया सतत करावी लागते. प्रश्न: कार्डिॲक अरेस्ट आणि हृदयविकाराचा झटका यात काय फरक आहे? उत्तर: कार्डियाक अरेस्ट म्हणजे हृदय रक्त पंप करण्यास आणि बाहेर काढण्यास असमर्थ आहे. हृदयाच्या पंपिंगमुळे, रक्त संपूर्ण शरीरात जाते आणि एकदा हृदय पंप केले की 60 ते 70 एमएल रक्त संपूर्ण शरीरात जाते. याला इजेक्शन म्हणतात. जेव्हा हृदय बाहेर पडणे थांबते तेव्हा त्याला कार्डियाक अरेस्ट म्हणतात. हृदयविकाराचा झटका म्हणजे हृदयाला रक्तपुरवठा करणाऱ्या नळीमध्ये अडथळा. नलिकेत अचानक अडथळा आल्याने हृदयाच्या स्नायूंना रक्त येत नाही आणि त्या स्नायूंना इजा होते. याला हृदयविकाराचा झटका म्हणतात. हृदयविकाराचा झटका म्हणजे अटॅक नाही, परंतु हृदयविकाराच्या झटक्याने अटॅक येऊ शकतो. प्रश्नः हृदयविकाराच्या झटक्यामध्येही सीपीआर देता येतो का? उत्तर: नाही, सीपीआर फक्त कार्डियाक अरेस्टमध्येच द्यावा लागतो. हृदयविकाराच्या झटक्यासाठी सीपीआर आवश्यक नाही कारण आपला रक्तदाब राखला गेला आणि हृदयाचे ठोके चालू असले तरीही हृदयविकाराचा झटका येतो. CPR देतांना या गोष्टींची काळजी घ्या. प्रश्न: मग हृदयविकाराचा झटका आला आहे हे कसे कळेल? उत्तरः हृदयविकाराचा झटका आल्यास, रुग्णाला वेदना आणि घाम येत असल्याचे दिसेल, नंतर त्याला ताबडतोब रुग्णालयात घेऊन जा, परंतु कार्डिॲक अरेस्टच्या कंडिशनमध्ये, रुग्ण लगेच त्याच ठिकाणी पडेल आणि बेशुद्ध होईल. अशा स्थितीत रुग्णाला सपाट पृष्ठभागावर झोपवून तातडीने सीपीआर द्यावा. चुकीच्या पद्धतीने CPR दिल्याने काही होणार नाही, पण न दिल्याने नक्कीच फरक पडेल. प्रश्न: अटॅकनंतर किती दिवसांनी सीपीआर देण्याची शक्यता आहे? उत्तरः बेशुद्ध झाल्यानंतर तीन मिनिटांत सीपीआर सुरू करणे आवश्यक आहे. उशीर झाला तर मेंदू मृत होतो. सीपीआरच्या तीन मिनिटांनंतर हृदय पुन्हा काम करू लागले तरीही ती व्यक्ती कोमात जाईल. त्याचा काही उपयोग नाही. त्यामुळे जितक्या लवकर सीपीआर दिला जाईल तितके चांगले होईल. प्रश्न : डॉक्टरही सीपीआर देतात का? उत्तर : डॉ.गौरांग मजुमदार म्हणतात की, डॉक्टर हॉस्पिटलमध्येही सीपीआर देतात. यामुळे 60 ते 70% पुनर्प्राप्ती होते, परंतु रस्त्याच्या कडेला असलेल्या सीपीआरमध्ये 50% अधिक संघर्ष होतो कारण लोकांना याबद्दल परिपूर्ण माहिती नसते. प्रश्न: सीपीआर किती काळ द्यावा लागेल? उत्तरः जोपर्यंत हृदय पुन्हा कार्य करण्यास सुरुवात करत नाही. CPR ने तुम्ही एखाद्या व्यक्तीला सुमारे 2 तास जिवंत ठेवू शकता.

बीपी, शुगर, तापाची औषधे चाचणीत फेल:डॉक्टर आणि फार्मा कंपन्यांवर अवलंबून राहू नका, तुमच्या आरोग्याची जबाबदारी स्वतः घ्या

जेव्हा तुम्हाला सर्दी आणि ताप येतो तेव्हा तुम्ही सहसा काय करता? डॉक्टरांच्या सल्ल्याने आम्ही औषधे घेतो, असे उत्तर असेल. मधुमेह आणि उच्च रक्तदाबाच्या बाबतीत औषधे नियमित घेतली जातात. यानंतर 'आम्ही औषध घेतले आहे, आता काळजी करण्यासारखे काही नाही' असे म्हणत ते निश्चिंत होतात. गेल्या काही महिन्यांत, औषध नियामक संस्था CDSCO (सेंट्रल ड्रग्ज स्टँडर्ड कंट्रोल ऑर्गनायझेशन) च्या तपासणीदरम्यान अनेक औषधे गुणवत्ता चाचणीत फेल ठरली आहेत. याचा अर्थ असा की ज्या रोगावर उपचार करायचे होते त्यावर औषध प्रभावी नाही. त्या औषधाचे दुष्परिणाम देखील गंभीर असू शकतात. एकूणच, गुणवत्ता चाचणीत फेल ठरणारी औषधे घेणे सुरक्षित नाही. त्यामुळे औषध घेऊनही आपण निश्चिंत राहू शकत नाही. भारतातील सर्वात मोठी औषध नियामक संस्था CDSCO ने 48 औषधांची यादी जारी केली आहे. ऑगस्ट महिन्यात झालेल्या यादृच्छिक नमुना गुणवत्ता चाचणीत ही औषधे नापास झाली आहेत. या चाचणीत एकूण 53 औषधे अयशस्वी ठरली, तर यापैकी 5 औषधे अशी आहेत जी कंपन्यांनी स्वतःची म्हणून स्वीकारण्यास नकार दिला आहे. ही बनावट औषधे होती, जी काही फार्मा कंपन्यांच्या नावाने बाजारात विकली जात होती. ही चिंतेची बाब आहे की चाचणीत फेल ठरलेली औषधे हेटेरो ड्रग्स, अल्केम लॅबोरेटरीज, हिंदुस्तान अँटीबायोटिक्स लिमिटेड (HAL), कर्नाटक अँटीबायोटिक्स अँड फार्मास्युटिकल्स लिमिटेड यांसारख्या देशातील नामांकित फार्मा कंपन्या तयार करत आहेत. त्यामुळे आज 'सेहतनामा'मध्ये आपण CDSCO च्या चाचणीत अयशस्वी झालेल्या औषधांबद्दल बोलणार आहोत. तुम्ही हे देखील शिकाल की- भारतातील लोक डॉक्टरांना देवाचे दुसरे रूप मानतातजुलै 2023 मध्ये तत्कालीन केंद्रीय आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्री मनसुख एल मांडविया यांनी एम्स ऋषिकेशच्या तिसऱ्या दीक्षांत समारंभात सांगितले होते की, भारतातील लोक डॉक्टरांना देवाचे दूत मानतात. त्यामुळे मानवतेची सेवा करण्यासाठी आरोग्यसेवा परवडणारी आणि उपलब्ध करून देण्याची जबाबदारी डॉक्टरांची आहे. भारतात आरोग्य हा व्यवसाय नसून सेवा आहे, असेही ते म्हणाले. मात्र, गेल्या काही महिन्यांत मनसुख मांडविया यांनी सांगितलेल्या या दोन्ही गोष्टींना बगल दिली आहे. एप्रिल 2024 मध्ये, इंडियन कौन्सिल ऑफ मेडिकल रिसर्च (ICMR) ने एक सर्वेक्षण अहवाल प्रसिद्ध केला, ज्यामध्ये असे म्हटले आहे की भारतातील 45% डॉक्टर चुकीची किंवा दिशाभूल करणारी प्रिस्क्रिप्शन लिहित आहेत. डॉक्टर विनाकारण प्रिस्क्रिप्शन पेपरमध्ये पॅन्टोप्राझोल, राबेप्राझोल-डोम्पेरिडोन आणि एन्झाइम औषधे लिहून देत असल्याचेही समोर आले. आता गुणवत्तेच्या चाचणीत नामवंत फार्मा कंपन्यांची औषधे नापास होणे म्हणजे सर्वसामान्यांच्या आरोग्याशी मोठ्या प्रमाणावर खेळले जात आहे. सॅम्पल टेस्टमध्ये कोणत्या रोगांची औषधे अयशस्वी झाली?लहान मुलांना कॅल्शियम आणि व्हिटॅमिन डी पुरवण्यासाठी दिलेली लोकप्रिय टॅब्लेट शेलकल देखील या गुणवत्तेच्या चाचणीच्या मापदंडांची पूर्तता करण्यात नापास ठरली आहे. टोरेंट फार्मास्युटिकल्स या प्रसिद्ध औषध कंपनीने ते तयार केले आहे. दात येण्याच्या वेळी लहान मुलांमध्ये, हाडांशी संबंधित समस्या असलेल्या प्रौढांमध्ये आणि वृद्धांना ऑस्टिओपोरोसिसपासून संरक्षण करण्यासाठी हे औषध मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते. गुणवत्ता चाचणीत नापास झालेल्या औषधे आणि फार्मा कंपन्यांची यादी इतकी लांब आहे की प्रत्येकाचे नाव लिहिणे कठीण आहे. सध्या खालील मुद्दे पाहा, कोणत्या आजारांची कोणती औषधे चाचणीत नापास झाली आहेत. जगातील बड्या गुंतवणूकदारांची नजर भारतातील फार्मा उद्योगावर आहे बाजार दररोज वेगाने वाढत आहेइंडिया ब्रँड इक्विटी फाउंडेशनच्या मते, गेल्या काही वर्षांत भारतातील फार्मा उद्योग झपाट्याने वाढत आहे. यामध्ये, 2020 ते 2025 दरम्यान 37% चक्रवाढ वार्षिक वाढीचा अंदाज आहे. 2024 मध्ये 10-11% वाढ अपेक्षित आहे. आम्ही आमच्या चुकांमुळे आजारी आहोतआपल्या वाईट जीवनशैलीमुळे बहुतेक आरोग्य समस्या उद्भवतात. यातील सर्वात वाईट गोष्ट म्हणजे ते लगेच लक्षात येत नाही. वाईट जीवनशैली ही गनपावडरसारखी आहे. ते हळूहळू जमा होते आणि मोठा स्फोट घडवते. ज्या चुकांमुळे आपण आजारी पडत आहोत त्या जाणून घ्या. मोठ्या आजारापूर्वी शरीर सिग्नल देतेडॉ.अकबर नक्वी म्हणतात की कोणताही आजार जसा अचानक दिसतो तसा अचानक होऊ शकत नाही. वाईट जीवनशैली त्यात दिवसेंदिवस भर पडत आहे. दरम्यान, आपले शरीर सुद्धा आपल्याला आता सावध राहा, सावध राहा असे अनेक वेळा सिग्नल देत असते. डायबिटीज, हायपरटेन्शन आणि फॅटी लिव्हर यांसारख्या गंभीर जीवनशैलीच्या आजारांपूर्वी आपले शरीर कोणत्या प्रकारचे सिग्नल देते ते समजून घ्या. जेव्हा आपल्याला माहित असते की आपली वाईट जीवनशैली अनेक रोगांना कारणीभूत ठरू शकते. त्यानंतर उपचारासाठी रुग्णालयात गेल्यास ते डॉक्टर आणि फार्मा कंपन्यांच्या विळख्यात अडकतात, मग आपल्या आरोग्याची जबाबदारी का घेऊ नये आणि चांगली जीवनशैली अंगीकारून निरोगी राहा. तुम्ही तुमच्या आरोग्याची जबाबदारी कशी घेऊ शकता?डॉक्टर अकबर नक्वी म्हणतात की आरोग्यावर नियंत्रण ठेवणे खूप सोपे आहे, यासाठी कोणतेही अतिरिक्त प्रयत्न करावे लागणार नाहीत. जे काम आपण रोज चोवीस तासात करतो तेच काम आपल्याला नीट करायचे असते. जसे विखुरलेल्या पलंगाची काळजी घेतली तर ती सुंदर दिसू लागते. त्याचप्रमाणे आपली जीवनशैली व्यवस्थित करून आपण आपले आरोग्य सुंदर म्हणजेच निरोगी बनवू शकतो. ही बातमी पण वाचा प्रतिजैविक प्रतिरोधकतेवर संयुक्त राष्ट्रांची बैठक:औषधे कुचकामी ठरत आहेत, 2050 पर्यंत लाखो जीव जाऊ शकतात, डॉक्टरांचे 10 सल्ले

घरबसल्या तपासा सोने-चांदीची शुद्धता:हॉलमार्किंग बघायला शिका, खरे आणि बनावट दागिने लगेच ओळखले जातील

सोने हे सर्वात महाग आणि सर्वात प्रिय धातूंपैकी एक आहे, ते रॉयल्टीचे प्रतीक देखील मानले जाते. भारतात सोन्याच्या दागिन्यांची खास क्रेझ आहे. वर्ल्ड गोल्ड कौन्सिल (WGC) च्या 2020 च्या अहवालानुसार, भारतीय महिला जगात सर्वाधिक सोने घालतात. भारतीय महिलांकडे सुमारे 24,000 टन सोने आहे. हे जगातील एकूण सोन्याच्या साठ्यापैकी 11% आहे. भारतीयांमध्ये सोन्या-चांदीच्या दागिन्यांची क्रेझ नवीन नाही, तर सोन्या-चांदीच्या दागिन्यांची क्रेझ शतकानुशतके आहे. मे 2022 मध्ये हडप्पा साइट राखीगढी येथे उत्खननादरम्यान, सोन्याच्या बांगड्या, अंगठ्या आणि कानातले यासह अनेक सोन्याचे दागिने सापडले. आजही लोक सोने खरेदीला गुंतवणुकीसाठी सर्वोत्तम पर्याय मानतात, पण त्याच्या शुद्धतेची काळजी घेणे आवश्यक आहे. कधीकधी फसवणूक करणारे लोकांची फसवणूक करतात आणि सोन्या-चांदीच्या दागिन्यांमध्ये भेसळ करतात आणि ते खऱ्या सोन्या-चांदीच्या दराने विकतात. अशी फसवणूक आपल्यासोबत होऊ नये म्हणून सोन्या-चांदीची शुद्धता तपासणे अत्यंत आवश्यक आहे. म्हणूनच, आज कामाची बातमी मध्ये आपण सोन्या-चांदीचे खरे दागिने कसे तपासायचे याबद्दल बोलू. तुम्ही हे देखील शिकाल की- तज्ञ: अभिषेक सोनी, ज्वेलर (गोंडा, उत्तर प्रदेश) प्रश्न: शुद्ध सोने किती कॅरेट असते?उत्तर- सोन्याचे सर्वात शुद्ध स्वरूप 24 कॅरेट आहे. ते खूप मऊ असते. यामुळेच त्यापासून सोन्याचे दागिने बनवता येत नाहीत. म्हणून, जर कोणी ज्वेलर्स असा दावा करत असेल की तो 24 कॅरेट शुद्ध सोन्याचे दागिने देत आहे, तर तो तुमची फसवणूक करत आहे. सोन्याचे दागिने बनवण्यासाठी साधारणपणे 14 ते 22 कॅरेट सोन्याचा वापर केला जातो. ज्यामध्ये जास्तीत जास्त 91.6% सोने आहे. याशिवाय सोन्याच्या दागिन्यांच्या वस्तूंना ताकद देण्यासाठी त्यात चांदी, तांबे आणि जस्त यांसारखे धातू जोडले जातात. त्यामुळे सोने खरेदी करण्यापूर्वी नेहमी कॅरेट तपासा. दागिन्यांच्या किती कॅरेटमध्ये किती सोने आहे ते खाली दिलेल्या ग्राफिकवरून समजून घ्या. प्रश्न- तुम्ही घरी सोन्याची शुद्धता कशी तपासू शकता?उत्तर- सोन्याच्या दागिन्यांची शुद्धता हॉलमार्क स्टॅम्पद्वारे ओळखली जाते, परंतु तुमच्या घरात असलेल्या सोन्यावर कोणतेही हॉलमार्क नसल्यास, तुम्ही काही घरगुती पद्धतींनी देखील ते तपासू शकता. खालील ग्राफिकवरून हे समजून घ्या. प्रश्न- हॉलमार्क म्हणजे काय?उत्तर- ही एक विशेष प्रकारची खूण आहे, जी सोन्याच्या शुद्धतेची आणि गुणवत्तेची हमी देते. हे भारतीय मानक ब्युरो (BIS) द्वारे प्रदान केले जाते. ही संस्था निश्चित पॅरामीटर्सवर सोने प्रमाणित करते. हॉलमार्क दाखवते की सोन्याच्या शुद्धतेची चाचणी BIS परवानाधारक लॅबमध्ये केली गेली आहे. यामुळे ग्राहकांना कोणत्याही प्रकारच्या फसवणुकीपासून संरक्षण मिळते. प्रश्न- हे बनावट हॉलमार्क असू शकते का?उत्तर : होय, सोन्यावर बनावट हॉलमार्क असू शकतो. बनावट हॉलमार्किंग वापरून, 18 किंवा 14 कॅरेटचे सोने 22 कॅरेटच्या किंमतीला विकले जाऊ शकते. याशिवाय बनावट हॉलमार्क असलेल्या सोन्यात इतर धातूंची भेसळ असू शकते. तर खऱ्या हॉलमार्कमध्ये कॅरेट आणि ज्वेलर्सची ओळख चिन्ह यांसारख्या गोष्टींचा समावेश होतो. प्रश्न- घरी दागिन्यांचा हॉलमार्क कसा तपासता येईल?उत्तर- तुम्ही हॉलमार्क दोन प्रकारे घरी बसून तपासू शकता. व्हिज्युअल चाचणी मोबाईल ॲपद्वारे चाचणी प्रश्न- तुम्ही घरच्या घरी अस्सल चांदीचे दागिने कसे तपासू शकता?उत्तर- चांदीसारखे दिसणारे कोणतेही दागिने प्रत्यक्षात 100% शुद्ध चांदीचे असतात. सोन्याप्रमाणेच, चांदी स्वतः एक अतिशय मऊ धातू आहे, म्हणून दागिने बनवण्यासाठी शुद्ध चांदी वापरणे कठीण आहे. चांदीच्या दागिन्यांमध्ये तांबे आणि जस्त यासारखे इतर धातू अनेकदा मिसळले जातात. दागदागिने बनवण्यासाठी वापरली जाणारी सर्वात सामान्य धातू स्टर्लिंग चांदी आहे. स्टर्लिंग चांदी देखील चांदीचा एक प्रकार आहे, ज्यामध्ये 92.5% चांदी आणि 7.5% इतर धातू जसे की तांबे, जस्त मिसळले जातात. हे मिश्रण चांदीला मजबूत आणि टिकाऊ बनवते. तुमचे दागिने अस्सल चांदीचे आहेत याची खात्री करण्यासाठी, तुम्ही खालील ग्राफिकमध्ये दाखवल्याप्रमाणे काही सोप्या घरगुती चाचण्या करू शकता. प्रश्न- सोन्या-चांदीच्या दागिन्यांचे बिल घेणे का आवश्यक आहे? उत्तर- सोने-चांदीचे दागिने खरेदी करताना नेहमी पावती किंवा बिल घ्यावे. हे तुमच्या दागिन्यांच्या खरेदीचे अधिकृत रेकॉर्ड ठेवते. विक्रेता आणि ग्राहक या दोघांमधील कायदेशीर व्यवहाराची ही पुष्टी आहे. याशिवाय बिलामध्ये मेकिंग चार्जेस, सोने-चांदीचे मूल्य आणि खरेदीदाराने भरावा लागणारा जीएसटी यांचा तपशील असतो.

​चमकदार त्वचेसाठी ड्राय फ्रूट्स

​चमकदार त्वचेसाठी ड्राय फ्रूट्स

प्रतिजैविक प्रतिरोधकतेवर संयुक्त राष्ट्रांची बैठक:औषधे कुचकामी ठरत आहेत, 2050 पर्यंत लाखो जीव जाऊ शकतात, डॉक्टरांचे 10 सल्ले

आपल्याला काही आजार असल्यास आपण काय करतो? याचे उत्तर म्हणजे आपण डॉक्टरकडे जातो, काही औषधे घेतो आणि बरे होतो. आता ही औषधे कुचकामी ठरली तर काय होईल याची कल्पना करा. रोग वाढतील, शरीर अशक्त होईल, आणि रोगांचा प्रादुर्भाव होईल आणि शेवटी मृत्यू होईल. सध्या जगात हेच घडत आहे, ज्यामुळे जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) आणि UN चिंतेत आहे. काल 26 सप्टेंबर रोजी, प्रतिजैविक प्रतिकाराच्या धोक्यावर तोडगा काढण्यासाठी संयुक्त राष्ट्रसंघाची उच्चस्तरीय बैठक झाली. त्यात जगातील सर्व देशांचे प्रतिनिधी, नागरी समाज आणि आंतरराष्ट्रीय आरोग्य संस्थांचा समावेश होता. 'द लॅन्सेट' या जगप्रसिद्ध जर्नलमध्ये नुकत्याच प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासानुसार, प्रतिजैविक आणि प्रतिजैविक प्रतिकारशक्तीमुळे पुढील 25 वर्षांत 3 कोटी 90 लाख लोकांचा मृत्यू होऊ शकतो. हा प्रश्न पहिल्यांदाच उपस्थित झालेला नसून महत्त्वाची बाब म्हणजे हे संकट काळाबरोबर मोठे होत आहे. आम्ही आमच्या दोन लेखांमध्ये याबद्दल आधीच तपशीलवार सांगितले आहे. त्यामुळे हा विरोध का निर्माण होत आहे हे आज पुन्हा एकदा ' सेहतनामा ' मध्ये जाणून घेणार आहोत. औषधे कुचकामी का होत आहेत? तुम्ही हे देखील शिकाल की- प्रश्नः 'द लॅन्सेट'मध्ये प्रकाशित झालेल्या 'अँटीबायोटिक रेझिस्टन्स स्टडी'बद्दल संपूर्ण जगातील समुदाय आरोग्याबाबतीत इतका चिंतित का आहे? उत्तर: जागतिक आरोग्य संघटनेने (WHO) काही काळापूर्वी सुपरबग्सबद्दल चिंता व्यक्त केली होती. प्रतिजैविकांचा अतिवापर टाळावा, अन्यथा एक वेळ अशी येईल की औषधे पूर्णपणे निकामी होतील आणि त्यांचा रोगांवर कोणताही परिणाम होणार नाही, असेही सांगण्यात आले. आता 'लॅन्सेट'मध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासात असे म्हटले आहे की, प्रतिजैविक प्रतिकारशक्तीमुळे पुढील 25 वर्षांत 3 कोटी 90 लाख लोकांचा मृत्यू होऊ शकतो. म्हणजे येत्या काळात अनेक औषधे कुचकामी ठरतील. त्यामुळे हे मोठे संकट ठरू शकते. अँटीबायोटिक रेझिस्टंसच्या स्टडीमध्ये काय समोर आले? प्रश्न : अशी परिस्थिती का निर्माण झाली की, जी औषधे रोग बरे करण्यासाठी बनवली जात होती, ती कुचकामी होऊ लागली. उत्तर: या जगाचा नियम असा आहे की तोच जीव टिकतो, जो स्वतःला नवीन वातावरणाशी जुळवून घेत मजबूत होत राहतो. डासांनीही तेच केले. आधी शवागाराच्या धुराशी लढायला शिकले. नंतर विषारी अगरबत्तीने आणि नंतर फास्ट कार्डने. त्यांनी त्यांचा प्रतिकार वाढविला आणि आता ते खूप शक्तिशाली झाले आहेत. त्याचप्रमाणे, अनेक रोगजनकांनी प्रतिजैविकांचा सामना करण्यास शिकले आहे. आता त्यांच्यावर औषधांचा काहीही परिणाम होत नाही. त्यामुळे ज्या रोगांवर पूर्वी ही औषधे तात्काळ परिणाम दाखवत असत ती आता रोगजनकांच्या प्रतिजैविक प्रतिरोधक बनल्यामुळे कुचकामी ठरत आहेत. हे का घडले ते समजून घ्या. अँटीमायक्रोबियल रेझिस्टंस एवढा मोठा धोका कसा बनला? प्रश्न: प्रतिजैविक प्रतिकार इतका मोठा धोका का आहे? उत्तरः येणाऱ्या काळात, अशा सुपरबग्सची संख्या, म्हणजेच अशा रोगजनकांची संख्या वाढणार, ज्यावर सर्व औषधे कुचकामी ठरतील. अशा परिस्थितीत मानवाला त्यांचा सामना करणे कठीण होईल. अनेक सामान्य आजारांमुळे मृत्यूही होऊ लागतो. भविष्यात शास्त्रज्ञ ज्या धोकादायक परिस्थितीची कल्पना करत आहेत ती आणखी कठीण होण्याचीही शक्यता आहे. प्रश्न : या परिस्थितीला जबाबदार कोण? लोक की डॉक्टर? उत्तर: डॉ. विजय सक्सेना म्हणतात की प्रतिजैविक प्रतिकारामुळे उद्भवलेल्या या परिस्थितीत दोघांचीही जबाबदारी आहे. जगभरातील सरकारे आणि आरोग्यसेवा यंत्रणाही जबाबदार आहेत. समस्या अशी आहे की, आज प्रत्येक गल्ली बोळात अँटीबायोटिक्स भरलेल्या आहेत, ज्यांच्याकडे योग्य शिक्षण किंवा वैद्यकीय पदवी नाही. गरिबी इतकी आहे की अशा डॉक्टरांकडे जाणाऱ्यांची संख्याही खूप जास्त आहे. यामुळेच प्रतिजैविक आणि प्रतिजैविक औषधे खूप मोठ्या प्रमाणात आणि अतिशय उच्च शक्तीसह दिली जात आहेत. आरोग्य व्यवस्था इतकी महाग आहे की डॉक्टरांचा दीर्घ खर्च टाळण्यासाठी लोक थेट मेडिकल स्टोअरमधून औषधे खरेदी करतात. या दोन्ही परिस्थितीला सरकार आणि ही यंत्रणा जबाबदार आहे. प्रश्न: सामान्य लोकांकडून कोणत्या चुका आणि निष्काळजीपणा झाला? उत्तर: बहुतेक लोक आजारी असताना हॉस्पिटलमध्ये न जाणे हे बेफिकीर राहण्याऐवजी पैसे वाचवण्यासारखे मानतात. ते स्वत: गुगलद्वारे औषधे खरेदी करतात किंवा मेडिकल स्टोअरमध्ये जाऊन सेवन करतात. या छोट्याशा निष्काळजीपणाचा परिणाम आज आपल्यासमोर आहे. प्रश्न : यामध्ये औषधे बनवणाऱ्या औषध कंपन्यांची भूमिका काय आहे? उत्तर: डॉ. विजय सक्सेना म्हणतात की, सध्या आपल्या देशात सर्वात मोठे संकट हे आहे की औषधे बनवणाऱ्या कंपन्यांची योग्य रचना आणि व्यवस्था नाही. औषधे मोठ्या प्रमाणात तयार केली जात आहेत आणि क्वॅक डॉक्टर देखील ते लिहून देत आहेत. येथेही कठोर नियम आणि सरकारी दक्षता असणे अत्यंत आवश्यक आहे. जागतिक आरोग्य संघटनेने जगभरातील डॉक्टरांना कमी औषधे लिहून द्यावीत आणि अगदी आवश्यक असेल तेव्हाच प्रतिजैविके लिहून द्यावीत असा सल्ला दिला होता. या वर्षी जूनमध्ये ICMR ने असेही म्हटले होते की भारतातील डॉक्टर प्रत्येक दुसऱ्या रुग्णाला चुकीची प्रिस्क्रिप्शन लिहित आहेत आणि आवश्यकतेपेक्षा जास्त औषधे देत आहेत. प्रश्न: या संकटाचा सामना करण्यासाठी वैद्यकीय समुदाय आपल्या बाजूने काम करत आहे. सर्वसामान्यांनी कोणती खबरदारी घेणे आवश्यक आहे? उत्तर : थोडीशी सर्दी झाली तर लगेच मेडिकल स्टोअरमध्ये जाऊन औषध घेण्याऐवजी विश्रांती घेतली पाहिजे. मोसमी सर्दी आणि खोकला 2-3 दिवसात स्वतःच बरा होतो. डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय कधीही अँटिबायोटिक्स घेऊ नका. औषधांवर अवलंबून न राहता उत्तम आरोग्य आणि मजबूत प्रतिकारशक्तीवर लक्ष केंद्रित करा. चांगला आणि संतुलित आहार आणि निरोगी जीवनशैली हा एक चांगला पर्याय असू शकतो. अँटीमायक्रोबियल रिझिस्टंसपासून बचावण्यासाठी काय करावे?

मृत्यूनंतर शरीराचे काय होते:मेंदू आणि यकृत किती काळ जिवंत राहतात? शरीर निळे का होते

मृत्यूनंतर काय होते याचा कधी विचार केला आहे का? सुरुवातीला, हा एक अध्यात्मिक प्रश्न वाटू शकतो, ज्याची विविध उत्तरे गरुड पुराणातून वेगवेगळ्या तत्त्वज्ञानात सापडतात. यामध्ये मृत्यूनंतर आपला आत्मा कसा आणि कोणत्या जगात जातो आणि तेथे त्याचे काय होते हे सांगितले आहे. पण या विषयाकडे वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून पाहिल्यास प्रश्न आणि त्यांची उत्तरेही पूर्णपणे बदलून जातील. प्रश्न असा आहे की मृत्यूनंतर शरीराचा कोणता भाग किती काळ जिवंत राहतो? या क्षेत्रात केलेल्या वैज्ञानिक संशोधनामुळेच हे शक्य झाले की, विज्ञान आता अवयवदानाच्या माध्यमातून दरवर्षी लाखो लोकांचे प्राण वाचवत आहे. जर आपण आपले अवयव दान केले असतील तर ते आपल्या मृत्यूनंतर एखाद्याला जीवन देऊ शकतात. आपले डोळे नवीन शरीरात जाऊ शकतात आणि सुंदर जग पुन्हा पाहू शकतात. आपले हृदय दुसऱ्याच्या शरीरात पुन्हा धडकू शकते. फुफ्फुसे पुन्हा श्वास घेऊ शकतात आणि आपली किडनी दुसऱ्याच्या रक्तातील विषारी पदार्थ फिल्टर करू शकतात. 'मन की बात'च्या 99 व्या भागात पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनीही अवयवदानाच्या महत्त्वाविषयी सांगितले. याआधीही आपण अवयवदानाबद्दल सविस्तर बोललो आहोत. तर आज ' सेहतनामा ' मध्ये आपण सांगणार आहोत की मृत्यूनंतर आपल्या शरीराचे काय होते. तुम्ही हे देखील शिकाल की- मृत्यूनंतर शरीराचे काय होते?सामान्यतः लोक मृत्यूचा अर्थ हृदयाचे ठोके बंद झाले आहेत असे समजतात. तर ही संपूर्ण दीर्घ प्रक्रिया आहे. हृदयाची धडधड थांबल्यानंतर, दीर्घ मालिकेत शरीरात अनेक गोष्टी घडतात. या प्रक्रियेला विघटन म्हणता येईल. मृत्यूनंतर लगेच काय होते?मृत्यूनंतर प्रत्येक मिनिटानंतर सर्व अवयवांमध्ये काही बदल होत आहेत. उदाहरणार्थ, आपल्या शरीराचा सर्वात महत्त्वाचा अवयव मेंदू हा जगण्यासाठी रक्ताद्वारे मिळणाऱ्या ऑक्सिजनवर पूर्णपणे अवलंबून असतो. त्यामुळे हृदयाची धडधड थांबल्यानंतर काही मिनिटांतच त्याचा मृत्यू होतो. मृत्यूनंतर लगेच शरीरात होणारे बदल पाहण्यासाठी खालील मुद्दे समजून घ्या.हृदय-सर्वात पहिल्यांदा हृदयाचे ठोके बंद होतात.फुफ्फुसे-श्वास घेणे बंद होते. ज्यामुळे शरीरात ऑक्सिजनची कमतरता भासू लागते.मेंदू-ऑक्सिजनच्या कमतरतेमुळे मेंदूच्या पेशी तीन ते सात मिनिटांत मरतात.रक्त-हृदयाचे पंपिंग थांबल्याने गुरुत्वाकर्षणामुळे रक्त शरीराच्या खालच्या भागात शिफ्ट होते. त्यामुळे शरीराचा रंग क्षीण होऊ लागतो, याला लिव्हर मॉर्टिस म्हणतात. मृत्यूनंतर पहिल्या तासात काय बदल होतात?मृत्यूच्या तासाभरात त्वचेचा रंग निखळायला लागतो. शरीराचे तापमान कमी होऊ लागते. स्नायू त्यांची लवचिकता गमावू लागतात. यकृत काम करणे थांबवते, परंतु ऑक्सिजनची कमतरता असूनही, ते कसे तरी जगण्याचा प्रयत्न करीत असतात. त्याचे प्रत्यारोपण करण्यासाठी, ते ताबडतोब शरीरातून काढून टाकणे आणि जतन करणे आवश्यक आहे. त्वचा-ब्लड सर्कुलेशन बंद झाल्याने आणि ब्लड शरीरातील खालच्या भागात जमा झाल्याने त्वचेचा रंग निळा पडू लागतो.मसल्स-मसल्समधील लवचिकता कमी होऊ लागते. जरी त्या कडक पडलेल्या नसतात.यकृत-यकृत काम करणे बंद करते. परंतु मृत्यूनंतर जवळपास एक तासापर्यंत यकृत शरीरात जिवंत असते. मृत्यूनंतर 2 ते 6 तासांदरम्यान काय बदल होतात?मृत्यूनंतर पहिल्या तासात सर्वत्र परिस्थिती जवळपास सारखीच असते. त्यानंतर काय होते ते मृत्यूचे कारण, हवामान, तापमान इत्यादी अनेक घटकांवर अवलंबून असते. मृत्यूनंतर 2 ते 6 तासांनंतर, शरीरात रासायनिक बदल होऊ लागतात, ज्यामुळे कठोर मॉर्टिसची प्रक्रिया सुरू होते. यामध्ये शरीराचे स्नायू कडक होऊ लागतात. शरीरातील सर्वात लहान स्नायू प्रथम प्रभावित होतात. त्याचा परिणाम पापण्या आणि जबड्याच्या स्नायूंवर होतो. डोळे-कॉर्निया मृत्यूच्या 6 तासांपर्यंत जिंवत राहतो. परंतु कठपुतली तत्काळ रिपॉन्स करणे बंद करते.मसल्स-मसल्स आखडायला सुरुवात होते आणि ते कडक होऊ लागतात. सर्वात पहिल्यांदा पापण्या आणि जबड्याच्या मसल्स आखडायला सुरुवात होते. मृत्यूनंतर 6 ते 12 तासांनी काय होते?मृत्यूनंतर इतका वेळ निघून गेल्यावर संपूर्ण शरीराचे स्नायू ताठ आणि कडक होतात. या काळात शरीरात ऑटोलिसिस नावाची प्रक्रिया सुरू होते. यामध्ये, आपल्या शरीरातील पेशींमधून एक विशेष एंझाइम सोडला जातो, जो ऊतींना तोडून खाण्यास सुरुवात करतो. याला विघटन म्हणतात. याचा अर्थ या जगात शरीराचा उद्देश पूर्ण झाला आहे. आता त्याचे अंतिम संस्कार जरी कोणी केले तरी निसर्ग हळूहळू त्याचे विघटन करून आपल्या पद्धतीने नष्ट करेल. मसल्स-पूर्ण शरीरातील मसल्स आखडतात आणि त्या कडक होऊन जातात.ऑटोलिसिस-ऑटोलिसिसची प्रोसेस सुरू होते. मृत्यूनंतर शरीरातील पेशीपासून एंझाइम्स रिलीज होतात. जे शरीरातील टिश्यूला ब्रेक करायला आणि खायला सुरुवात करतात. एक प्रकारे विघटनाची प्रक्रिया सुरू होते. या प्रक्रियेदरम्यान, आपल्या शरीरातील सर्व अवयव एक एक करून मरत असताना, जर ते वेळीच शरीरातून बाहेर काढले आणि जतन केले गेले, तर ते एखाद्या गरजू व्यक्तीच्या शरीरात प्रत्यारोपित केले जाऊ शकतात. यामुळे माणसाला नवीन जीवन मिळू शकते. प्रत्यारोपणासाठी मृत्यूनंतर किती काळ अवयव काढता येतात?मेंदूच्या मृत्यूनंतर, शरीरात ऑक्सिजनची कमतरता असते. ऑक्सिजनशिवाय सर्व अवयवांचे कार्य बिघडू लागते. त्यामुळे मृत्यूनंतर त्यांना लवकरात लवकर शरीराबाहेर काढून आवश्यक ऑक्सिजन पुरवठा करावा लागतो. कोणताही अवयव शरीरात किती काळ टिकू शकतो, ते खालील मुद्द्यांवरून समजून घ्या. मृत्यूनंतर कोणता अवयव किती वेळ कार्य करतो?हृदय- 4-6 तासफुफ्फुसे- 4-8 तासयकृत- 8-12 तासस्वादूपिंड- 12-18 तासकिडनी- 24-36 तास हे अवयव शरीरातून बाहेर काढल्यानंतर किती वेळ जिवंत राहतात?हृदय- 4-6 तासफुफ्फुसे- 4-8 तासयकृत- 8-12 तासस्वादूपिंड- 12-18 तासकिडनी- 24-36 तास

सेल्फी आयडेंटिफेकशद्वारे फसवणूक:डीपफेक फोटोमुळे तुमचे बँक खाते रिकामे होऊ शकते, तज्ञांकडून 5 टिप्स

आजच्या युगात, सेल्फी ऑथेंटिकेशनद्वारे पडताळणी सामान्य आहे. सरकारी एजन्सी, टेलिकॉम कंपन्या, बँकिंग आणि वित्तीय संस्था तुमची ओळख सत्यापित करण्यासाठी आणि तुमचे खाते संरक्षित करण्यासाठी याचा वापर करतात. या प्रक्रियेत ग्राहकांना त्यांच्या स्मार्टफोनवर सेल्फी घेण्यास सांगितले जाते. अनेकवेळा लाइव्ह व्हिडीओ दरम्यान कागदपत्रे दाखवण्यासोबतच प्रश्नोत्तरेही विचारली जातात. सेल्फी ऑथेंटिकेशनमुळे लोकांचा बराच वेळ वाचतो. लोक घरी बसून थेट पडताळणी करू शकतात. तथापि, ते जितके सोपे आणि सोयीस्कर आहे तितकेच ते धोकादायक देखील असू शकते. सायबर गुन्हेगार तुमच्या सेल्फीचा वापर वैयक्तिक आणि आर्थिक माहिती चोरण्यासाठी आणि तुमचे बँक खाते रिकामेही करू शकतात. त्यामुळे आज कामाच्या बातमीमध्ये आपण सेल्फी आयडेंटिफिकेशनद्वारे फसवणूक म्हणजे काय यावर चर्चा करणार आहोत? तुम्ही हे देखील शिकाल की- तज्ञ: पवन दुग्गल, सायबर सुरक्षा आणि एआय तज्ञ, नवी दिल्ली प्रश्न- सेल्फी आयडेंटिफिकेशन म्हणजे काय? उत्तर- सेल्फीद्वारे पडताळणी हे एक सुरक्षित वैशिष्ट्य आहे, जे वापरकर्त्यांना त्यांचे फोटो थेट कॅप्चर करून त्यांची ओळख डिजिटली सत्यापित करण्यास अनुमती देते. यामध्ये वापरकर्त्यांना वेगवेगळ्या दिशेने पाहण्यास, त्यांचे डोके फिरवणे किंवा त्यांच्या चेहऱ्यावर काही विशिष्ट हावभाव करण्यास सांगितले जाते. सेल्फी व्हेरिफिकेशनमध्ये वापरकर्ते काही सेकंदात घरी बसून त्यांची ओळख सत्यापित करू शकतात. उदाहरणार्थ, पूर्वी पेन्शनधारकांना त्यांचे जीवन प्रमाणपत्र सादर करण्यासाठी दरवर्षी सरकारी पेन्शन कार्यालयात जावे लागायचे. परंतु हे सोपे करण्यासाठी, कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी संघटना (EPFO) ने चेहरा प्रमाणीकरण आधारित डिजिटल जीवन पुरावा सादर करण्याची सुविधा प्रदान केली आहे. याद्वारे निवृत्तीवेतनधारक त्यांच्या स्मार्टफोनमध्ये 'आधार फेस आरडी' आणि 'जीवन प्रमाण' हे दोन ॲप इन्स्टॉल करून घरबसल्या थेट जीवन प्रमाणपत्र सादर करू शकतात. या सुविधेचा वयोवृद्ध आणि शारीरिकदृष्ट्या अपंग लोकांना खूप फायदा झाला आहे. प्रश्न- सेल्फी स्पूफिंग म्हणजे काय? उत्तर- सेल्फी स्पूफिंग हा एक सायबर गुन्हा आहे, ज्यामध्ये सायबर गुन्हेगार तुमची ओळख चोरण्यासाठी तुमचा सेल्फी वापरतात आणि तुमच्या वैयक्तिक आणि आर्थिक खात्यांमध्ये प्रवेश करण्याचा प्रयत्न करतात. यामध्ये सायबर गुन्हेगार एआयच्या मदतीने तुमच्या सेल्फीमध्ये काही बदल करतात. प्रश्न- सेल्फी ऑथेंटिकेशनच्या नावाखाली फसवणूक कशी होऊ शकते? उत्तर- सायबर सिक्युरिटी आणि एआय तज्ञ पवन दुग्गल म्हणतात की आर्टिफिशियल इंटेलिजेंस (AI) च्या या युगात कोणाचाही डीपफेक फोटो किंवा व्हिडिओ तयार केला जाऊ शकतो. तुमचा सेल्फी चोरण्यासाठी सायबर गुन्हेगार आधी ईमेल किंवा मेसेजद्वारे लिंक पाठवतात. या लिंकवर क्लिक करताच तुमचा फोन हॅक होतो. यानंतर फोनचे संपूर्ण नियंत्रण सायबर गुन्हेगारांच्या हाती येते. याच्या मदतीने सायबर गुन्हेगार फोटो गॅलरीमधून तुमचे वैयक्तिक फोटो, व्हिडिओ किंवा तुमची आर्थिक माहिती चोरू शकतात. खालील मुद्द्यांवरून हे समजून घ्या. प्रश्न- डीपफेकच्या मदतीने सेल्फीचा गैरवापर कसा केला जाऊ शकतो? उत्तर- डीपफेक हे एक तंत्रज्ञान आहे, ज्याद्वारे कोणाचाही फोटो किंवा व्हिडिओ तयार केला जाऊ शकतो. एआय तज्ञ पवन दुग्गल म्हणतात की डीपफेक तंत्रज्ञान आज इतके प्रगत झाले आहे की एखाद्या व्यक्तीच्या फोटोवरून डीपफेक व्हिडिओ बनवता येतो आणि फक्त तीन किंवा चार सेकंदांच्या ऑडिओमधून आवाज क्लोन केला जाऊ शकतो. AI द्वारे, सायबर गुन्हेगार कॉल किंवा व्हर्च्युअल मीटिंग दरम्यान एखाद्याचा आवाज, फोटो किंवा चेहऱ्यावरील हावभाव कॉपी करू शकतात. हे इतके अचूक आहेत की प्रत्येकाला ते ओळखणे शक्य नाही. त्यामुळे असे धोके होऊ शकतात. जसे- आयडेंटिफिकेशन चोरी: सायबर गुन्हेगार सेल्फी वापरून तुमची ओळख चोरू शकतात, ज्यामुळे इतर लोक चोरीच्या हल्ल्यांचे किंवा फिशिंगचे बळी बनतात. बनावट व्हिडिओ बनवणे: डीपफेक तंत्रज्ञानाचा वापर करून, तुमच्या सेल्फीमधून बनावट व्हिडिओ बनवले जाऊ शकतात, ज्याचा वापर तुमच्या प्रतिमेला हानी पोहोचवण्यासाठी केला जाऊ शकतो. सोशल मीडियावर बनावट खाते तयार करणे: सेल्फीचा वापर करून, सायबर गुन्हेगार तुमचे बनावट सोशल मीडिया खाते तयार करू शकतात, ज्याद्वारे ते तुमच्या मित्र आणि ओळखीच्या लोकांकडून पैसे फसवू शकतात. आर्थिक फसवणूक: डीपफेक तंत्रज्ञानाद्वारे, सायबर गुन्हेगार सेल्फीचा वापर करून तुमच्या नावावर कर्ज आणि क्रेडिट कार्ड घेऊ शकतात. प्रश्न- सेल्फी ऑथेंटिकेशन फसवणूक टाळण्यासाठी कोणत्या गोष्टी लक्षात ठेवल्या पाहिजेत? उत्तर- स्कॅमर सेल्फी ऑथेंटिकेशन स्कॅम करण्यासाठी अनेक पद्धतींचा अवलंब करतात. यासाठी ते अशा अनेक बनावट ॲप्सचा वापर करतात, जे सेल्फी ऑथेंटिकेशन किंवा फोटो सुशोभित करण्याचा दावा करतात. हा घोटाळा टाळण्यासाठी, खाली दिलेले मुद्दे लक्षात ठेवा. प्रश्न- सेल्फी स्कॅमला बळी पडल्यास काय करावे? उत्तर- जर तुम्ही सेल्फी स्कॅमचे बळी ठरलात तर सर्वप्रथम तुमच्या सर्व सोशल मीडिया अकाउंट्स आणि ऑनलाइन पेमेंट ॲप्सचा पासवर्ड बदला. तसेच सोशल मीडिया खाती खाजगी करा. तुमची बँक खाती त्वरित गोठवा. याशिवाय जवळच्या पोलिस स्टेशन किंवा सायबर क्राईम हेल्पलाइन क्रमांक 1930 वर संपर्क साधा.

तुम्ही तुमच्या जोडीदारी प्रशंसा शेवटच्या वेळी कधी केली?:मानसशास्त्रज्ञ सांगत आहेत त्याचे महत्त्व, एकमेकांची किंमत नसेल तर नात्यात येईल दुरावा

बॉलीवूडचे सुपरस्टार जोडपे राजेश खन्ना आणि डिंपल कपाडिया यांनी 1973 मध्ये लग्न केले, परंतु त्यांचे लग्न केवळ 8 वर्षे टिकले. अभिनेत्री डिंपल कपाडियाने एका मुलाखतीत सांगितले की, राजेश खन्नासोबतच्या तिच्या लग्नादरम्यान डिंपलने तिच्या अपेक्षा पूर्ण करण्यासाठी तिला 100% दिले, परंतु असे असूनही तिला कधीही कौतुकाचे दोन शब्दही मिळाले नाहीत. 60 आणि 70 च्या दशकातील बॉलिवूडमधील सर्वात लोकप्रिय स्टार्सपैकी एक असलेल्या राजेश खन्ना यांनी डिंपलसोबत लग्न केले. जेव्हा ती फक्त 16 वर्षांची होती. दोघांच्या वयात सुमारे 15 वर्षांचे अंतर होते. त्यांच्या मुली ट्विंकल आणि रिंकी खन्ना यांच्या जन्मानंतर 80 च्या दशकाच्या सुरुवातीला ते वेगळे झाले. राजेश खन्ना आणि डिंपल यांनी कधीही घटस्फोट घेतला नाही. लग्नाच्या काही काळानंतर जोडीदार एकमेकांना तेवढे महत्त्व, वेळ आणि समर्पण देऊ शकत नाहीत, असे नातेसंबंधांमध्ये अनेकदा दिसून येते. यामागे वयातील फरक, विचारांमधील फरक, कामातील व्यस्तता इत्यादी अनेक कारणे असू शकतात. अशा परिस्थितीत, जोडपे एकमेकांच्या गोष्टींना महत्त्व देण्यास विसरतात, एकमेकांना प्रेम आणि समर्थन दर्शवतात किंवा कधीकधी एकमेकांचा कंटाळा देखील करतात, ज्यामुळे नातेसंबंधावर नकारात्मक परिणाम होतो. तर आज रिलेशनशिप कॉलममध्ये आपण आपल्या पार्टनरला रिलेशनशिपमध्ये महत्त्व देण्यास कसे शिकायचे याबद्दल बोलू. तुम्हालाही कळेल- अमेरिकन लेखक आणि नातेसंबंध प्रशिक्षक हार्विल हेंड्रिक्स यांनी एक पुस्तक लिहिले आहे - 'गेटिंग द लव्ह यू वॉन्ट.' या पुस्तकात नात्यांमधील अंतर कमी करणे, चुका सुधारणे आणि नाते दृढ करणे याविषयी सांगितले आहे. हार्विल हेंड्रिक्स यांनी पुस्तकात अनेक ठिकाणी स्वतःचे अनुभव आणि अभ्यास उद्धृत केला आहे. खालील लेखात दिलेल्या सूचना त्यांच्या पुस्तकावर आधारित आहेत. जोडीदाराला 'टेकन फॉर ग्रांटेड' घेतल्याने नात्यात दुरावा निर्माण होतो नातेसंबंधात काही काळानंतर, लोक एकमेकांना गृहीत धरू लागतात आणि हे अनेक कारणांमुळे होऊ शकते. 'टेकन फॉर ग्रँटेड' म्हणजे कोणत्याही गोष्टीला किंवा व्यक्तीला कमी लेखणे किंवा ती गोष्ट किंवा व्यक्ती आपल्याकडे नेहमीच असेल असा विचार करणे. उदाहरणार्थ, जेव्हा आपण आपल्या जोडीदाराला गृहीत धरतो, तेव्हा आपल्याला वाटते की तो किंवा ती माझा आहे आणि नेहमी माझ्यासोबत असेल. नात्यात दुरावा का येतो?1. सवय होऊन जाणे किंवा कंटाळा वाटणे-जेव्हा नात्याला काही काळ होऊन जातो. तेव्हा लोक एकदुसऱ्याला गृहीत धरू (टेकन फॉर ग्रांटेड) लागतात.2. संवादाची कमतरता-जेव्हा संवादाची कमतरता होते. तेव्हा लोक एकमेकांच्या गरजा आमि भावनांना नजरअंदाज करू लागतात.3. व्यस्त जीवनशैली-दररोजची धावपळ आणि व्यस्त जीवनशैलीमुळे लोक एकमेकांना क्वालिटी टाइम देऊ शकत नाहीत.4. प्रेम आणि समर्थन यांची कमी-जेव्हा नातेसंबंधात प्रेमाची कमी जाणवू लागते. तेव्हा आपोआप नात्यात दुरावा येतो.5. जबाबदारी वाढणे-मुलांची जबाबदारी वाढल्यानंतर जोडीदार एकमेकांसाठी पहिली पसंत राहत नाहीत. एकमेकांची कदर करणे खूप महत्वाचे आहे नात्यात येणं जितकं सोपं असतं तितकं ते टिकवणं सोपं नसतं. जेव्हा आपण नातेसंबंधात प्रवेश करतो तेव्हा अनेक अडचणी किंवा चढ-उतार येतात. यामुळे नातं टिकवणं कठीण होऊन बसतं. प्रेम आणि आदर हा मजबूत नात्याचा पाया आहे, परंतु एकमेकांच्या गोष्टींची कदर करणे देखील खूप महत्वाचे आहे. जगप्रसिद्ध मानसोपचारतज्ञ जॉन गॉटमन यांचे पुस्तक आहे, '7 प्रिंसिपल्स दॅट मेक मॅरिएज वर्क' या पुस्तकात लेखकाने यशस्वी विवाहासाठी 7 महत्त्वाची तत्त्वे सांगितली आहेत. जसे की जोडपे त्यांचे नाते कसे अधिक मजबूत करू शकतात. यासाठी नात्यात प्रेम, सहानुभूती, समजूतदारपणा, उत्तम संवाद आणि समर्पण आवश्यक आहे. आपल्या जोडीदाराचा महत्त्व कसे द्यायचे? एकमेकांच्या विचारांना महत्त्व देणाऱ्यांचे नाते अधिक घट्ट होत जाते लव्ह मॅरेज असो किंवा अरेंज्ड मॅरेज, दोन्हीमध्ये जोडीदाराच्या गरजांची काळजी घेणे गरजेचे असते. त्याचबरोबर विचारांनाही तितकेच महत्त्व द्यावे लागेल. जेव्हा तुम्ही एकमेकांच्या विचारांना महत्त्व देता, तेव्हा ते दर्शवते की तुम्ही एकमेकांचा आदर करता. कल्पनांना महत्त्व दिल्याने संभाषण सुधारते. मग तुमचा पार्टनर काहीही न बोलता काय म्हणतो ते तुम्हाला समजते. सायन्स डायरेक्टमध्ये प्रसिद्ध झालेल्या अभ्यासानुसार, नात्यात एकमेकांची स्तुती करणे, एकमेकांच्या समजूतदारपणाला आणि विचारांना महत्त्व दिल्याने पती-पत्नीमधील नाते आणखी घट्ट होऊ शकते. ज्या जोडप्यांना या दोन सवयी असतात त्यांना त्यांच्या नात्यात खूप कमी नकारात्मक अनुभव येतात. ते मुख्यतः आनंदी आणि समाधानी जीवन जगतात. चांगला जोडीदाराच्या 6 महत्त्वाच्या बाबी-1. चांगले श्रोते व्हा-जोडीदाराची प्रत्येक गोष्ट लक्षपूर्वक ऐका. केवळ ऐकायचेच नाही तर ते समजून घ्या आणि त्याच्यावर अंमलबजावणीही करा.2. जोडीदाराला प्रायव्हसी द्या-नात्यात असणे म्हणजे त्याचा अर्थ असा नाही की तुम्ही त्यांना श्वास घेऊ देण्यापुरतीही मोकळीक देऊ नये. त्यांना थोडी पर्सनल स्पेसही द्या.3. थोडा समजूतदारपणाही गरजेचा-दुसऱ्याच्या पसंतीसाठी कधीकधी आपल्या आवडीनिवडीसोबत तडतोड करणेही गरजेचे आहे.4. ओपन कम्युनिकेशन-पती-पत्नीमध्ये मोकळेपणाने आणि प्रामाणिक संवाद होणेही तितकेच गरजेचे आहे.5. क्वालिटी टाइम सोबत घालवा-पती-पत्नी या दोघांनीही सोबत वेळ घालवायला हवा. संध्याकाळी सोबत बसून चहा प्या, बाहेर फिरायला जा.6. सोबत बसून भविष्याची प्लानिंग करा-पती-पत्नीला आपले लक्ष्य आणि भविष्यातील योजना सोबत बनवायला हव्या.

UAE मध्ये विवाहपूर्व अनुवांशिक चाचणी अनिवार्य:पालकांना मधुमेह आणि उच्च रक्तदाब असल्यास मुलांसाठी धोका वाढतो, डॉक्टरांचा सल्ला घ्या

संयुक्त अरब अमिराती (UAE) सरकारने आरोग्याबाबत मोठा निर्णय घेतला आहे. तेथील आरोग्य विभागाने 'विवाहपूर्व अनुवांशिक चाचणी' अनिवार्य केली आहे, जी 1 ऑक्टोबर 2024 पासून लागू होत आहे. या नियमानुसार, युएईमध्ये लग्न करण्यापूर्वी जोडप्यांना अनुवांशिक चाचणी करणे बंधनकारक असेल. अबुधाबी सरकारने भावी पिढ्यांच्या हितासाठी हा निर्णय घेतला आहे. विवाहापूर्वी जोडप्यांना या चाचण्या कराव्या लागतील, जेणेकरून पालकांचे अनुवांशिक आरोग्य तपासता येईल आणि कोणताही अनुवांशिक विकार मुलांपर्यंत जाऊ नये. याचा असा विचार करा, आम्हाला आमच्या पालकांकडून विशिष्ट डीएनए सिक्वेन्स किंवा गुणसूत्रांची रचना मिळते. आपला रंग, दिसणे, रचना, सवयी आणि वर्तन कसे असावे हे त्यांच्यामध्ये असलेले जीन्स ठरवतात. ही सर्व जीन्सची अभिव्यक्ती आहे. त्यांच्यात काही दोष किंवा उत्परिवर्तन असेल तर ते येणाऱ्या पिढ्यांकडेही जाते. त्यामुळे मुलांना अनेक आजार किंवा समस्यांना सामोरे जावे लागते. बहुतेक प्रकरणांमध्ये, कोणताही उपचार नाही आणि बाळाचा मृत्यू होतो. म्हणूनच आज ' सेहतनामा ' मध्ये आपण जनुकीय आजारांबद्दल बोलणार आहोत. तुम्ही हे देखील शिकाल की- जगातील कोणत्या देशांमध्ये विवाहपूर्व अनुवांशिक चाचणी अनिवार्य आहे? आनुवंशिक आजार हे आरोग्य व्यवस्थेसमोर दीर्घकाळापासून आव्हान होते. या आजारांवरील वैज्ञानिक संशोधन जसजसे होत गेले, तसतसे आनुवंशिक रोग हे प्रारब्ध नसतात हे समजू लागले. त्यांना रोखणे आपल्या हातात आहे. जगातील अनेक देशांमध्ये यासंबंधीचे नियमही बनवण्यात आले होते, जिथे विवाहापूर्वी अनुवांशिक चाचणी अनिवार्य करण्यात आली होती. हे असे देश आहेत जिथे अशा रोगांचे प्रमाण खूप जास्त होते. खालील ग्राफिक पाहा - अनुवांशिक चाचणी म्हणजे काय? अनुवांशिक चाचणी ही वैद्यकीय चाचणीचा एक प्रकार आहे. याद्वारे जीन्स, गुणसूत्र किंवा प्रथिनांमध्ये होणारे बदल शोधले जातात. त्याचे परिणाम तीन मोठ्या गोष्टींबद्दल माहिती देतात: सध्या 77,000 हून अधिक जनुकीय चाचणी केली जात आहे. यावर अजून संशोधन चालू आहे. विवाहपूर्व अनुवांशिक चाचणी का महत्त्वाची आहे? श्री बालाजी ॲक्शन मेडिकल इन्स्टिट्यूट, दिल्लीच्या वरिष्ठ सल्लागार स्त्रीरोगतज्ज्ञ डॉ. मीनाक्षी बन्सल सांगतात की, लग्नापूर्वी आणि विशेषतः गर्भधारणेपूर्वी अनुवांशिक चाचणी खूप महत्त्वाची असते. चीन आणि भारतासारख्या मोठ्या लोकसंख्येच्या देशांमध्ये अनुवांशिक परिस्थिती उद्भवण्याची शक्यता जास्त असते. ते मुलांपर्यंत जाऊ शकते. जर पालकांपैकी एकाला गंभीर अनुवांशिक स्थिती असेल तर, त्यांच्या मुलांमध्ये हा आजार होण्याची शक्यता वाढते. जर ती अनुवांशिक स्थिती दोन्ही पालकांमध्ये असेल, तर मुलाला अनुवांशिक विकार होण्याची शक्यता 50% वाढते. अशा परिस्थितीत, पालकांना याबद्दल आधीच माहिती असणे आवश्यक आहे आणि ते मुलासाठी चांगले नियोजन करू शकतात. यासाठी कोणत्या चाचण्या आवश्यक आहेत? अनुवांशिक विकार शोधण्यासाठी अनेक प्रकारचे स्क्रीनिंग विकसित केले गेले आहे. यामध्ये संपूर्ण ब्लडकाउंट, रक्तगट यासारख्या सामान्य चाचण्याही केल्या जातात. याशिवाय थॅलेसेमिया आणि सिकलसेलची शक्यता शोधण्यासाठी एचबी वेरिएंट चाचणी केली जाते. अशा आणखी अनेक चाचण्या आहेत. खालील ग्राफिकमध्ये तपशील पाहा. अनुवांशिक परिस्थितीमुळे कोणते रोग होऊ शकतात? क्लीव्हलँड क्लिनिकच्या मते, जगातील सुमारे 1% मुले क्रोमोसोमल समस्या घेऊन जन्माला येतात. यामुळे डाऊन सिंड्रोमसारखे विकारही होऊ शकतात. यामध्ये मुलांची बौद्धिक क्षमता विकसित होत नाही आणि त्याचा शारीरिक विकासावरही परिणाम होतो. खालील अनुवांशिक रोगांची संपूर्ण यादी पाहा - अनुवांशिक चाचणी बाळाच्या नियोजनात कशी मदत करते? डॉ. मीनाक्षी बन्सल म्हणतात की, भारतात जनुकीय चाचणीबाबत बराच गोंधळ आहे. बहुसंख्य लोकांना असे वाटते की जोडप्याच्या गर्भधारणेमुळे मुलास अनुवांशिक विकार असण्याची शक्यता असेल तर मूल होऊ नये असा सल्ला दिला जातो, परंतु असे अजिबात नाही. या जगात येणाऱ्या मुलासाठी पालकांनी अधिक तयारी करता यावी यासाठी जनुकीय चाचणी सुरू करण्यात आली आहे. जर मुलाच्या जीवाला धोका असेल तर नीट विचार करून निर्णय घ्या. अनुवांशिक चाचणीद्वारे जोखमीचे मूल्यांकन केले जाते आणि जोडप्यांना यासाठी समुपदेशन केले जाते. डॉ. मीनाक्षी बन्सल सांगतात की, आपल्या देशात जनुकीय चाचणीबाबत जागरुकतेचा अभाव आहे. यासाठी शासनामार्फत जनजागृती कार्यक्रम आणि जाहिराती राबविण्याची गरज आहे, जेणेकरून तरुण पिढीला याबाबत जागरूकता येईल. त्यामुळे देशातील येणाऱ्या पिढ्या अधिक निरोगी आणि तंदुरुस्त होतील. मधुमेह आणि उच्च रक्तदाबासाठी जीन्स देखील जबाबदार आहेत का? डॉक्टर मीनाक्षी सांगतात की, हे जीवनशैलीचे आजार आहेत, पण जर आई-वडिलांपैकी एकाला किंवा दोघांनाही असा आजार असेल, तर मुलालाही हा आजार होण्याची शक्यता वाढते. अशा लोकांना हे आजार इतरांपेक्षा कमी वयात होतात. मात्र, डॉक्टर मीनाक्षी सांगतात की, आमचे पालक मधुमेही किंवा उच्च रक्तदाबाचे आजारी असले, तरी चांगली जीवनशैली राखून आपण या आजारांपासून दूर राहू शकतो. याच्या मदतीने आपण या आजारांपासून स्वतःचे संरक्षण तर करू शकतोच, शिवाय जीवनशैलीतील आजार आपल्या मुलांनाही देणार नाही. भारतात, साधारणपणे 25 ते 30 वर्षे वयोगटातील तरुण प्रथमच पालक बनतात. अशा परिस्थितीत या वयापर्यंत त्याला जीवनशैलीचा कोणताही आजार झाला नसावा, अशी दाट शक्यता आहे. अशा परिस्थितीत नवीन पालकांपैकी कुणालाही असा काही आजार होता की नाही हे पाहावे लागेल. जर होय, तर मुलाचे संगोपन अत्यंत काळजीपूर्वक करा आणि त्याला असे संगोपन द्या की तो जीवनशैलीच्या आजारांना बळी पडू नये.

ट्रॅफिक पोलिसाने तुम्हाला रस्त्यावर अडवले तर:तुमचे अधिकार काय, पोलिसाने गैरवर्तन केल्यास तक्रार कुठे करायची?

तुम्ही बाईक किंवा कार चालवत असाल तर तुम्हाला ट्रॅफिक पोलिसांनी कधी ना कधी थांबवले असेलच. थांबवल्याचा अर्थ असा होत नाही की तुम्ही कोणत्याही वाहतूक नियमाचे उल्लंघन केले आहे किंवा काहीतरी चुकीचे केले आहे. रस्त्यावर वाहतूक नियमांची अंमलबजावणी करणे आणि वाहतूक व्यवस्था सुरळीत चालवणे हे वाहतूक पोलिसांचे काम आहे. तुमचे वाहन आणि तुमची कागदपत्रे तपासण्यासाठी वाहतूक पोलिस तुम्हाला कधीही थांबवू शकतात, परंतु पोलिस काय करू शकतात आणि काय करू शकत नाहीत याचे नियम आहेत. वाहतुकीचे नियम मोडणाऱ्या लोकांच्या घटनांबरोबरच वाहतूक पोलिसांकडूनही गैरवर्तन केल्याच्या बातम्या येत आहेत. अशा स्थितीत वाहतूक पोलिसांना तसे करण्याचा कायदेशीर अधिकार आहे का, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे. त्यामुळे आज कामाच्या बातमीमध्ये आपण वाहतूक पोलिस आणि वाहनचालकांच्या हक्कांबद्दल बोलणार आहोत. तुम्ही हे देखील शिकाल की- तज्ञ: रवी रंजन मिश्रा, वकील (सर्वोच्च न्यायालय) प्रश्न- एखाद्या ट्रॅफिक पोलिसाने तुम्हाला रस्त्यावर अडवले तर कोणत्या गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात?उत्तर- वकील रवी रंजन मिश्रा म्हणतात की, वाहतूक पोलिसांना वाहनचालकांना थांबवून वाहनाची कागदपत्रे पाहण्याचा किंवा प्रश्न विचारण्याचा अधिकार आहे. जर तुम्हाला थांबण्यास सांगितले असेल तर याचा अर्थ असा नाही की तुम्ही काही चुकीचे केले आहे. ट्रॅफिक पोलिस चालकांना फक्त नेहमीच्या चौकशीसाठी थांबवू शकतात. त्यामुळे जर तुम्ही वाहतुकीचा कोणताही नियम मोडला नसेल आणि वाहतूक पोलिसांनी तुम्हाला थांबवले असेल तर या गोष्टी लक्षात ठेवा – प्रश्न- वाहतूक पोलिसांना कोणते अधिकार आहेत?उत्तर- वाहनचालकांप्रमाणेच, वाहतूक पोलिसांनाही कायद्यानुसार काही विशेष अधिकार आहेत, ज्याचा वापर ते वाहतूक नियमांची अंमलबजावणी करण्यासाठी किंवा रस्ता सुरक्षा राखण्यासाठी करतात. वाहतूक नियमांचे उल्लंघन आणि वाहनाची कागदपत्रे पूर्ण न केल्यास वाहतूक पोलिस दंड आकारू शकतात किंवा वाहन जप्त करू शकतात. याशिवाय अश्लील कृत्य झाल्यास वाहतूक पोलिसांकडून अटकही केली जाऊ शकते. प्रश्न : वाहतूक पोलिस वाहनचालकांशी कसे वागू शकत नाहीत?उत्तर- जर तुम्ही वाहतूक नियमांचे पालन करत असाल तर पोलिसांना काळजी करण्याची गरज नाही. ट्रॅफिक पोलिस तुम्हाला थांबवून चौकशी करू शकतात किंवा योग्य ती कागदपत्रे मागू शकतात, पण याचा अर्थ वाहन तपासण्याच्या नावाखाली पोलिस कर्मचाऱ्याने चालकाशी गैरवर्तन करावे असा होत नाही. असे केल्याने वाहनचालक वाहतूक पोलिसाविरुद्ध वरिष्ठ अधिकाऱ्यांकडे तक्रार करू शकतात. प्रश्न- एखादा पोलिस तुमच्या गाडीच्या किंवा दुचाकीच्या चाव्या काढू शकतो का?उत्तर : जर तुम्ही तपासादरम्यान सहकार्य करत असाल तर तुम्ही पोलिस अधिकाऱ्याला चाव्या काढण्यास नकार देऊ शकता. कोणताही पोलिस अधिकारी दुचाकी किंवा चारचाकी वाहनाच्या चाव्या हिसकावून घेऊ शकत नाही. या संदर्भात वकील पवन पारीख यांनी माहितीचा अधिकार (आरटीआय) दाखल केला होता, ज्याच्या उत्तरात असे स्पष्ट करण्यात आले होते की, वाहतूक पोलिस अधिकारी, मग तो कोणताही दर्जाचा असो, त्याला वाहनाच्या चाव्या जबरदस्तीने काढून घेण्याचा अधिकार नाही. . प्रश्न- वाहतूक नियमांचे उल्लंघन केल्यास चलन काढले जात असेल तर कोणत्या गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात?उत्तर: वाहतूक पोलिस वाहतूक नियमांचे उल्लंघन किंवा अधिकृत कागदपत्रे नसल्याबद्दल चलन जारी करतात. दंडाच्या रकमेच्या तरतुदींसह तो गुन्ह्याचा कायदेशीर पुरावा म्हणून काम करतो. चलनच्या बाबतीत, त्याची पावती मिळणे महत्त्वाचे आहे कारण चलन भरण्यास उशीर झाल्यास जास्त दंड, परवाना निलंबन किंवा वाहन जप्त होऊ शकते. जर तुमच्या वाहनाचे चलन वाहतूक पोलिसांनी जारी केले असेल तर चलानमध्ये या गोष्टी नक्की तपासा. जसे- प्रश्न- मी ट्रॅफिक पोलिसाची तक्रार कुठे करू शकतो? उत्तर- ॲडव्होकेट रवी रंजन मिश्रा म्हणतात की, जर एखाद्या ट्रॅफिक पोलिसाने तुमच्याशी कोणत्याही प्रकारचा असभ्यपणा किंवा गैरवर्तन केले, तर तुम्ही जागेवरच त्याच्याशी काळजीपूर्वक आणि नम्रपणे वागले पाहिजे. यावेळी, वाहतूक पोलिसांच्या बॅचवर लिहिलेले नाव आणि नंबर लक्षात ठेवा. यानंतर, तुम्ही डीसीपी ट्रॅफिक किंवा इतर कोणत्याही वरिष्ठ अधिकाऱ्याला ईमेल पाठवून किंवा त्यांच्या कार्यालयात जाऊन या प्रकरणाची लेखी तक्रार करू शकता. प्रश्न- हेल्मेट न घालण्यापासून कोणाला सूट देण्यात आली आहे? उत्तर- भारतातील हेल्मेट नियमन आणि कायद्यानुसार, देशातील सर्व दुचाकी चालकांसाठी हेल्मेट घालणे अनिवार्य आहे. या नियमाच्या कलम 129 नुसार हेल्मेटशिवाय दुचाकी चालवल्यास 5000 रुपयांचे चलन आणि वाहन चालविण्याचा परवाना तीन वर्षांसाठी निलंबित केला जाऊ शकतो. तथापि, जर एखाद्या शीख व्यक्तीने दुचाकी किंवा स्कूटर चालवताना पगडी घातली तर त्याला हेल्मेटशिवाय दुचाकी चालवण्याची परवानगी आहे. याशिवाय, जर एखाद्या व्यक्तीच्या मानेवर कोणतीही शस्त्रक्रिया झाली असेल, ज्यामुळे त्याला हेल्मेट घालण्यात अडचण येत असेल, तर त्याला हेल्मेट न घालण्याची परवानगी आहे. मात्र, यासाठी व्यक्तीला शस्त्रक्रियेशी संबंधित कागदपत्रे पुरावा म्हणून दाखवावी लागतील.

काही लोक आळशी का असतात:तुम्हीही आळसाने त्रस्त असाल तर होतील हे 15 नुकसान, आळस दूर करण्यासाठी तज्ञांचे 10 सल्ले

आलस्यं हि मनुष्याणां शरीरस्थो महान् रिपुः। या संस्कृत श्लोकाचा अर्थ असा आहे - आळस हा मानवी शरीरात राहणारा सर्वात मोठा शत्रू आहे. 'आज हे राहू दे, उद्या करू.' अनेकांनी दुसऱ्या दिवशी काम पुढे ढकलल्याचे आपण ऐकले असेल किंवा पाहिले असेल. जसे मी उद्यापासून व्यायाम करेन, आज नाही; मी सोमवारपासून योगा क्लासला जाईन; उद्या वीज बिल भरणार वगैरे. जर तुम्हालाही काम पुढे ढकलण्याच्या अशाच सवयी असतील, तर तुम्हाला तुमच्या कामात उशीर तर होतोच पण तुमच्या आरोग्यावर, नातेसंबंधांवर आणि वैयक्तिक वाढीवरही विपरीत परिणाम होत आहे. 'द लॅन्सेट' या जागतिक आरोग्य जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या अहवालानुसार, भारतातील सुमारे 50% लोक त्यांच्या दैनंदिन दिनचर्येत पुरेशा प्रमाणात शारीरिक हालचाली करत नाहीत. यामध्ये भारतीय महिलांची संख्या अंदाजे 57% आहे आणि पुरुषांची संख्या 42% आहे. यावरून भारतीय स्वतःला शारीरिकदृष्ट्या तंदुरुस्त ठेवण्यात किती आळशी आहेत, याचा अंदाज लावता येतो. पण हा आळस केवळ आरोग्याच्या बाबतीतच नाही तर जीवनाच्या इतर बाबतीतही दिसून येतो. आपल्यापैकी बरेच जण आपल्या वैयक्तिक कामात, ऑफिसच्या कामात आणि नात्यातही आळशी असतात, ज्याचे परिणाम आपल्याला नंतर भोगावे लागतात. जेव्हा आपण एखादे काम करण्यात आळस करतो, तेव्हा एकतर ते काम कधीच पूर्ण होत नाही किंवा ते दुसऱ्याकडे जाते. डॉ. एपीजे अब्दुल कलाम यांचेही एक प्रसिद्ध विधान आहे- 'प्रतीक्षा करणाऱ्याला फक्त तेवढेच मिळते, जितके प्रयत्न करणाऱ्यांनी सोडलेले असते.' तर आज ' रिलेशनशिप ' कॉलममध्ये आपण नातेसंबंधात, कामाच्या ठिकाणी आणि वैयक्तिक आयुष्यात आळशी असणे म्हणजे काय याबद्दल बोलू. तुम्ही हे देखील शिकाल की- आळस का येतो? आळस म्हणजे कोणतेही काम करण्याची इच्छा नसणे. प्रत्येक काम उद्यापर्यंत पुढे ढकलणे किंवा कोणत्याही कामात पूर्णपणे व्यस्त न होणे. आळस म्हणजे प्रत्येक काम पुढे ढकलण्याची सवय, ज्याला इंग्रजीत प्रोक्रेस्टिनेशन म्हणतात. ही सवय आपल्याला आळशी बनवू शकते आणि हळूहळू ती आपली जीवनशैली बनू शकते. ही सवय आपली वैयक्तिक वाढ देखील कमी करू शकते. विलंब ही एक प्रकारची सवय आहे. ज्यामध्ये एखादी व्यक्ती कोणतेही काम करण्यापूर्वी विनाकारण उशीर करते किंवा टाळते. ही एक मानसिक स्थिती आहे ज्यामध्ये एखादी व्यक्ती कोणतेही काम करण्यास प्रेरित होत नाही आणि ते करण्यापूर्वी इतर गोष्टींमध्ये व्यस्त राहते. विलंबाची काही सामान्य लक्षणे आहेत, जसे की- आळशीपणाची कारणे कोणती असू शकतात? आळशी असण्याची अनेक कारणे असू शकतात. अनियमित आणि वाईट जीवनशैली हे आळशी होण्याचे एक प्रमुख कारण आहे. शरीरात उर्जेच्या कमतरतेमुळेही आळस येतो. सध्याच्या काळात जिथे स्मार्टफोन कधीच आपला हात सोडत नाही, लोकांचे आळशी होण्याचे हे एक प्रमुख कारण बनत आहे. नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, स्मार्टफोनवर जास्त वेळ घालवणे, स्क्रीन टाइम वाढणे आणि सोशल मीडियामुळे लोकांच्या शारीरिक हालचाली कमी झाल्या आहेत. याशिवाय इतरही काही कारणे आहेत ज्यामुळे लोक आळशी होत आहेत. खालील मुद्द्यांवरून समजून घ्या- आळशीपणाचे तोटे बरेच आळस ही अशी गोष्ट आहे ज्याचा काही फायदा नाही. वैयक्तिक नातेसंबंध असो, व्यावसायिक वाढ असो किंवा स्वत:चे शारीरिक आणि मानसिक आरोग्य असो, आळस जीवनाच्या प्रत्येक पैलूवर नकारात्मक परिणाम करतो. नातेसंबंधात आळशी असणे म्हणजे काय? नात्यात आळशी असणे म्हणजे तुमच्या जोडीदाराला गृहीत धरणे. सोप्या शब्दात, एखाद्या व्यक्तीला कमी लेखणे आणि तो किंवा ती नेहमीच आपल्यासोबत असेल असे गृहीत धरणे. जर ते असेल तर आपल्याला काहीही करण्याची गरज नाही. जर तुम्हाला वाटत असेल की तुमचा पार्टनर तुम्हाला गृहीत धरत असेल तर ते तुमचे नाते बिघडू शकते. कामाच्या ठिकाणी आळशीपणाचा काय परिणाम होतो? आळशीपणाचा आपल्या नातेसंबंधांइतकाच वाईट परिणाम कामाच्या ठिकाणी होतो. आळशीपणामुळे कर्मचारी आपले काम वेळेवर आणि चांगल्या पद्धतीने पूर्ण करू शकत नाही. आळस हा शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यासाठी धोका आहे आळशीपणाचा तुमच्या वैयक्तिक जीवनावरच नकारात्मक परिणाम होत नाही तर तुमच्या आरोग्यावरही विपरीत परिणाम होतो. हे तुम्हाला शारीरिक हालचाली न करण्यास भाग पाडते आणि आपल्या सर्वांना माहित आहे की शारीरिक हालचाल शरीरासाठी खूप महत्वाचे आहे. जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) असेही म्हणते की निरोगी राहण्यासाठी तुम्ही दर आठवड्याला किमान 150 मिनिटे शारीरिक व्यायाम केला पाहिजे, परंतु 50 टक्के भारतीय हे मानक देखील पूर्ण करत नाहीत. आळशीपणाचा वैयक्तिक वाढीवर काय परिणाम होतो? आळशीपणाचा वैयक्तिक वाढीवर देखील नकारात्मक प्रभाव पडतो, ज्यामुळे एखाद्या व्यक्तीच्या विकासात आणि स्वत: ची सुधारणा होण्यास अडथळा येतो. तुमचे ध्येय साध्य करण्याच्या मार्गात आळस ही सर्वात मोठी भिंत आहे. आळस दूर करण्यासाठी काय करावे? आळस ही इतकी वाईट सवय आहे की ज्यामुळे चांगल्या संधीही गमावल्या जातात. ही वाईट सवय सोडणेच अधिक चांगले आहे. आळशीपणावर मात करण्यासाठी वेळ लागतो, म्हणून धीर धरा आणि आपल्या प्रयत्नांमध्ये सातत्य ठेवा. निरोगी अन्न खाणे, पुरेशी झोप घेणे आणि तणावाचे व्यवस्थापन करणे देखील आळस दूर करण्यास मदत करते.

गरोदरपणात महिलांच्या मेंदूमध्ये होतो बदल:स्मरणशक्ती कमकुवत, मेंदूचा अंतर्गत संवाद जलद; शास्त्रोक्त पद्धतीने समजून घ्या

गर्भधारणेदरम्यान , स्त्रीच्या शरीरात दररोज नवीन बदल घडतात. बहुतेक शारीरिक बदल बाहेरून पाहता येतात. पण याशिवाय अनेक बदल आहेत जे आपल्याला दिसत नाहीत. हार्मोनल, हृदयाशी संबंधित, श्वसन, पचन आणि मूत्रमार्गाशी संबंधित अनेक बदल देखील होतात. हे सर्व नैसर्गिक बदल स्त्रीला सृजनसाठी तयार करत असतात. आता नेचर न्यूरोसायन्समध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासात असे समोर आले आहे की, गर्भधारणेदरम्यान स्त्रीच्या शरीरासह मेंदूमध्ये अनेक बदल होतात. यापूर्वी असा अभ्यास झालेला नाही. यामागे अनेक कारणे असू शकतात. पहिली गोष्ट म्हणजे स्त्रिया कधीच विज्ञान आणि संशोधनाच्या केंद्रस्थानी राहिल्या नाहीत. दुसरे कारण असे की गर्भधारणेदरम्यान स्त्रीच्या मेंदूमध्ये बदल होतात असे कधीच वाटले नव्हते. मेंदूतील हे बदल महिलांना चांगल्या माता बनण्यास मदत करतात. यामुळे त्या त्यांच्या मुलाच्या भावना आणि गरजा समजून घेण्यास अधिक सक्षम होतात. या बदलामुळे त्यांना स्मरणशक्ती कमी होण्यासारख्या अनेक समस्यांनाही सामोरे जावे लागते. म्हणूनच आज ' सेहतनामा ' मध्ये आपण जाणून घेणार आहोत की गरोदरपणात महिलांच्या मेंदूमध्ये कोणते बदल होतात? अभ्यासात काय आढळून आले 16 सप्टेंबर रोजी नेचर न्यूरोसायन्समध्ये प्रकाशित झालेल्या गर्भवती महिलेच्या मेंदूवरील अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की गर्भधारणेदरम्यान महिलांमध्ये केवळ शारीरिक बदल होत नाहीत तर अनेक मानसिक बदल देखील होतात. मेंदूची रचनाही बदलते. मेंदूचा बाहेरचा थर पातळ होऊ लागतो. या भागाचे प्रमाणही कमी होऊ लागते. तर मेंदूचा आतील थर जाड होतो आणि या काळात त्याचे प्रमाणही वाढते. या अभ्यासाचे संपूर्ण तपशील खालील ग्राफिकमध्ये पहा. मेंदूतील राखाडी पदार्थाचे कार्य काय आहे? ग्रे मॅटर म्हणजे मेंदूचा बाह्य थर, जो न्यूरॉन्स आणि त्यांच्या कामात मदत करणाऱ्या ऊतींनी बनलेला असतो. हे ग्रे मॅटर काय करते, ग्राफिकमध्ये पहा- मेंदूच्या या भागाच्या चांगल्या आरोग्यासाठी नियमित व्यायाम, संतुलित आहार आणि ७ तासांची पुरेशी झोप अत्यंत आवश्यक आहे. गरोदरपणात स्त्रीच्या मेंदूमध्ये बदल होत असल्याने आणि ग्रे मॅटर कमी होत असल्याने त्याची काळजी घेणे अधिक महत्त्वाचे बनते. मेंदूतील पांढऱ्या पदार्थाचे कार्य काय आहे? पांढरा पदार्थ हा मेंदूचा आतील थर असतो. हे न्यूरॉन्सचे कनेक्शन मजबूत करून आणि सिग्नल जलद प्रसारित करून मदत करते. ग्राफिकमध्ये तपशील पाहा- चांगल्या आरोग्यासाठी धूम्रपान आणि सर्व मादक पदार्थांपासून दूर राहणे आवश्यक आहे. दररोज व्यायाम करा, पुरेशी झोप घ्या आणि तुमच्या आहारात ओमेगा-३ समृद्ध पदार्थ वाढवा. गर्भधारणेदरम्यान मेंदूत बदल का होतात? आपल्या शरीरातील सर्व नैसर्गिक बदल कोणत्या ना कोणत्या कारणाने होतात. या काळात निसर्ग आपल्याला भविष्यात येणाऱ्या परिस्थितीसाठी तयार करत असतो. अशा प्रकारे समजून घ्या की आपल्या समोर अचानक सिंह दिसला किंवा आपण आगीत अडकलो तर मेंदूत 'फाईट ऑर फ्लाईट मोड' चालू होतो. याचा अर्थ असा की या काळात आपला मेंदू वेगाने असे हार्मोन्स सोडतो, ज्याच्या मदतीने आपण त्याचा सामना करू शकतो किंवा पळून जाऊन स्वतःला वाचवू शकतो. स्त्रीरोगतज्ज्ञ डॉ.शिल्पा यांच्या मते हे सर्व बदल सामान्य आहेत. आई होण्यापूर्वी मेंदूतील हे बदल आवश्यक असतात जेव्हा एखादी महिला पहिल्यांदा आई बनते तेव्हा तिला बाळाच्या देहबोलीचे फारसे ज्ञान नसते. अशा परिस्थितीत, गर्भधारणेदरम्यान मेंदूतील हे बदल स्त्रियांना नवजात बालकांची देहबोली (नॉन-व्हर्बल) चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यासाठी तयार करते. नवजात बाळाला त्याच्या गरजा व्यक्त करण्यासाठी भाषा नसते. म्हणूनच जेव्हा त्याला भूक लागते, जेव्हा त्याची चड्डी ओली असते, जेव्हा त्याला दुखापत होते, जेव्हा त्याला तहान लागते, जेव्हा त्याला झोप लागते तेव्हा तो प्रत्येक वेळी रडतो. मुलाच्या रडण्यावरून आईला समजते की मुलाला काय हवे आहे. मेंदूतील या बदलामुळेच हे शक्य झाले आहे. मेंदूच्या ग्रे मॅटर आणि व्हाईट मॅटरमधील हे बदल आईला तिच्या मुलाच्या जवळ घेऊन जातात. त्यामुळे दोघांमधील नाते अधिक घट्ट होते. स्मरणशक्ती आणि निर्णयक्षमता बिघडते वडिलांच्या मेंदूत काहीही बदल होत नाही 2016 मध्ये नेचर न्यूरोसायन्समध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार या काळात वडिलांच्या मेंदूच्या संरचनेत कोणताही बदल होत नाही. हा बदल फक्त आईच्या मेंदूच्या रचनेत होतो.

बनावट ग्राहक सेवा क्रमांकावरून फसवणूक:गुगलवर कोणत्याही कंपनीचा नंबर शोधू नका, बनावट नंबर ओळखण्यासाठी 8 टिप्स

बिहारमधील मुंगेरमध्ये एका रेल्वे कर्मचाऱ्याने फ्लिपकार्टवरून 718 रुपयांच्या वस्तूंची ऑर्डर दिली, जी त्याला रद्द करायची होती. यासाठी रेल्वे कर्मचाऱ्याने गुगलवर जाऊन तेथून फ्लिपकार्टचा कस्टमर केअर क्रमांक मिळवून त्यावर कॉल केला. त्याला कस्टमर केअर प्रतिनिधीने एक लिंक पाठवली आणि त्यावर क्लिक करून ॲप डाउनलोड करण्यास सांगितले. रेल्वे कर्मचाऱ्याने त्या लिंकवर क्लिक केल्यावर त्याच्या बँक खात्यातून एकाच वेळी 1.99 लाख रुपये काढण्यात आले. वास्तविक, हा एक बनावट ग्राहक सेवा क्रमांक होता, जो सायबर ठगांनी गुगलवर फ्लिपकार्ट ग्राहक सेवा क्रमांकाच्या नावाने जोडला होता. ऑनलाइन घोटाळ्याची ही एक नवीन पद्धत आहे, ज्यामध्ये सायबर ठग प्रतिष्ठित कंपन्यांचे नंबर बदलून सर्च इंजिन ऑप्टिमायझेशन (SEO) वापरतात. जेव्हा एखादी व्यक्ती गुगलवर कोणत्याही कंपनीचा कस्टमर केअर नंबर शोधते. तेव्हा पहिला क्रमांक येतो तो स्कॅमरचा. हा घोटाळ्याचा एक अतिशय धोकादायक प्रकार आहे, ज्यामध्ये स्कॅमर काही मिनिटांत तुमचे बँक खाते रिकामे करू शकतात. त्यामुळे आज कामाच्या बातमीमध्ये आपण या नवीन घोटाळ्याबद्दल बोलणार आहोत आणि जाणून घेणार आहोत ग्राहक सेवा फसवणूक म्हणजे काय? तुम्हाला हेही कळेल की- तज्ञ: राहुल मिश्रा, सायबर सुरक्षा सल्लागार (उत्तर प्रदेश पोलिस) प्रश्न- बनावट ग्राहक सेवा फसवणूक म्हणजे काय?उत्तर- बनावट ग्राहक सेवा फसवणूक हा एक प्रकारचा घोटाळा आहे, जो सायबर ठग सहसा दोन प्रकारे करतात. गुगलवर बनावट ग्राहक सेवा क्रमांक टाकूनसायबर ठग बनावट ग्राहक सेवा क्रमांक तयार करतात आणि ते गुगल किंवा इतर सर्च इंजिनवर पोस्ट करतात, जे कंपनीच्या वैध ग्राहक सेवा क्रमांकासारखे दिसतात. जेव्हा कोणी या नंबरवर कॉल करते, तेव्हा सायबर ठग ग्राहक सेवा प्रतिनिधी म्हणून बोलतात आणि त्यांना एक लिंक पाठवतात किंवा त्यांच्या बँक खात्याशी संबंधित माहिती विचारतात. ग्राहक सेवा प्रतिनिधी म्हणून कॉल करूनबँक, सिम ऑपरेटर, वीज विभाग किंवा OTT प्लॅटफॉर्म यासारख्या कायदेशीर कंपनीचे ग्राहक सेवा प्रतिनिधी असल्याचा दावा करणारे स्कॅमर कॉल करतात. आपल्या खात्यात काही तांत्रिक समस्या आहे किंवा सेवा लवकरच संपणार आहे, असा विचार करून लोक फसले आहेत. स्कॅमर सेवा सुरू ठेवण्यासाठी एक लिंक पाठवतात, ज्याद्वारे ते वापरकर्त्याच्या फोनवर मालवेअर इंस्टॉल करतात आणि वापरकर्त्याची वैयक्तिक माहिती चोरतात. प्रश्न- सायबर ठग लोकांना या घोटाळ्यात कसे अडकवतात?उत्तर- सामान्यतः सायबर फसवणूक करणारे लोकांचा विश्वास जिंकण्यासाठी ग्राहक सेवा सारख्या अधिकृत भाषेत बोलतात. याशिवाय, कंपनीचा संदर्भ क्रमांक, कॉलर आयडी किंवा ईमेलमध्ये फेरफार केला जातो, ज्यामुळे प्रत्येकजण सहजपणे ओळखू शकत नाही. ओळख पडताळणीच्या नावाखाली सायबर ठग वापरकर्त्याला APK (Android Application Package) लिंक पाठवतात किंवा त्याला आर्थिक किंवा वैयक्तिक माहिती विचारण्याची फसवणूक करतात. प्रश्न- तुम्ही बनावट ग्राहक सेवा क्रमांक कसे ओळखू शकता?उत्तर- सायबर एक्सपर्ट राहुल मिश्रा सांगतात की, सेवेशी संबंधित कोणतीही समस्या असल्यास लोकांना कंपनी किंवा बँकेशी संपर्क साधावा लागेल. अशा परिस्थितीत, लोक हेल्पलाइन नंबर मिळविण्यासाठी प्रथम गुगलवर शोधतात, परंतु गुगल कधीही नंबरच्या सत्यतेची हमी देत ​​नाही. तो फक्त शोधलेला डेटा दाखवतो. गुगल पेजवर दिसणारे बहुतेक ग्राहक क्रमांक फसवणूक आहेत, कारण गुगल पेज सहजपणे संपादित केली जाऊ शकतात. त्यामुळे गुगलवर दिलेल्या ग्राहक सेवा क्रमांकावर कधीही विश्वास ठेवू नका. कंपनीच्या वेबसाइटवर नेहमी तो नंबर क्रॉस व्हेरिफाय करा. बनावट ग्राहक सेवा क्रमांक कसा ओळखायचा हे खालील मुद्द्यांवरून समजून घ्या. प्रश्न- एखादा विचित्र किंवा असामान्य ग्राहक क्रमांक कसा ओळखू शकता?उत्तर- राहुल मिश्रा स्पष्ट करतात की साधारणपणे 1800 ने सुरू होणारे क्रमांक हे भारतातील टोल-फ्री क्रमांक आहेत, जे कंपन्या, संस्था किंवा सरकारी संस्थांना दिले जातात. हे नंबर ग्राहकांना मोफत कॉल करू देतात. विषम किंवा असामान्य क्रमांक +91 ऐवजी +92, +93 किंवा इतर कोणत्याही कोडने सुरू होतात. संख्येचा उपसर्ग 011 ऐवजी काहीतरी वेगळा असू शकतो. तथापि, 1800 पासून सुरू होणारे क्रमांक देखील फसवे असू शकतात, कारण सायबर ठग व्यवसायाच्या नावावर नोंदणी करून असे क्रमांक मिळवू शकतात. प्रश्न- एखाद्या कंपनीचा खरा ग्राहक सेवा क्रमांक कसा कळू शकतो?उत्तर- बँक किंवा कोणत्याही ई-कॉमर्स साइटचा ग्राहक सेवा क्रमांक मिळवण्याचा सर्वात सोपा मार्ग म्हणजे त्या कंपनीच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट देणे. हे क्रमांक वेबसाइटच्या उजव्या-डाव्या कोपऱ्यात लिहिलेले आहेत किंवा तळाशी संपर्क साधा, हेल्पलाइन किंवा सपोर्ट असे पर्याय आहेत, त्यावर क्लिक करून तुम्ही कंपनीचा ग्राहक सेवा क्रमांक मिळवू शकता. कंपनीचा ग्राहक सेवा क्रमांक शोधण्याचा योग्य मार्ग कोणता आहे हे खालील मुद्द्यांवरून समजून घ्या. प्रश्न- जर तुम्ही बनावट ग्राहक सेवा घोटाळ्याचे बळी ठरलात तर काय करावे?उत्तरः जर तुम्ही बनावट ग्राहक सेवा घोटाळ्याचे बळी ठरलात तर त्याची त्वरित राष्ट्रीय सायबर क्राइम रिपोर्टिंग पोर्टल किंवा हेल्पलाइन क्रमांक 1930 वर तक्रार करा. याशिवाय या स्टेप्स लगेच फॉलो करा.

3 वर्षाच्या मुलीवर बलात्कार:मुलांना गुड टच-बॅड टच याविषयी कसे सांगावे, काही चुकीचे झाल्यास काय करावे, बाल समुपदेशकांचे 10 सल्ले

नुकतेच मध्य प्रदेशची राजधानी भोपाळमध्ये एका खासगी शाळेतील शिक्षकाने एका 3 वर्षांच्या मुलीवर बलात्कार केल्याची धक्कादायक घटना समोर आली आहे. त्यानंतर ही गोष्ट कोणाला सांगू नकोस, अशी धमकी देत ​​मुलीला टॉफीचे आमिष दाखवले. पोलिसांनी दिलेल्या माहितीनुसार, आरोपी मुलीवर लक्ष ठेवून होता आणि तिच्या येण्या-जाण्याची वेळ आणि वॉशरूममध्ये जाण्याच्या वेळेवरही लक्ष ठेवून होता. या घटनेची माहिती मुलीने स्वतः तिच्या हवालदार आईला दिली. तिने सांगितले की शिक्षकाने तिला वाईटरित्या स्पर्श केला. गुड टच आणि बॅड टच याची जाणीव असणारी मुले खूप कमी असतात. मुलांनी अशा घटना टाळता याव्यात यासाठी या विषयावर बोलणे अत्यंत आवश्यक आहे. आजकाल मुलांवरील लैंगिक गुन्ह्यांची वाढती संख्या पाहता पालक आणि शाळा या सर्वांनीच सतर्क राहण्याची गरज आहे. नॅशनल क्राइम रेकॉर्ड ब्युरो (NCRB) च्या 2020 च्या अहवालात असे म्हटले आहे की भारतात बाल लैंगिक शोषणाच्या घटनांचे प्रमाण 2019 मध्ये 34.3% वरून 2020 मध्ये 44.8% पर्यंत वाढले आहे. युनिसेफच्या अहवालानुसार, जगभरातील 50% मुलांना त्यांच्या आयुष्यात कधी ना कधी शारीरिक किंवा मानसिक हिंसाचाराचा सामना करावा लागतो. या सर्व गोष्टींचा विचार करून मुलांना चांगला स्पर्श आणि वाईट स्पर्श यातील फरक समजावून सांगणे अत्यंत आवश्यक आहे. यामुळे मुलांना सुरक्षित ठेवण्यास मदत होईल. तर आज ' रिलेशनशिप ' मध्ये आपण मुलांना गुड टच आणि बॅड टच कसा शिकवावा याबद्दल बोलू. तुम्हाला काही महत्वाच्या गोष्टी देखील माहित होतील ज्या प्रत्येक पालकाने त्यांच्या मुलांसोबत शेअर केल्या पाहिजेत. मुलांना गुड टचविषयी सांगणे खूप महत्त्वाचे आहे. उदाहरणार्थ, पालक किंवा त्यांचे डॉक्टर मुलांना ज्या प्रकारे स्पर्श करतात तो गुड टच असतो. याशिवाय कोणताही स्पर्श हा बॅड टच असू शकतो. मुलांना संवेदना असतात, त्यांना कोणीतरी अयोग्यरित्या स्पर्श करते तेव्हा त्यांना अस्वस्थ, वाईट किंवा भितीदायक वाटते, परंतु ही भावना व्यक्त करण्याची भाषा त्यांच्याकडे नसते. त्याच वेळी, हे चुकीचे का आहे हे समजले नाही तर. येथे पालक आणि शिक्षकांची भूमिका महत्त्वाची ठरते. त्यांनी मुलांना या गोष्टींची जाणीव करून देण्याची गरज आहे. तसेच, मुलांना नेहमी त्यांच्या भावना उघडपणे व्यक्त करायला शिकवा. मुलांना गुड टच आणि बॅड टच कसा शिकवायचा हे खालील मुद्द्यांवरून समजून घ्या. गुड टच- बॅड टच- तुमच्या मुलाला योग्य आणि अयोग्य यातील फरक शिकवा मुलांना भेडसावणारी सर्वात मोठी समस्या म्हणजे त्यांना योग्य आणि अयोग्य यातील फरक कळत नाही. ते इतके साधे आणि प्रामाणिक आहेत की ते प्रत्येकाला स्वतःचे म्हणून स्वीकारतात. जर कोणी तुमच्याशी प्रेमाने बोलले किंवा कँडी दिली तर तुम्ही नकार देत नाही. त्यामुळे त्यांना काय योग्य आणि काय अयोग्य हे समजावून देण्याची जबाबदारी पालकांची आहे. खालील मुद्दे समजून घ्या आणि आपल्या मुलांचे संगोपन करताना या सर्व गोष्टी लक्षात ठेवा. एखाद्या मुलाने वाईटरित्या स्पर्श केल्यास काय करावे? सगळ्यात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे मुलाला घरी, शाळेत, नातेवाईकाच्या घरी किंवा इतर कोठेही कोणी अनुचित स्पर्श केल्यास किंवा त्यांना अस्वस्थ वाटू लागल्यावर लगेच काय करावे हे शिकवणे. मुलांना फक्त गुड टच आणि बॅड टचची व्याख्या शिकवून आपली जबाबदारी संपत नाही. आपण त्यांना प्रत्येक कृती टप्प्याटप्प्याने सांगावी लागेल, जेव्हा जेव्हा मुलाला काहीतरी चुकीचे वाटत असेल तेव्हा लगेच काय करावे. खालील पॉइंटद्वारे समजून घ्या - जर कुणी बॅड टच केला तर तत्काळ काय करावे? सुरक्षेबाबत मुलांना सांगण्याची जबाबदारीही शाळेची आहे जोपर्यंत मुले शाळेत आहेत, त्यांच्या पालकांव्यतिरिक्त, त्यांची जबाबदारी शाळेची आहे. अशा परिस्थितीत मुलांच्या सुरक्षेची काळजी घेणे ही शाळांचीही जबाबदारी आहे. तसेच मुलांना त्यांच्या सुरक्षिततेबद्दल शिकवा. या संदर्भात शाळांनी काय करावे- वर दिलेल्या महत्त्वाच्या गोष्टींव्यतिरिक्त या गोष्टी नेहमी लक्षात ठेवा- पालकांना मुलांचे संकेत समजतात

आता सॅटेलाइटवरून टोल टॅक्स कापला जाणार:फास्टॅगपेक्षा GNSS प्रणाली किती चांगली, कशी काम करेल, लोकांना काय फायदा होईल, जाणून घ्या

केंद्रीय रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्रालयाने ग्लोबल नेव्हिगेशन सॅटेलाइट सिस्टम (GNSS) लाँच करण्याचा निर्णय घेतला आहे. यासाठी राष्ट्रीय महामार्ग शुल्क नियम 2008 मध्ये सुधारणा करण्याची अधिसूचना जारी करण्यात आली आहे. त्यानुसार आता लवकरच संपूर्ण देशात जीपीएसद्वारे टोल टॅक्स वसूल केला जाणार आहे. GNSS प्रणाली सुरू झाल्यामुळे, वाहनचालक आणि सरकार या दोघांसाठी टोल टॅक्स भरण्याची आणि वसूल करण्याची प्रक्रिया अधिक सुलभ होईल. आता टोल भरण्यासाठी चालकांना त्यांचे वाहन टोल प्लाझावर थांबवून फास्टॅगद्वारे किंवा मॅन्युअली पैसे भरण्याची गरज नाही. म्हणूनच, आज कामाच्या बातमीमध्ये आपण GNSS म्हणजे काय याबद्दल बोलू? तुम्ही हे देखील शिकाल की- तज्ञ: टुटू धवन, ऑटो एक्सपर्ट (नवी दिल्ली) प्रश्न- GNSS म्हणजे काय? उत्तर- GNSS हे उपग्रह आधारित युनिट आहे, जे वाहनांमध्ये स्थापित केले जाईल. आतापर्यंत टोल बूथवर टोल टॅक्स मॅन्युअली किंवा फास्टॅगद्वारे भरला जातो. त्यामुळे अनेकवेळा वाहनचालकांना टोलनाक्यावर लांबच लांब रांगा लावून आपल्या वळणाची वाट पाहावी लागते, मात्र जीएनएसएस प्रणाली सुरू झाल्याने वाहनचालकांना टोलनाक्यावर थांबण्याची गरज भासणार नाही. तुमचा टोल टॅक्स उपग्रहावरून आपोआप कापला जाईल. त्यामुळे वाहनचालकांचा वेळ वाचणार आहे. आता टोल प्लाझामध्ये स्वतंत्र समर्पित GNSS लेन बनवली जाईल. GNSS प्रणाली वाहनचालकांसाठी अधिक सोईस्कर- प्रश्न- GNSS टोल प्रणाली कशी काम करते? उत्तर- GNSS प्रणाली लागू करण्यासाठी, वाहनांमध्ये ऑन-बोर्ड युनिट (OBU) किंवा ट्रॅकिंग डिव्हाइस स्थापित केले जातील. फास्टॅगप्रमाणेच OBU देखील सरकारी पोर्टलवर उपलब्ध असेल. यासह, वाहनाने दररोज कापलेल्या अंतरानुसार कर वसूल केला जाईल. विशेष बाब म्हणजे GNSS सह सुसज्ज असलेल्या खाजगी कार मालकांसाठी राष्ट्रीय महामार्ग किंवा एक्सप्रेसवेवर दररोज 20 किलोमीटरपर्यंतचा प्रवास करमुक्त असेल. यासाठी त्यांच्याकडून कोणताही टोल टॅक्स वसूल केला जाणार नाही. 21व्या किलोमीटरपासून टोल मोजणी सुरू होईल. GNSS प्रणाली अंतर्गत पेमेंट सध्याच्या फास्टॅगप्रमाणेच केले जाईल, जे थेट तुमच्या बँक खात्याशी जोडले जाईल. GNSS प्रणाली कशी कार्य करते ते समजून घ्या. प्रश्न- फास्टॅग आणि GNSS मध्ये काय फरक आहे? उत्तर- फास्टॅग आणि जीएनएसएस या दोन्ही प्रणालींचे काम टोल टॅक्स भरण्यास मदत करणे हे आहे, परंतु काही मुख्य फरक आहेत. खालील मुद्द्यांवरून हे समजून घ्या. फास्टॅग- GNSS प्रणाली- प्रश्न- संपूर्ण देशात GNSS प्रणाली लागू झाली आहे का? उत्तर: GNSS प्रणालीची चाचणी कर्नाटकातील राष्ट्रीय महामार्ग 275 च्या बंगळुरू-म्हैसूर विभागावर आणि हरियाणातील राष्ट्रीय महामार्ग 709 च्या पानिपत-हिसार विभागात प्रायोगिक प्रकल्प म्हणून करण्यात आली. याशिवाय, सध्या देशात कुठेही GNSS साठी समर्पित लेन नाही. एकदा सर्व वाहनांमध्ये GNSS युनिट्स बसवल्यानंतर आणि सर्व लेन GNSS सुसज्ज झाल्यानंतर, सर्व टोल बूथ रस्त्यावरून काढून टाकले जातील. प्रश्न- फास्टॅग आता संपेल का? उत्तर- नाही, सध्या फास्टॅग आणि कॅशद्वारे टोल टॅक्स वसूल करण्याचे काम हायब्रीड पद्धतीने सुरू राहील. सुरुवातीला, टोल प्लाझामध्ये समर्पित GNSS लेन बनवल्या जातील. जेणेकरून GNSS प्रणाली असलेली वाहने न थांबता पुढे जाऊ शकतील. हळूहळू या प्रणालीअंतर्गत आणखी लेन तयार केल्या जातील. प्रश्न- GNSS टोल प्रणालीचे काही तोटे आहेत का? उत्तर- ऑटो एक्सपर्ट टुटू धवन स्पष्ट करतात की GNSS सिस्टीम पूर्णपणे सॅटेलाइटवर आधारित आहे. त्यामुळे यामध्ये काही समस्या दिसू शकतात. जसे- प्रश्न: GNSS टोलचा महसूलावर काय परिणाम होऊ शकतो? उत्तर- सध्या भारतीय राष्ट्रीय महामार्ग प्राधिकरण (NHAI) दरवर्षी सुमारे 40,000 कोटी रुपयांचा टोल महसूल गोळा करते. GNSS पूर्णत: लागू झाल्यानंतर येत्या दोन ते तीन वर्षांत हे प्रमाण 1.4 ट्रिलियनपर्यंत वाढण्याची अपेक्षा आहे. संकरित मॉडेल वापरून विद्यमान फास्टॅग सेटअपसह ही प्रणाली एकत्रित करण्याचे NHAI चे उद्दिष्ट आहे. जेथे रेडिओ फ्रिक्वेन्सी आयडेंटिफिकेशन आणि ग्लोबल नेव्हिगेशन सॅटेलाइट सिस्टीम दोन्ही कार्यान्वित केले जातील. GNSS सुसज्ज वाहनांना न थांबता पुढे जाण्यासाठी टोल प्लाझावर GNSS लेन असतील.

वर्कलोडमुळे 26 वर्षांच्या CA चा मृत्यू:कामाचा ताण ठरू शकतो धोकादायक, कामाच्या वेळेचे व्यवस्थापन शिका, तज्ञांच्या 9 टिप्स

वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) च्या मते, खराब कार्य संस्कृती, जिथे भेदभाव आणि असमानता किंवा जास्त कामाचा भार आहे, तुमच्या मानसिक आरोग्यासाठी अत्यंत धोकादायक आहे. WHO च्या अहवालानुसार, 2019 मध्ये, जगभरातील 15% काम करणाऱ्या प्रौढांमध्ये मानसिक तणाव दिसून आला. या अहवालात म्हटले आहे की, जगातील तणाव, चिंता आणि नैराश्यामुळे एका वर्षात 12 अब्ज कामकाजाचे दिवस वाया जातात आणि यामुळे अर्थव्यवस्थेला दरवर्षी 1 ट्रिलियन डॉलर्सचे नुकसान होते. स्टॅटिस्टा या जगातील सर्वात मोठ्या डेटा प्लॅटफॉर्मच्या अहवालानुसार, 2022 मध्ये जगभरातील 11,486 कर्मचाऱ्यांनी कामाच्या ताणामुळे आत्महत्या केल्या. अलीकडेच पुण्यात काम करणाऱ्या 26 वर्षीय चार्टर्ड अकाउंटंटचा (CA) जास्त कामाच्या बोजामुळे मृत्यू झाला. मृताच्या आईचा आरोप आहे की कंपनीत रुजू झाल्यानंतर काही महिन्यांतच तिची भूक आणि झोप कमी होऊ लागली, ज्यामुळे हा प्रकार घडला. खाजगी किंवा कॉर्पोरेट क्षेत्रातील सततच्या स्पर्धा आणि कामाच्या लोडमुळे तणावाखाली जगणारे इतरही अनेक लोक आहेत. परिणामी त्यांना अनेक मानसिक समस्यांनी ग्रासले आहे. कॉर्पोरेट क्षेत्रात काम करणाऱ्यांसाठी कामाचा ताण काही नवीन नाही. दररोज ते कोणत्या ना कोणत्या दबावाला सामोरे जात आहेत. पण ते व्यवस्थापित करण्यासाठी काम करणे फार महत्वाचे आहे. तर आज ' रिलेशनशिप ' मध्ये आपण कामाचा ताण कसा कमी करू शकतो याबद्दल बोलू. तुम्ही हे देखील शिकाल की- कामाचा ताण मानसिक आरोग्यावर परिणाम करतो जेव्हा कामाचा अतिरेक आणि दडपण, डेडलाइनचा अभाव यामुळे आपल्या मनावर तणाव निर्माण होतो, आपण वेळेवर काम पूर्ण करू शकत नाही, याला कामाचा ताण म्हणतात. नॅशनल लायब्ररी ऑफ मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, आजच्या युगात कॉर्पोरेट क्षेत्रातील कर्मचाऱ्यांचे मानसिक आरोग्य आणि कल्याण ही एक मोठी चिंतेची बाब आहे. वर्कलोडचा कर्मचाऱ्यांच्या मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यावर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो, जसे की चिंता, तणाव. ही परिस्थिती दीर्घकाळ राहिल्यास त्याचे रूपांतर नैराश्यात होऊ शकते. वर्कलोडचा आरोग्यावर काय परिणाम होतो हे पाहण्यासाठी खालील ग्राफिक पाहा: कामाचा ताण कसा कमी करायचा फोर्ब्सच्या मते, मानसिक आरोग्याबाबत जागरुकता वाढत आहे, पण त्यासोबतच नैराश्य, चिंता आणि तणावाशी संबंधित समस्याही वाढत आहेत. आजच्या आधुनिक युगात, 5 पैकी 1 अमेरिकन नागरिक काही मानसिक आरोग्य स्थितीशी झुंजत आहे. कॉर्पोरेट क्षेत्रातील वाढती स्पर्धा आणि कामाचा ताण हे त्याचे प्रमुख कारण आहे. प्रत्येकाला चांगली कामगिरी करायची असते, ज्यासाठी त्यांनी अशक्य उद्दिष्टेही ठेवली. त्यामुळे कामाचा ताण वाढतो आणि मग त्याला अडचणींचा सामना करावा लागतो. तथापि, त्याचे निराकरण देखील शक्य आहे. यासाठी कंपन्यांना त्यांची धोरणे आणि कार्यपद्धती बदलावी लागणार आहे. काही कंपन्यांची अशी धोरणे आहेत, परंतु बहुतेक कंपन्या त्यावर काम करू शकलेल्या नाहीत. कामाचा ताण कमी करण्याचे अनेक मार्ग आहेत, ज्याचा कंपनी आणि कर्मचारी दोघेही अवलंब करू शकतात. खाली दिलेल्या ग्राफिकद्वारे हे सहज समजू शकते. जर एखाद्याला कामाच्या बोज्यामुळे तणाव असेल तर त्याला/तिला कशी मदत करावी यासाठी मानसशास्त्रज्ञ सोनम छतवानी सांगत आहेत काही महत्त्वाच्या टीप्स-